Cenazeye Karşı Görevlerimiz

CENAZEYE KARŞI GÖREVLERİMİZ

Dr. Mehmet CANBULAT

I- Konunun Plânı

   A- İslâm’ın İnsana Verdiği Değer
B- Ön Hazırlıklar (Ölmek Üzere Olan Bir Kişiye Karşı YapılmasıGereken Görevler)
   C- Yıkanıp Kefenlenmesi
   D- Cenaze Namazı
   E- Defin ve Sonrası
   F- Cenaze ile İlgili Bid’atler
   G- Tâziye

II- Konunun Açılımı ve İşleniş

Konuya İslâm’ın insana verdiği değerle insanın diğer canlılardan farklı bir varlık olduğu hususu anlatılarak başlanır. Daha sonra ilgili ayet ve hadisler ışığında ölen bir Müslüman için yapmamız gereken görevlerin neler olduğu açıklanarak devam edilir. Bunlardan cenazenin yıkanıp kefenlenmesi, namazının kılınması ve defni konusuna fıkhi bakımdan ayrıntıya girmeksizin özet bir şekilde ve cemaatin anlayacağı bir düzeyde bahsedilir. Cenaze namazı kılmanın ve taziyede bulunmanın önemi anlatılır. Konu gerek Hz. Peygamber ve gerekse sahabenin uygulama örnekleriyle anlatılarak canlı bir tablo halinde sunulur. Bu arada cenazenin yıkanıp kefenlenmesi, namazının kılınması ve defninin hikmetleri üzerinde durulur. Ayrıca cenaze ile ilgili bid’atlere değinilerek bunlardan kaçınılması istenir. Vaazın sonuna doğru genel bir değerlendirme yapılır ve cenaze ile ilgili yapmamız gereken görevlerin önemi bir kez daha vurgulanır.

III- Konunun Özet Sunumu

İslâm dinine göre insan kâinatın küçük bir parçasını oluşturmasına rağmen büyük bir değer taşır. Yüce Allah, ilk insan Hz. Âdem’i yaratıp ruhundan üflemiş, meleklerden ona saygıda bulunmasını (secde etmesini) istemiş, melekler de ona gereken saygı ve hürmeti göstermişlerdir. Ayrıca, yeryüzünde bulunan her şey insan için yaratılmış, hatta göklerde ve yerde yani evrende bulunan bütün imkânlar onun emrine verilmiştir. Bu yönüyle insan değerli bir varlıktır; hayatında olduğu gibi ölümünden sonra da saygıya layıktır. Bunun içindir ki, ölen bir insan için onu yıkayıp kefenlenmek, namazını kılmak defnetmek ve yakınlarına taziyede bulunmak gibi yapmamız gereken bir takın görevlerimiz vardır. Bu görevler, Müslüman olmamızın yanı sıra insan olmamızın da bir gereğidir. Şu kadar var ki, bu görevlerin ifası sırasında yalnızca Kur’an ve Sünnette yer alan hükümlerle yetinilmesi, bid’at ve hurafelerden kaçınılması gerekir.

IV- Konu İşlenirken Başvurulabilecek Bazı Ayetler

وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِين الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّـا إِلَيْهِ رَاجِعونَ
“Andolsun ki sizi biraz korku ve açlıkla, bir de mallar, canlar ve ürünlerden eksilterek deneriz. Sabredenleri müjdele. Onlar; başlarına bir musibet gelince, ‘Biz şüphesiz (her şeyimizle) Allah’a aidiz ve şüphesiz O’na döneceğiz’ derler.”

