Çin ve Doğu Asya’da yapılan bilimsel çalışmalarda yeşil çayın prostat dahil birçok kanser türünü engellediği ve tedavi ettiği ortaya çıktı

Erkeklerin korkulu rüyası prostat kanseri. Sadece ABD’de yılda 2 yüz bin yeni prostat kanseri vakası teşhisi konulduğu ve her yıl 29 bin kişinin öldüğü bildiriliyor.

Dünya genelinde prostat kanserinin yayılış haritasına bakıldığında prostat kanseri vakalarının en yaygın görüldüğü ülkeler ABD dahil, Kanada, Batı Avrupa gibi Batı ülkeleri ve Avustralya. Halbuki Doğu Asya ülkelerinde vaka bildirimi sıklığı son derece düşük. Bu durumun kalıtımsal etkenlere bağlı olup olmadığını belirlemek amacıyla yürütülen çalışmalarda, ABD’ye göç eden ve Batı tarzı yaşam ve beslenmeyi tercih eden Asyalılarda prostat kanseri sıklığının belirgin bir şekilde arttığı gözlenmiş. O halde yaşam ve beslenme şeklinin prostat kanseri gelişiminde etkisi olabileceği sonucuna varılmış. 

Asya’da yaşayan insanlar arasında en yaygın ve sık olarak kullanılan ortak besin öğesi; yeşil çay. Bilimsel çalışmalar her geçen gün yeşil çayın çeşitli yararlarını ortaya koyuyor. Daha önceki yazılarımda da yeşil çayın çeşitli yararlarından bahsetmiştim.  Bu çalışmalarda dikkatleri üzerine çeken yeşil çay bileşenlerinin polifenolik yapıda bileşenleri ve özellikle kateşin yapısındaki temel bileşeni EGCG (epigallokateşin gallat) olduğunu artık bu konuya ilgi duyan hemen herkes öğrendi. Yürütülen deneysel çalışmalarda bu maddenin prostat kanseri hücrelerini seçici olarak öldürdüğü, normal hücreleri etkilemediği, deney hayvanı çalışmalarında ise prostat kanseri gelişimini geciktirdiği gözlenmiş. Ancak yürütülen bazı deneysel çalışmalarda, farklı olarak, yeşil çayın etkisiz olduğu görülüyor. Peki gerçekten etkili mi, değil mi?

DOĞU ASYA’DA ÇOK TÜKETİLİYOR

Yeni yayınlanan bir çalışma, geniş ölçekte uygulanan altı saha çalışmasını birlikte değerlendirerek bu konudaki çelişkiyi gidermeyi hedeflemiş. Bu meta analiz çalışmasının daha önce yayınlananlardan en dikkat çekici farkı, sadece Batı ülkelerinde yürütülen klinik çalışmaları değerlendirmeye alması. Çin ve diğer Doğu Asya ülkelerinde yürütülen klinik ve saha çalışmalarında, yeşil çay kullanımının prostat kanseri dahil birçok kanser türünün gelişimini engelleyici rolü bulunduğu ve hatta tedavisinde etkili olabildiği bildirilmektedir. Ancak yeşil çayın Doğu Asya toplumlarında bir yaşam felsefesi olarak sürekli tüketildiği gözönüne alındığında, yeşil çayı seyrek olarak kullanan Batı toplumlarında da aynı etkinliği göstermesi beklenmemelidir. Dolayısıyla bu yeni çalışmanın sonuçları önem kazanıyor.   

EGCG dahil yeşil çay kateşinlerinin prostat kanserinde rol oynayan çeşitli deney modelleri ve hedefler üzerinde etkili olduğunu ortaya koyan çok sayıda deneysel çalışma bulgusu bulunmaktadır. O halde bu maddelerin etkisiz olduğunu düşünmek yanlış olacaktır. Ancak, yeşil çay içildiğinde bu maddelerin vücuda geçiş oranı yüzde 2 ile 13 arasında, yani oldukça düşük oranda gerçekleşebiliyor. Dolayısıy-la, yeşil çay içtiğimizde bu bileşenlerinden yeterince yararlanamıyoruz. Bu preklinik bulgu, yeşil çay üzerinde yürütülen üç klinik çalışmanın sonuçları ile de uyumlu. Yeşil çay özütünün (günde 0.5 ile 1 gram arası) verildiği iki klinik çalışmada prostat kanseri belirteci olarak değerlendirmeye alınan prostat spesifik antijen (PSA) miktarında beklenen gelişme gözlenememiş.

KAPSÜL OLARAK KULLANILMALI

Buna karşılık bilimsel ölçütlerde (randomize, plasebo kontrollü) bir başka klinik çalışmada yeşil çay kateşinleri karışımını taşıyan kapsüllerin bir yıl süre ile günde üç defa 600 mg miktarda uygulanması ile belirgin bir koruyucu etki görülmüş. Boş ilaç verilen grupta bu süre içerisinde 30 gönüllüden 9’unda prostat kanseri gelişimi tespit edilirken yeşil çay kateşinleri verilen grupta yer alan 30 gönüllüden sadece birinde prostat kanseri gözlenmiş. Bu sonuçlar 2009 yılında yayınlanan yeşil çay kateşinlerinden EGCG’ın kısa süreli olarak uygulandığı bir başka çalışmanın sonuçları ile de destekleniyor.

Sonuç olarak, yeşil çay tüketilmesi prostat kanseri ya da diğer kanser tiplerinin gelişiminin engellenmesinde yararlı olabilir. Ancak burada anahtar kelime “süreklilik”. Yani, yeşil çayın Doğu Asya toplumlarında olduğu gibi sürekli olarak tüketilmesi gerekiyor. Çünkü, etkili antioksidan ve antikanser bileşenleri olarak ön plana çıkan başta EGCG olmak üzere yeşil çay kateşinlerinin çay halinde verildiğinde vücutttaki emilimi düşük. Eğer prostat kanseri ya da diğer bazı kanser türlerinden korunmak istiyorsak epigallokateşin gallat (EGCG) üzerinden standardize edilmiş (yani içerisindeki miktarı analiz ile ortaya konulmuş) yeşil çay kateşinleri karışımını taşıyan kapsüllerin kullanılması gerekiyor.