Ünite 7 Yahudilik II

ÜNİTE 7 / YAHUDİLİK - II

S.   YAHUDİLİĞİN TEMEL ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
C.   Yahudiliğin Temel Özellikleri:
1.   Ahit Dini olması
2.   Seçilmişlik
3.   Kutsal Toprak (Arz-ı Mev’ud)
4.   Ma’bed
5.   Mesihçilik

S.   YAHUDİLİĞİN AHİT DİNİ OLMASI ÖZELLİĞİ NE İFADE EDER?
C.   Yahudiliğin en başta gelen özelliği, onun bir ahit dini olmasıdır. Tanrı, Yahudilerin atası Hz. İbrahim, İshak ve Yakup’la bir ahit yapmıştır. Bu ahit, İsrailogullarının tanrının seçkin milleti olmasıyla ilgilidir. Tanrı, İsrailogullarının atalarına, onların soylarını büyük bir millet haline getireceğini ve süt ve bal akan kutsal toprakları onlara vereceğini vaat etmiştir. Tanrı, daha sonra bu vaadini Hz. Musa zamanında tekrarlamıştır. Bu yüzden Yahudilikte din ile milliyet iç içe girmiştir.

S.   YAHUDİLİĞİN SEÇİLMİŞLİK ÖZELLİĞİ NE İFADE EDER?
C.   Yahudilere göre Tanrı, ataları İbrahim, İshak ve Yakup’la bir ahit yapmış ve onların soyunu kendisi için özel millet olarak seçmiştir. Bu yüzden Tanrı, tarihte onlara daima yardım etmiştir. Dört yüz yıllık Mısır esaretinden onları kurtarmak için Hz. Musa’yı görevlendirmiş ve kendisi de onların kurtuluşuna müdahalede bulunmuştur. Kutsal kitabı Tevrat’ı diğer milletlere vermemiş, onu özel milletine teslim etmiştir.

S.   SEÇİLMİŞLİK DUYGUSUNUN FAYDASI NE OLMUŞTUR?
C.   Her türlü baskı ve zorlama karşısında milli ve dini kimliklerini koruyabilmişlerdir.

S.   DİNDAR YAHUDİLER SEÇİLMİŞLİĞİ NASIL YORUMLAR?
C.   Dindar Yahudiler, seçilmişliği bir imtiyaz değil, külfet olarak görürler. Çünkü tarlanın nasıl ekilip biçileceğinden, elbisenin rengine ve biçimine kadar hayatın her alanını kurallara bağlayan bir dini yasamak ve yaşatmak zorunda olduklarını düşünürler.

S.   YAHUDİLİĞİN KUTSAL TOPRAK ÖZELLİĞİ NE İFADE EDER?
C.   Yahudilik, diğer dinlerden farklı olarak, belli bir toprakla kimlikleştirilmiş bir dindir. Yahudiliğin en temel kurum ve kuralları bu topraklara göre belirlenmiş ve şekillenmiştir. Tanrının seçip belirlemesi nedeniyle kutsal sayılan bu topraklar, Filistin topraklarıdır. Yahudilik bu toprakların dışında tam olarak yaşanamaz. Zorunlu sürgün hali hariç, Tevrat’ın buyruklarına kulak veren Yahudilerin mutlaka bu topraklarda yaşamaları gerekir. Yahudi din bilginleri, şartları uygun olup ta kutsal topraklarda yaşamayan Yahudileri Tevrat’ın buyruklarına karsı gelmiş bir asi olarak değerlendirmektedirler.

S.   FİLİSTİN TOPRAKLARININ YAHUDİLİK’TE ÖNEMİ NEDİR?
C.   Yahudiliğe göre;
*   Kudüs dünyanın merkezidir ve öldükten sonra yeniden dirilme bu topraklarda gerçekleşecektir.
*   Tanrının seçip belirlemesi nedeniyle kutsal sayılan bu topraklar, Filistin topraklarıdır. Yahudilik bu toprakların dışında tam olarak yaşanamaz.
*   Yahudiler, zorunlu kalmadıkça kutsal toprakların dışında yasayamazlar. Hatta bu topraklardan başka bir yerde devlet kurmaları bile caiz değildir. Siyonizmin kurucusu Theodor Herzl, XIX. yüzyılda böyle bir teşebbüste bulunmuş, fakat dinî otoritelerin tepkisiyle karsılaşmıştır. O, İngiltere’nin de desteğini alarak Uganda’da bir Yahudi devleti kurmak istedi. Fakat Yahudi din otoriteleri, Yahudilerin kutsal toprakların dışında bir devlet kurmalarının dine aykırı olduğunu ileri sürerek buna yanaşmadılar. Dinî otoritelerin desteğini alamayan Herzl, bu planından vazgeçti ve Filistin’de devlet kurmak için çalışmalarını sürdürdü.

S.   YAHUDİLİKTE MA’BED ÖZELLİĞİ NE İFADE EDER?
C.   Yahudilik mabet merkezli bir dindir. Yahudilikteki birçok kuralın mabette gerçekleştirilmesi gerekir.
*   Bu mabet de her hangi bir mahalli sinagog (havra) değildir.
*   Yerini Tanrının seçmiş olduğu ve onun istemesiyle Kral Süleyman tarafından yaptırılan Kudüs’deki meşhur mabettir. Süleyman Mabedi olarak da bilinen bu mabedin Yahudilerde adı Bet-Hamikdaş ’tır (Kutsal Ev).
*   Birçok defa tahribata uğrayan ve en son M.S. 70 yılında tamamen yıkılan Süleyman Mabedi’nden geriye bugün sadece batı duvarı kalmıştır.
*   Mabedin yerine daha sonra Müslümanlar tarafından Mescid-i Aksa inşa edilmiştir.
*   Süleyman Mabedi’nden kalan batı duvarı Yahudiler için önemlidir. Adı, Ibranice’de “Kotel”dir. Yahudiler, bu duvarın önünde Mabedin durumu için ağıt yakarlar ve en kısa zamanda yeniden inşa edilmesi için Tanrıya yakarırlar.
S.   KUDÜS’E TAMAMEN HÂKİM OLAN YAHUDİLER BU MABEDİ NİÇİN YENİDEN İNŞA ETMEMEKTEDİRLER?
C.   Yahudiler, 1967 yılındaki savaş sonucunda Kudüs’e tamamen hâkim olmalarına rağmen Mescid-i Aksa’yı yıkıp yerine Süleyman Mabedi’ni tekrar inşa etmemişlerdir. Bunun iki nedeni vardır:
1.   Müslümanların tepkisi: İsrail devleti, İslam dünyasının tepkisinden çekindiği için şimdiye kadar bunu plânlamamıştır.
2.   Yahudiliğin Mesihçi karakteri: Ortodoks Yahudiliğe göre Süleyman Mabedi’nin yeniden inşa edilmesi, Mesih’in gelmesine bağlıdır. Mesih’in gelmesinden önce girişilecek böyle bir faaliyet, dinî otoritelerin tepkisini çekecek, din ile devlet karsı karsıya gelecektir.

S.   YAHUDİLİKTE MESİHÇİLİK ANLAYIŞI NEDİR?
C.   HZ. Davut soyundan gelecek üstün güçlere sahip ve Yahudileri kurtaracak Mesih inancıdır.
*   Mesih bir kurtarıcıdır. Uzun süre sıkıntıyla karsılaşmış, kendi çabalarıyla sıkıntıdan kurtulamamış tüm milletlerde bir Mesih beklentisi olmuştur. Yahudilerdeki Mesih beklentisi, M.S. 70 yılında Roma istilasından sonra belirgin hale gelmiştir.
*   Romalılar, Yahudilerin Kudüs’deki mabedini yıkmış, önemli dinî kurumlarını ortadan kaldırmış ve Yahudiler üzerinde büyük bir baskı uygulamışlardır. M.S. 70 yılındaki bu yıkımdan sonra Yahudiler bir daha toplanma fırsatı bulamamışlar ve 1948 yılına kadar devamlı başka milletlerin egemenliği altında yaşamışlardır. Bu durum onlarda, Davud soyundan gelecek ve kendilerini kurtaracak olağan üstü güçlere sahip bir Mesih inancının doğmasına yol açmıştır.
*   Yahudi din adamları bu inancın temelini kutsal kitaplara dayandırmışlardır. M.S. XII. yüzyılda meşhur Yahudi bilgini Maimonides (Musa bin Meymun), Yahudiler için belirlediği on üç maddelik iman esasları arasına Mesih inancını da koymuştur. Yahudiler, her sabah ibadetinde “Geciktiği halde Mesih’in geleceğine inanırım” cümlesini iman ikrarı olarak tekrar ederler.

S.   MESİH İNANCININ ORTODOKS YAHUDİLER AÇISINDAN ÖNEMİ NEDİR?
C.   Yahudiliğin birçok kurum ve kurallarının yeniden işlerlik kazanması için Mesih gelmelidir.

S.   YAHUDİLİK’TE MİSYONERLİK ÇALIŞMALARI VAR MIDIR?
C.   Tevrat'ta, din olarak Yahudiliğin sadece Yahudi milletine has olduğu belirtilmemiştir. Bununla birlikte Tevrat, Yahudilere, diğer kavimleri Yahudiliğe davet etmeyi de açıkça emretmemiştir. Tevrat'ta, Yahudilerin dinlerini yaymak için savaş yaptıklarına dair bilgi yoktur. Yahudilerin diğer kavimlerle savaşları, toprak kazanma, vaat edilen topraklara girme savaşlarıdır. Bununla birlikte Tevrat'ta, dolaylı olarak, Yahudiliğin diğer kavimlere açık bir din olduğunu gösteren bölümler vardır.
S.   YAHUDİLER DİNLERİNİ YAYMAYA ÇALIŞMIŞLARMIDIR?
C.   M.S. 2.yy la kadar çalışmışlardır.

S.   YAHUDİLİĞE GEÇİŞLERE NİÇİN SINIRLAMA GETİRİLMİŞTİR?
C.    Yeni girenlerin çıkardığı problemler ve mühtediliğe karşı olumsuz bakıştan dolayı Yahudiliğe geçişlere sınırlama getirilmiştir.

S.   YAHUDİLİK GÜNÜMÜZDE DIŞARIDAN GİRİŞLERE AÇIK MIDIR?
C.   Çağdaş Yahudi bilgini Arthur Hertzberg’e göre açıktır.

S.   YAHUDİLİĞİN İNANÇ ESASLARINI KİM NE ZAMAN BELİRLEMİŞTİR?
C.   Maimonides (Musa b. Meymun) tarafından MS.12 yy’da belirlenmiştir.

S.   YAHUDİLİĞİN İNANÇ ESASLARI NELERDİR?
C.   Yahudiliğn İnanç Esasları:
1.   Tanrı var olan her şeyi yarattı ve onlara hükmetmektedir.
2.   Tanrı birdir ve ondan başka tanrı yoktur.
3.   Tanrı bir cisim değildir ve hiçbir şekilde tasavvur edilemez.
4.   Tanrı ezeli ve ebedidir.
5.   İbadet sadece tanrıya mahsustur ona ortak koşulamaz.
6.   Peygamberlerin bütün sözleri haktır.
7.   Hz Musa’nın peygamberliği gerçektir o kendisinden önce ve sonra gelen Peygamberlerin en büyüğüdür.
8.   Elimizde olan Tevrat tamamıyla tanrı tarafından Musa’ya verilenin aynısıdır.
9.   Tevrat değiştirilmeyecektir ve tanrı gelecekte başka Tevrat göndermeyecektir.
10.   Tanrı insanın bütün işlerini ve düşüncelerini bilir.
11.   Tanrı emirlerini yerine getirenleri mükâfatlandırır, ihlal edenleri cezalandırır.
12.   Mesih gelecektir geciktiği halde her gün onun gelmesini beklerim.
13.   Tanrı’nın bildiği bir zamanda ölümden sonra dirilme gerçekleşecektir.
S.   YAHUDİLİGİN İNANÇ ESASLARI HANGİ HUSUSLARI İÇERMEKTEDİR?
C.   Yahudilerdeki inanç esasları; Tanrı, peygamberlik, Musa’nın en büyük peygamber olusu, Tevrat’ın değişmediği ve değişmeyeceği, öldükten sonra dirilme, ahiret, ve Mesih gibi temel konuları içermektedir.

S.   ONÜÇ MADDE BÜTÜN YAHUDİLER TARAFINDAN KABUL EDİLİR Mİ?
C.   On üç maddelik iman esasları sadece Ortodoks Yahudiler tarafından kabul görmektedir.

S.   YAHUDİLERDE TANRI İNANCI?
C.   Tanrı, her şeyi yaratan ve hükmeden yüce bir varlıktır. Onun Elohim ve Yehova olmak üzere iki ismi vardır:
1.   Elohim: Tanrı’nın Gazap tarafını temsil eder.
2.   Yehova: Tanrı’nın Rahmet tarafını temsil eder.
*   Yahudiler Tanrının gazabından çok korktukları için Elohim adını daha çok kullanırlar.

S.   YAHUDİLER’İN MELEK VE PEYGAMBER İNANCI?
C.   Yahudiler’de:
*   Meleklere iman, Yahudi iman esasları arasında yer almaz.
*   Peygamberlere iman, Yahudilerin son peygamberi Malaki ile sınırlıdır. Malaki ile peygamberlik sona ermiştir; bir daha peygamber gelmeyecektir. Bu yü...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın