Çocuklara Manevi Kimlik Aşısı

ÇOCUKLARA RAMAZAN BİLİNCİ KAZANDIRILMASI ,MANEVİ KİMLİK AŞISI

Dr. Ekrem KELEŞ

I- Konunun Plânı

A.   Çocuk Fıtratı
1.   Çocuklar Temiz Bir Fıtrata Sahip Olarak Doğar
2.   Çocukların Temiz Fıtratının Kirletilmemesi
B.   Çocuklar Emanettir.
1.   Bedensel gelişimi Açısından
2.   Ruhi gelişimi Açısından
C.   Çocuklara İslâmî Kimlik Kazandırılması
1.   Çocuklara İslami Kimlik Aşısının Önemi
2.   İslami Kimliğin Oluşmasında Ramazan Atmosferinin Önemi.
a.   Ramazan İlgisi ve Sevgisi/ Sevgi ve Özendirme
b.   Ramazan /Kur’an Bağlantısının Kavratılması
c.   Cami Cemeat Sevgisi ve İlgisi / Merak ve Özentiden Benimsemeye
d.   İftar Bilinci/ İbadetin Değerini Anlama ve kavrama
e.   İnfak / Paylaşma Bilinci
f.   Hediye Bilinci/ Bir Sevgi Bağının canlı Tutulması
g.   Kardeşlik Komşuluk ve Misafirlik Bilinci
D.   Tatlı Çocukluk Hatıraları ve Ramazan/ Ramazan Kültürü

II- Konunun Açılımı ve İşlenişi

Çocuklara dini sevdirerek öğretmek ve onlara İslâmî kimliklerini kazandırmak elbette çok zordur. Bu iş zor olduğu kadar da uzmanlık gerektirir. Çocuk eğitimi ile ilgili bu husus ayrı bir konudur. Bu sebeple buradaki açılımda konu din eğitimine kaydırılmamalıdır. Buradaki açılımda ele alınabilecek temel husus, çocuğun İslâmi kimliğinin oluşmasında Ramazan atmosferinden yararlanma konusudur. Bunun için en başta çocuklara Ramazanı sevdirmek gerekir.
Ramazanı, onlara İslâm’ın kültürel kodlarını aktarabilmek için bir vesile edinmenin yollarını aramaktır.
Konunun açılımı bazı vurgularla sürdürülebilir. Bu vurgular birkaç başlıkla ele alınabilir. Bu vurgular, çocuğun temiz fıtratı, onun emanet oluşu, bu emanete riayet bilinci, bunun için sevgi, ilgi, şefkat, merhamet ve buna dayalı bir kimlik aşısı üzerine olabilir.
Fıtrat vurgusu:
Konunun açılımına çocukların temiz fıtratlarına vurgu yapılarak başlanabilir. Bu konudaki bazı vurgular şunlar olabilir:
Hz. Muhammed (as), çocukların tertemiz bir yaratılışla dünyaya geldiklerini ifade etmişlerdir. Tertemiz bir şekilde dünyaya gelen yani fıtrat üzere yaratılan çocukların hareket, tavır ve gidişatlarını şekillendiren anne, baba ve içinde yaşadığı sosyal ve kültürel çevredir. Çocuk, başta anne ve babası olmak üzere çevresindeki büyüklerin kendisine aşıladıkları değerleri ve davranış modellerini benimser ve ona göre şekil almaya başlar.
Çocukların, doğuştan getirdikleri temiz fıtratlarını koruyabilecekleri ortamlar içinde yetişmeleri büyük önem taşımaktadır.
Emanet Vurgusu
Hz. Peygamber ‘in bize bıraktığı esaslara göre çocuklar, başta anne baba, diğer yakınlar ve idareciler olmak üzere, sorumluluk silsilesi dahilinde İslam toplumunun elinde emanettir. Bu emanete riayet için onların, bedenen ve ruhen sağlıklı yetiştirilmesi gerekir. Müslüman bir çocuğun ruhen sağlıklı yetişmenin temel şartı, İslâmî kimlikle yetişmesidir.
İslâmi Kimlik Kazandırma Vurgusu
“Ağaç yaşken eğilir” atasözünün de işaret ettiği gibi çocuğun İslâmi kimliği özümsemesinin en elverişli zamanı, çocukluk yaşlarıdır.
İnsanın çocukluk dönemi, hayatının gençlik, olgunluk ve ihtiyarlık gibi diğer dönemlerini de etkilemektedir. Hayatın diğer evrelerine nispetle çocukluk dönemi, binaya nispetle binanın temeli gibidir. Binada temel ne kadar önemli ise, insan hayatında da çocukluk dönemi o kadar önemlidir. Sağlam bir temele oturan bina, sağlam bir şekilde ayakta durur. Bunun için çocukluk yaşında kazanılan islâmî kimlik kolay kolay silinmez.
Eğitim pedagojisi açısından bakıldığında hiç şüphesiz, çocuklar üzerinde sözlü uyarılardan daha çok örnek davranışlar etkilidir. Çünkü kendisine karşı dürüst davranılan bir çocuk dürüst davranmayı, kendisine güzel davranılan bir çocuk güzel davranmayı öğrenir. Bu sebeple örnek davranış, en etkili eğitim ve terbiye yöntemidir. Ramazan ayı, bu açıdan oldukça müsait bir ortamdır.
Yaşına, seviyesine ve anlatılacak dini konunun mahiyetine göre küçük yaşlardan itibaren çocuklara din eğitiminin verilmeye başlanması gerekir. Fakat en önemlisi, aklı ermeye başladığı andan itibaren İslam ahlâkının, çocuğun kişiliğinin ayrılmaz bir parçası haline gelmesi için, onu özümseyerek benimsemesini sağlamaktır.
Ramazan ayı çocuğun İslâmi kimlik aşısı yapılabilmesi için önemli bir fırsattır. Çünkü ramazanda yoğun bir dini hayat vardır. Oruç, zekat, sadaka, teravih, Kur’an tilaveti… Ramazanda Müslüman hanelerde önemli bir değişim yaşanır. İftar gelir, sahur gelir. Ramazan öncesi evleri tatlı bir heyecan ve telaş kaplar. Alınmayan müstesna yiyecekler o ayda borç harç alınır. O ayda, yemeklerin, tatlıların sayısı ve çeşidi çoğalır. Bütün bunlar çocuklar için çekici ilgilerdir. Onun bu ilgisini değerlendirerek ona Ramazanı, camii cemaati ve Kur’an’ı sevdirmenin yolları aranmalıdır.
Çocuklara oruç tutmak büyük zevk verir. Açlığın zorluğunu göze alarak ailesine kendisini ispat etmeye çalışır. Tahammül edebilecek yaşa gelince onun bu heyecanı yaşamasına yardımcı olmak gerekir. İftar sofradaki, mutluluğun en küçük üyesi olarak onun iftar mutluluğunu tatmasını sağlamalıdır. hevesini kırmamak ve coşkusuna O gün oruç tutar.
İftarıyla, sahuruyla, teravih namazıyla, okunan mevlitlerle çocuklar Ramazanı severler. Bu atmosferden yararlanarak çocukların Ramazan maneviyatını doya doya yaşamalarını sağlamalıdır.
Tuttuğu oruç veya kıldığı namazdan dolayı tebrik edilen ve ödüllendirilen çocuk dini sever. Bütün bunlar hafızasına nakşedilir.