V- Konu İşlenirken Başvurulabilecek Bazı Hadisler

عن أُمِّ سَلَمَة رضيَ الله عنها قالت: دَخَلَ رسُولُ الله صلى الله عليه وسلم عَلى أبي سَلَمَةَ وَقَدْ شَق بَصَرُهُ، فَأَغْمَضَه، ثُمَ قالَ: إنَّ الرُّوحَ إذا قُبِضَ، تَبِعَهُ الْبَصَرُ فَضَجَّ نَاسٌ مِنْ أَهْلِهِ، فقال: لاتَدْعُوا عَلى أَنْفُسِكُمْ إلاَّ بِخَيْرٍ فَإنَّ المَلائِكَةَ يُؤَمِّنُونَ عَلى مَا تَقُولُونَ ثُمَّ قَالَ: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لأبي سَلَمةَ، وَارْفَعْ دَرَجَتَهُ في المَهْدِيِّينَ، وَاخْلُفْهُ في عَقِبِهِ في الغَابِرِينَ، وَاغْفِرْ لَنَا وَلَهُ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ، وَافْسَحْ لَهُ في قَبْرِهِ، وَنَوِّرْ لَهُ فِيهِ.
Ümmü Seleme (r.a)’dan rivayet edildiğine göre şöyle dedi: Resûlullah (s.a.v), (vefat etmiş olan) Ebû Seleme’nin yanına girdi. Gözleri açık kalmıştı, onları kapattı. Sonra şöyle buyurdu: “Ruh çıkınca gözler onu izler. ” Tam bu sırada Ebû Seleme’nin aile fertlerinden bazıları bağıra–çağıra ağlamaya başladılar. Bunun üzerine Resûlullah (s.a.v); “Kendinize hayırdan başka bir şeyle dua etmeyin. Çünkü melekler dualarınıza âmin derler” buyurdu. Sonra şöyle dua etti: “Allah’ım! Ebû Seleme’yi bağışla. Derecesini hidâyete ermişler seviyesine yükselt! Geride bıraktıkları için de sen ona vekil ol! Ey âlemlerin Rabbı! Bizi de onu da bağışla!. Kabrini genişlet ve nurla doldur!”
   عن أُمِّ سَلَمة رضيَ الله عنها قالت: قالَ رَسُولُ الله صلى الله عليه وسلم: إذَا حَضرْتُمُ المَرِيضَ، أَوِ المَيّتَ، فَقُولُوا خَيْراً، فَإنَّ المَلائِكَةَ يُؤَمِّنُونَ عَلَى مَا تَقُولُونَ قالَتْ: فَلَمَّا مَاتَ أَبُو سَلَمَةَ، أَتيْتُ النَبِيَّ صلى الله عليه وسلم فَقُلْتُ: يا رَسُولَ الله، إنَّ أَبَا سَلَمة قَدْ مَاتَ، قالَ: قُولي: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي وَلَهُ، وَأَعْقِبْني مِنْهُ عُقبَى حَسَنَةً فقلتُ، فَأَعْقَبَني الله مَنْ هُوَ خَيْرٌ لي مِنْهُ: مُحَمَّداً صلى الله عليه وسلم
Ümmü Seleme (r.a)’dan rivayet edildiğine göre Resûlullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Hasta veya ölünün başında bulunduğunuz zaman güzel sözler söyleyiniz. Zira melekler sizin dualarınıza âmin derler”. Ümmü Seleme dedi ki, Ebû Seleme vefat edince Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’e geldim ve: Ey Allahın Resûlü! Ebû Seleme öldü, dedim. Bana şöyle buyurdu: “Allahım, beni ve onu bağışla! Ve bana ondan daha iyi birini nasip et!” diye Allah’a yalvar. ” Hz. Peygamber’in dediği gibi yaptım. Neticede Allah Teâlâ bana Ebû Seleme’den daha hayırlı olan Muhammed (s.a.v)’i eş olarak verdi.
وعنها قالت: سمعتُ رسولَ الله صلى الله عليه وسلم يقول: مَا مِنْ عَبْدٍ تُصِيبُهُ مُصِيبَةٌ، فيقولُ: إنَّا لِلَّهِ وَإنَّا إلَيْهِ رَاجِعُونَ: اللَّهُمَّ أؤْجُرْنِي في مُصِيبَتي، وَاخْلِفْ لي خَيْراً مِنْهَا، إلاّ أَجَرَهُ الله تَعَالى في مُصِيبَتِهِ وَأَخْلَفَ لَه خَيْراً مِنْهَا قالت: فَلَمَّا تُوُفِّيَ أَبُو سَلَمَة، قلتُ كَما أَمَرَنِي رسولُ الله صلى الله عليه وسلم، فَأَخْلَفَ الله لي خَيْراً مِنْهُ رسولَ الله صَلى الله عليه وَسلم.
Yine Ümmü Seleme (r.a)’dan rivayet edildiğine göre şöyle dedi: Resûlullah (s.a.v)’i şöyle buyururken dinledim: “Herhangi bir kul sıkıntıya düşer de “Biz Allah’dan geldik, Allah’a döneceğiz. Allahım, başıma gelen musibetin ecrini ver ve bana bundan daha hayırlısını lutfet” diye dua ederse, Allah Teâlâ onu uğradığı sıkıntıdan dolayı mükâfatlandırır ve ona kaybettiğinden daha hayırlısını verir. ” Ümmü Seleme dedi ki, Ebû Seleme öldüğünde ben, Resûlullah (s.a.v)’in öğrettiği gibi dua ettim. Allah da bana Ebû Seleme’den daha hayırlısını, Resûlullah (s.a.v)’i verdi.
عن أُسامة بن زيدٍ رضي الله عنهما قال: أَرْسلَتْ إحْدى بَناتِ النَّبِي صلى الله عليه وسلم إلَيْهِ تَدْعُوهُ وَتُخْبِرُهُ أَنَّ صَبِيًّا لَها، أَوْ ابْناً، في المَوْتِ فقال للرَّسولِ: ارْجعْ إلَيْها، فَأَخْبِرْها أَنَّ لله تَعَالَى مَا أَخَذَ وَلَهُ ما أَعْطَى، وَكُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمَّىً، فَمُرْهَا، فَلْتَصْبِرْ وَلْتَحْتَسِبْ.
Üsâme İbni Zeyd (r.a)’dan rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: Resûlullah’ın kızlarından biri (Zeynep), Nebî (s.a.v)’e adam göndererek, çocuğunun (veya oğlunun) ölmek üzere olduğunu haber verdi. Resûlullah (s.a.v) haber getiren kimseye: ”Ona dön ve şunu bildir ki, alan da veren de Allah’tır. Onun katında her şeyin belli bir eceli vardır. Sabretsin ve ecrini Allah’tan beklesin” buyurdu.
عنِ ابنِ عُمَرَ رضي الله عنهما: أَنَّ رسُولَ الله صلى الله عليه وسلم عاد سَعْدَ بنَ عُبَادَةَ، وَمَعَهُ عَبْدُ الرَّحْمنِ بْنُ عَوْفٍ، وَسَعْدُ بْنُ أَبي وَقَّاصٍ، وعَبْدُ الله بْنُ مَسْعُودٍ رضي الله عنهم، فَبَكَى رسولُ الله صلى الله عليه وسلم، فلمَّا رَأَى القوْمُ بُكاءَ رسولِ الله صلى الله عليه وسلم بَكَوْا، فقال: أَلا تَسْمَعُونَ؟ إنَّ الله لا يُعَذِّبُ بِدَمعِ العَيْنِ، وَلا بِحُزْنِ القَلْبِ، وَلكِنْ يُعَذّبُ بِهذَا أَوْ يَرْحَمُ (وَأَشَارَ إلى لِسَانِهِ).
İbni Ömer (r.a)’dan rivayet edildiğine göre Resûlullah (s.a.v), yanında Abdurrahman İbn Avf, Sa’d İbn Ebû Vakkâs ve Abdullah İbn Mes’ûd (Allah onlardan razı olsun) bulunduğu halde Sa’d İbn Ubâde’yi ziyaret etti. Durumunu görünce Resûlullah (s.a.v) ağladı. Onun ağladığını gören sahâbîler de ağlamaya başladılar. Bunun üzerine Hz. Peygamber: “Bilmez misiniz, gerçekten Allah, gözyaşı ve kalbin elemi sebebiyle kişiye azap etmez. Fakat dilini işâret ederek bunun yüzünden azap eder veya bağışlar” buyurdu.
عن أُسَامَةَ بنِ زَيْدٍ رضي الله عنهما: أنَّ رسولَ الله صلى الله عليه وسلم، رُفعَ إليْهِ ابْنُ ابْنَتِهِ وهُوَ في الْمَوتِ، فَفَاضَتْ عَيْنَا رسُولِ الله صلى الله عليه وسلم فقال له سعدٌ: مَا هَذَا يَا رسولَ الله؟! قال هذِهِ رحمةٌ جَعَلَهَا الله تَعَالى في قُلوبِ عِبَادِهِ، وَإنَّما يَرْحَمُ الله مِنْ عِبَادِهِ الرُّحَمَاءَ.
Üsâme İbn Zeyd (r.a)’dan rivayet edildiğine göre, Resûlullah (s.a.v)’e, ölmek üzere olan kızının oğlunu verdikleri zaman, Peygamber’in gözleri doldu. Bunun üzerine Sa’d İbn Ubâde: Ey Allahın Resûlü! Bu ne haldir? dedi. Hz. Peygamber de: “Bu, Allah’ın, kullarının kalbine koyduğu acıma duygusu, rahmettir. Allah, ancak merhamet sahibi olan kullarına merhamet eder” buyurdu.
عن أبي هُرَيْرَةَ رَضيَ الله عنه قال: قالَ رسولُ الله صلى الله عليه وسلم: مَنْ شَهِدَ الجِنَازَةَ حَتَّى يُصَلَّى عَلَيها، فَلَهُ قِيرَاطٌ، وَمَنْ شَهِدهَا حَتَّى تُدْفَنَ، فَلَهُ قِيرَاطَانِ قِيلَ: وَمَا القِيرَاطَانِ؟ قال: مِثْلُ الجَبَلَيْنِ العَظِيمَيْن.
Ebû Hüreyre (r.a)’den rivayet edildiğine göre Resulullah (s.a.v)şöyle buyurdu: “Kim bir cenazede, cenaze namazı kılını...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın