|
Konu Başlığı: Şah Sultan Türbesi Gönderen: Eflaki üzerinde 16 Ağustos 2010, 16:28:59 Şah Sultan Türbesi Şah Sultan Türbesi İstanbul Eyüp ilçesi, Defterdar Caddesi üzerinde bulunan Şah Sultan Türbesini, Şah Sultan sağlığında, sıbyan mektebi ve sebilden oluşan yapı topluluğu içerisinde 1800 yılında Mimar İbrahim Kâmil Ağa’ya yaptırmıştır. Şah Sultan, Sultan III. Mustafa’nın (1557–1574) Mihrişah Sultan’dan doğan kızıdır. Sultan III. Selim’in de (1789–1807) kardeşidir. Şah Sultan 3 yaşında, Vezir Bahir Köse Mustafa Paşa ile 1764 yılında nişanlanmıştır. Bahir Köse Mustafa Paşa’nın 1765 yılında azledilerek idam edilmesinden sonra Şah Sultan ikinci kez, Nişancı Mehmet Paşa ile 1768 yılında sadrazam olması ile nişanlanmıştır. Nişancı Mehmet Paşa’nın 1769 yılında öldürülmesinden sonra bu kez amcası Sultan I. Abdülhamit (1774–1789) tarafından Nişancı Seyit Mustafa Paşa ile evlendirilmiştir. Şah Sultan 42 yaşında 1802 yılında ölmüş ve yaptırmış olduğu türbesine gömülmüştür. Şah Sultan’ın Yeşildirek’te çeşmesi (1792), Eyüp’te Zal Mahmut Paşa Türbesi yanında da yapı topluluğu bulunmaktadır. Türbe içten daire planlı, dıştan kare planlı bir yapı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür. Türbenin dış görünümünde köşelere yerleştirilen dört ağır paye ve bunların üzerindeki kuleler yapıya dıştan da kare plan görüntüsü vermiştir. Barok ve ampir üslubundaki türbenin üst pencerelerinde alt ve üstü yarım yuvarlak kemerler ve köşe kulecikleri de başlıca özelliğidir. Kubbe kasnağında bulunan profilli askı kemerlerinin ise taşıyıcı bir fonksiyonu bulunmamaktadır. Türbenin girişinde üç bölümlü bir revak bulunmaktadır. Bu revak ortada kubbe, iki yanda da ayna tonozlarla örtülmüştür. Türbenin avlu kapısında iki sıra halinde Mustafa İzzet Efendi’nin 1800 tarihli kitabesi bulunmaktadır. Kitabe: Cevher-i ser-tâc-ı iffet zib ü ferr saltanat Reymak İsmet-sarây devlet-i din-i mübin Şah Selim saltanat-ı pirâyenin hemşiresi Şah Sultan bint-i merhum Mustafa Han-ı Güzin Mihrişâh Kadın ki odur mader-i pür şefkati İsmeti nûr ile bulmuştu ziyâ rûz-ı zemin Ânı Sultan Mustafa İkinci Kadın eyleyüb Devletinde görmüş idi rağbeti ol Nâzenin Çıkdı elden Hümâ uçdı firaz-ı serâr âh Girdi hayfa halk-ı âlem matem oldu hazin Kıldı efrat riâyet işte Hak madere Yapdı âli türbe-i kabri enverde müstahkem metin Yapdı hem bir mekteb-i rânâ cıvar-ı türbede Halkı hüsn-ü âlem arası ider hayret karin Şâd ider merhûmenin rûhun çüsavt bülbülün Da’im etfâl okudukça anda Kur’an-ı mübin Gel du’ai hayre âğaz it gönül ihlas ile Hayr olan da’vâtı redd etmez mucib’üs-sa’in Mihrişaâh Kadın riyâzı cenneti idüb mekkar Cilvegâhı ola Yâ-Râb Gülşen-i huld-ı berin Yazdı İhyâ hâme mûciz-ı beyân bir beyt kim Mündericdir ânda garâ iki târih-i Güzin Şâh Sultan yaptı zibâ türbei vâlâyı nev-1215 Mihrişâh Kadın’a adn ola bu mevâyı berin 1215 (1800). Türbenin iki kat pencereleri arasında iki korniş ile katlar belirlenmiştir. Buradaki pencerelerin alt ve üst kemerleri birbirlerinden çok farklı bir görünümdedir. Üst pencereler oldukça derin bir niş içerisindedir. Bunların üzerlerine basık kemerli bir alınlık ile kornişler yerleştirilmiştir. Ayrıca üst pencereler birbirlerinden oldukça geniş silmelerle ayrılmış ve vitraylı camlarla da bezenmiştir. Alt kat pencereleri ise düz başlıklı, oldukça ince duvar payeleri ile birbirlerinden ayrılmıştır. Bu pencerelerin basık kemerli alınlıkları bulunmaktadır. Türbenin içerisi kalem işleri ile bezenmiştir. Alt ve üst pencereler arasına Hattat Mustafa Rakım’ın ağabeyi Hattat İsmail Zühtü Efendi’nin 1806 tarihli imzalı bir ayet kuşağı çepeçevre dolanmaktadır. Türbede Şah Sultan, Şah Sultan’ın annesi Mihrişah Sultan ve Şah Sultan’ın eşi Mustafa Paşa’nın (1812) sandukaları bulunmaktadır. |