III- Konunun Özet Sunumu

Çocuklar tertemiz bir yaratılışa sahiptir. Ona şekil veren başta anne ve babası olmak üzere çevresidir. Çocuk, üzerine yazılmaya hazır tertemiz bir sayfa gibidir. İyi veya kötü etkilere açıktır. Çocukların bu temiz fıtratlarının korunması ve kirletilmemesi anne babalara düşen önemli bir görevdir. Çocuklar, kendilerine söylenenlerden daha çok gördüklerine, yaşadıklarına ve tanık olduklarına itibar ederler. Sözlerden daha çok yaşadıkları, onlar üzerinde etkili olur. Bu bakımdan küçük yaştan itibaren onların İslâmî kimlikle yetişebilecekleri bir ortamda bulundurulmaları ve bu ortamın atmosferini solumaları son derece önemlidir. Hiç şüphesiz onların İslâmî kimlik kazanmalarına yardımcı olacak en uygun ortamlardan biri de Ramazan ayıdır. Ramazan ayı İslâmî kimlik aşısı için çok elverişli bir zemindir.
Çocuklar son derece meraklı, hevesli, saf, temiz ve iyi niyetlidir. Davranışları, düşünceleri ön yargısızdır. İçlerinden geldiği gibi, düşündükleri gibi davranırlar. Hayal dünyaları çok geniştir. Bu bakımdan Ramazanın çocuk açısından olabildiğince hoş geçen bir zaman dilimine dönüşmesi için gereken yapılmasının önemi açıktır. Oruç, teravih, sadaka, zekat gibi ibadetlerin yanında Ramazanın kültürel kodlarının da bu vesile ile tanıtılması, Çocuğun Ramazana olan ilgisini artıracaktır.

IV- Konu İşlenirken Başvurulabilecek Bazı Ayetler

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ
“Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten nasıl sakınmak gerekiyorsa öylece sakının ve siz ancak müslümanlar olarak ölün.”
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَاراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ
“Ey iman edenler! Kendinizi ve ailenizi, yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun. O ateşin başında gayet katı, çetin, Allah’ın kendilerine verdiği emirlere karşı gelmeyen ve kendilerine emredilen şeyi yapan melekler vardır. “
فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيّاً
“Onlardan sonra, namazı zayi eden, şehvet ve dünyevi tutkularının peşine düşen bir nesil geldi. Onlar bu tutumlarından ötürü büyük bir azaba çarptırılacaklardır.”
(Not. Bu ayet-i kerimenin va’la bağlantısı şöyle kurulabilir: İslamî kimlik aşılanamadığı zaman sonraki kuşakların ahlâki bir uçuruma yuvarlanabileceğinin kur’an’da geçen örneği, salih insanların neslinden gelmelerine rağmen daha sonraki kuşaklarda dini bir kimlik kazandırılamadan yetişen nesillerin doğru yoldan sapmış olmalarıdır.)

V- Konu İşlenirken Başvurulabilecek Bazı Hadisler

كُلُّكُمْ راعٍ ، وكُلُّكُمْ مسئولٌ عنْ رعِيَّتِهِ ، والأِمَامُ رَاعٍ ، ومسئولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ ، والرَّجُلُ رَاعٍ في أَهْلِهِ ومسئولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ ، والمرْأَةُ راعِيةٌ في بيْتِ زَوْجِهَا ومسئولة عنْ رعِيَّتِهَا ، والخَادِمُ رَاعٍ في مالِ سيِّدِهِ ومسئولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ ، فكُلُّكُمْ راعٍ ومسئولٌ عنْ رعِيَّتِهِ» متفقٌ عليه .
“Hepiniz çobansınız; hepiniz güttüğünüz sürüden sorumlusunuz. Devlet reisi de bir çobandır ve sürüsünden sorumludur. Erkek, ailesinin çobanıdır ve sürüsünden sorumludur. Kadın, kocasının evinin çobanıdır ve sürüsünden sorumludur. Hizmetkâr, efendisinin malının çobanıdır; o da sürüsünden sorumludur. Netice itibariyle hepiniz çobansınız ve güttüğünüz sürüden sorumlusunuz. ”
“Hiçbir çocuk yoktur ki fıtrat üzere doğmuş olmasın. Sonra onu annesi babası Yahudileştirir, Hıristiyanlaştırır veya Mecusileştirir” buyurmuştur. Ravi sonra isterseniz şu ayeti okuyun demiştir: ‘Hakka yönelen bir kimse olarak yüzünü dine...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın