Süt Dişlerine İyi Bakalım

Süt Dişlerine İyi Bakalım

İnsanda dişler süt ve dâimî olmak üzere iki çeşittir. Süt dişleri doğumdan yaklaşık altı ay sonra çıkmaya başlar ve üç yaşına kadar sayıları yirmiye ulaşır. Çocuklar altı yaşına kadar sadece bu dişlere sahip olurlar. Yerlerine dâimî dişlerin gelecek olması, süt dişlerine gereken ihtimamın gösterilmemesine yol açmaktadır. Hâlbuki süt dişleri de en az dâimî dişler kadar sağlık açısından önemlidir.

Bebek ve çocuklarda süt dişlerinin çürüyerek madde kaybına uğraması, bu durumun ilerleyerek iltihaplanmaya sebebiyet vermesi, tedavi edilmediği durumda vücut için bir enfeksiyon kaynağı hâline gelmesi, çürüğün ilerlemesiyle süt dişlerinin erken kaybolması ve hemen alttaki dâimî diş tomurcuğunun da bütün bunlardan menfî olarak etkilenmesi en çok gözlenen problemlerdir. Süt dişlerinin çıkmasından sonra, karma dişlenme dönemi denen, hem süt dişlerinin, hem de dâimî dişlerin ağızda bulunduğu bir ara-dönem yaşanır. Bu dönemde ağızda çürüklerin bulunmasıyla, burası çürüğe daha elverişli hâle gelir ve hayat boyu ağızda kalacak dâimî dişler de riske atılmış olur.

Sürmeye başlamasından itibaren dişler, hayat boyu sürecek bir bakıma ihtiyaç duyar. Belli bir yaşa kadar ailelere, daha sonra da ferdin kendisine düşen görev, dişleri düzenli ve bilgili fırçalamak ve kontrol için belli aralıklarla diş hekimine gitmektir. Hayat Rehberimiz Peygamberimiz (sallallâhü aleyhi ve sellem) de, diş temizliğinin ehemmiyetine dikkat çekerek, bizleri hayrete sevk edecek ölçüde, misvak kullanımını tavsiye etmiştir.

Süt dişlerinin erken kaybıyla, dişin iki yanındaki dişler bu boşluğu kapatmak için buraya doğru hareket eder. Resim-1'de görüleceği üzere, ağzın sağ tarafındaki 2. süt azı dişin erken düşmesi, alttan gelecek olan dâimî dişin yerine büyük azı dişin hareket etmesine sebep olur. Bunun neticesinde, sol taraftaki diş sürerken sağ taraftaki diş süremez. Resim-2'de süt yan kesici dişleri çekilmiş bir hastanın üst çene fotoğrafı görülmektedir. Yara yerlerinden de anlaşılacağı üzere hastanın sağ tarafındaki diş daha sonradan çekilmiştir. Sürecek olan yan kesici dişler için, sağ ve sol taraftaki boşlukların genişliği karşılaştırıldığında daha uzun süre ağızda kalan süt dişinin, arkasındaki dişlerin öne doğru hareketini nasıl engellediği açıkça görülmektedir. Bu hareketin mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte, çiğnemeyle oluşan kuvvetlerin, önü boşalan ve desteğini kaybeden dişin bu yönde devrilmesine ve hareket etmesine sebebiyet vereceği düşünülmektedir. Dolayısıyla altta olgunlaşmamış tomurcuk şeklinde bulunan dâimî dişlerin yeri işgal edilmiş olur. Bu, dişlerin sürme zorluğu, sürememesi veya çapraşık olarak yukarıdan veya yanlardan sürmesi gibi anormal durumlara yol açar. Ayrıca dişler, bulundukları bölgedeki kemiği destekler. Bu dişlerin erken çekilmesi; ilgili bölgedeki kemiğin erimesine, dişeti yapısının değişmesine ve alttan gelen dişin sürmesi esnasında problemler yaşanmasına sebep olur. Resim–3 ve 4'te, diş çekilmiş bölgeyle çekilmemiş simetrik karşı taraftaki kemik şekillerinin farkı görülmektedir.

Dişlerin sürmesinde; diş kök boyunda uzama, kökün içindeki damar sisteminden kaynaklanan basınç, dişi çevreleyen yapıda (periodontal membran) ve kemikteki değişikliklerin rol oynadığına dair görüşler ileri sürülmüştür. Ancak, bu faktörlerin diş sürmesinin başlamasında mı, yoksa diş sürerken mi aktif olduğu henüz bilinememektedir.

Diğer önemli bir husus da, alttan gelen dâimî dişlerin, süt dişlerin köklerini eritmesidir. Görevini tamamlayan dişler yerlerini vârislerine bırakırken, dişin ağızdaki temeli olan çene kemiği içindeki kökü erir. İlâhî Rahmet'in tecellisi olan bu durum, süt dişin çekimi esnasında çocuğun hissedeceği acının azalmasında önemlidir.

Bazı aileler, çocuklarının süt dişlerinin aralıklı olması şikâyetiyle diş hekimlerine müracaat etmektedirler. Hâlbuki dâimî dişlerden farklı olarak, süt dişi dizisinde dişler arasında boşlukların (diestemalar) bulunması normaldir (Resim–5). Çünkü ön dâimî dişler süt dişlerine göre daha geniş yapıda olacağından daha geniş yere ihtiyaç duyarlar. Bu geniş yer ihtiyacının karşılanması için Yüce Yaratıcı çocuğun biyolojik gelişme sürecinde üç mekanizmayı devreye sokar:

- Çocuğun büyümesine paralel olarak, yüz ve çene kemikleri de genişler;
- Dâimî dişler süt dişlerinin dizildiği çizginin biraz daha dışına doğru sürerek daha geniş bir yay üzerinde dizilir;
- Süt dişleri arasında boşluklar bırakılır.

Süt dişlerinin çeşitli sebeplere bağlı olarak yeterince aralıklı olmaması durumunda ise, bu bölgedeki dâimî dişlerde çapraşıklık görülür.

Süt azı dişleri bölgesinde ise durum biraz daha farklıdır. Süt azı dişleri altlarından sürecek olan dâimî küçük azı dişlerinden daha büyüktür (Resim–6). Dolayısıyla sürecek dişler için yer rezervleri vardır. Üst çenede yer rezervleri alt çeneden daha fazla olduğu için, alt azı diş bir miktar daha fazla öne hareket eder. Bunun neticesinde, alt ve üst azı dişler arasında, dişlerin üst yüzeyinde bulunan girintilerin ve çıkıntıların birbiriyle en yakın ve uygun teması (sınıf bir münasebeti) sağlanır.

Bütün bu hâdiseler, insan vücudundaki diğer fizyolojik mekanizmalar gibi, milimetrik hesaplarla gerçekleştirilmektedir. Günlük hayatımızda, bilhassa yeme ve konuşmada, hattâ yüz estetiğinde çok önemli görevler üstlenen dişlerin sürmesi esnasında cereyan eden ölçülü ve hikmetli mekanizmalar, düşünenler için Marifetullah'a götüren farklı bir tefekkür tablosu çizer.

Kaynaklar
- McDonald RE, Avery D, Dean JA, Dentistry for the Child and Adolescent, Eighth Edition, 2004, Mosby Inc., USA.
- Welbury R, Duggal MS, Hosey MT, Paediatric Dentistry, Third Edition, 2005, Oxford University Inc., New York.

sızıntı
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın