> Forum > ๑۩۞۩๑ Bilim Dunyası ๑۩۞۩๑ > Tıp Dünyası > Sempatik Sistem Kimi Gösteriyor ?
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Sempatik Sistem Kimi Gösteriyor ?  (Okunma Sayısı 556 defa)
23 Ekim 2011, 14:46:04
Sefil
Yeni Üyeler
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 28.807


« : 23 Ekim 2011, 14:46:04 »



Sempatik Sistem Kimi Gösteriyor ?

Konya'da sağlık ocağında hekim olarak çalışırken, kayınpederimin tanıdığı bir mühendis, baş ağrısı şikâyetiyle geldi. Baş ağrısının önemli bir sebebi de yüksek tansiyon olabileceğinden, hemşire arkadaşımız tansiyonunu ölçtü. Tansiyonu epeyce yüksekti. Yapılan diğer muayenelerin neticesinde hastanın günde bir tansiyon düşürücü ilâç kullanmasını söyledim ve reçetesini yazdım. İlâçları kullanmaya başlayan hasta, birkaç gün sonra ağır baş dönmesi şikâyetiyle tekrar muayeneye geldi. Baş ağrısı yüksek tansiyon belirtisi iken, baş dönmesi düşük tansiyon belirtisiydi. Bu sebeple, verilen ilâç fazla geldiğinden tansiyon düşmesine bağlı baş dönmesi mi ortaya çıktı diyerek, hastanın tansiyonunu tekrar ölçtük. Tansiyonun yine yüksekti. Hastaya tansiyonunun yüksek olduğunu, ilâcı kullanmaya devam etmesi gerektiğini tavsiye ederek gönderdik. Ancak hasta, kısa bir süre sonra baş dönmesi şikâyetlerinin devam ettiğini söyleyerek tekrar geldi. Hastada,"Beyaz gömlek" yüksek tansiyonu denen nadir durumun olabileceğinden şüphelenerek, tansiyonunu evde kendisinin ölçmesini tavsiye ettik ve tansiyon ölçümünü kısaca tarif edip gönderdik. Evde kendisi ölçtüğünde, tansiyonunun tamamen normal olduğunu, sadece bir hemşire veya doktor tarafından ölçüldüğünde hastanın tansiyonunun yükseldiğini öğrenmiş olduk. Bu duruma tıp dilinde "beyaz gömlek hipertansiyonu" denmektedir. Buna heyecan veya korku ile harekete geçen sempatik sinir sistemi sebep olmaktadır. Sempatik sistem, irademiz dışında çalıştırılan otonom sinir sisteminin bir kısmıdır. Omurilikten çıkan sinirlerin bir kısmı sempatik sisteme ait köklerdir, bunlar temel olarak vücudu herhangi bir kargaşaya karşı hazırlayan organların fonksiyonlarını uyarır. Aynı zamanda bu fonksiyon için gerekli olmayan organlara kan akımını azaltır.

Kan damarları ile beyin arasındaki bağlantı hemen hemen sadece sempatik sinir sistemi ile sağlanmaktadır. Sempatik sisteme, dokulara giden kan miktarının ve tansiyonun ayarlanmasında çok önemli vazifeler verilmiştir. Sempatik sinir lifleri kan damarlarını biraz daralmış vaziyette tutar. Bu durum damar duvarının hafif sertleşmesine ve kanın daha kolay akabilmesine imkân tanımaktadır. Eğer sempatik sistem olmasaydı, kalbden pompalanan kanın, gevşek olan damarlardan akması zorlaşacaktı. Bu sistemle dokulara veya organlara gidecek kanın miktarı düzenlenirken, aynı zamanda tansiyon olarak isimlendirdiğimiz kan basıncı da ayarlanmaktır. Bu sistem kan basıncıyla ilgili vazifesini yaparken, kuvvetli uyarıldığında 5–10 saniyede kan basıncı normalin iki katına yükseltilebilir, sempatik sistemin tamamen devre dışı kalması ile de (sempatik inhibisyon) tansiyon 10–40 saniyede normalin yarısına düşebilir. Sempatik sisteme verilen bu hızlı tansiyon yükseltme veya düşürme vazifesi, hayatî önem arz etmektedir.

Ağır kanama, kalb yetmezliği veya kalb krizi gibi durumlarda tansiyon âniden düşer. Tansiyon düşmesi neticesinde başta beyin olmak üzere bütün organların kan akımları, dolayısıyla aldıkları oksijen ve gıda maddesi miktarları azalır. Bu durumda, yaygın doku beslenememesi problemi ortaya çıkar ki, buna iskemi adı verilir. Oksijensiz kalmaya en hassas organ beyindir. Bu sebeple beynin öncelikle korunması gereklidir. Adeta vücudun tamamının yaşaması için diğer organlar fedakârlık etmeli ve damarlarda bulunan ve pompalanabilen kanın büyük kısmı beyne gönderilmelidir. Diğer organlar daha uzun süre oksijensizliğe veya besinsizliğe dayanabilir.

Beynin oksijensizliğe cevabı
Satrançta nasıl ki en önemli taş şahtır. O ölürse ordu dağılır ve savaşı kaybedersiniz. Bu durumda, dokuz veziriniz, on kaleniz olsa da, yenildiniz demektir. Beyin vücudun şahıdır ve öncelikle korunması gereklidir. Beyin ölümünün engellenmesi için, vücudun diğer organlarından kanı beyne göndermek için özel bir merkez yaratılmıştır. Omurilik soğanında bulunan bu merkeze vazomotor merkez denilir. Kalb yetmezliği ve kanama gibi sebeplerle tansiyon düşmüş ve bunun neticesinde beyne giden kan miktarı azalmışsa, vazomotor merkez uyarılır. Bu uyarıyı alan merkez hemen sempatik sinirleri devreye sokar ve aksine görev yapmak üzere yaratılmış parasempatik sinirlerin çalışmasını baskılar.

Sempatik sinirler tansiyonu bir-iki saniye gibi çok kısa bir süre içinde yükseltmek için birçok tesiri aynı ânda ortaya çıkarır. Meselâ; kalbin hızlı çalışmasına sebep olarak, dakikada yaklaşık 70 olan kalb atım sayısını, 180–200 kadar yükseltir. Normalde kalb hızının bu kadar yükselmesi aksine bir tesir yaparak her bir atımdaki vücuda pompalanan kan miktarını azaltır; fakat beyne pompalanan kan miktarı azalmaz. Çünkü sempatik sistem aynı zamanda kalbde kasılma kuvvetini de artırır. Bir atımda yaklaşık 70 ml. kan pompalanırken, çok daha fazla kan pompalanabilir. Böylece sempatik sistem hem hızlı ve hem de kuvvetli kalb kasılmasına ve dolayısıyla kalbin çok daha fazla kan pompalamasına vesile olmaktadır. Kalbden çok kan pompalanması tansiyonun yükselmesi ve başta beyin olmak üzere dokulara daha fazla kan gönderilmesi demektir.

Sempatik sinirler atardamarları daraltarak dokulara giden kan miktarını azaltırken, iki hayatî organ olan kalb ve beyin bundan muaf tutulur, diğer damarlarda daralma bu organlarda olmaz. Kalb ve beyin dışında atardamarların daralması ile tansiyon yükselir ve diğer dokulara gidemeyen kan beyne gitmek zorunda kalır. Kadir-i Alîm ve Sânî-i Hakîm'in sempatik sisteme yüklediği bu vazifeyle bütün atardamarların çapı daraltılıp, bu organların kan akımları azaltılırken toplardamarları da daraltılır. Toplardamarlar vücudun en geniş damarlarıdır ve kanın yaklaşık % 70'ini içinde bulundurarak bir kan deposu görevi yapar. Sempatik sistem bu depo kanın kullanılması için toplardamarları dıştan sıkıştırır ve kanın önce kalbe ve oradan da atardamarlara pompalanmasına vesile olur. Toplardamarların daralması ile kalbe daha fazla kan geldiğinden kalb daha fazla kan pompalar.

Sempatik sinirler acil durumlarda elde edilecek etkinin aşırı olması için kendisine daima yardım edip onunla aynı vazifeler yapan hormonları da göreve davet eder. Sempatik sinirler böbrek üstü bezinden adrenalin, noradrenalin ve çok az miktarda dopamin denen hormonların salgılanmasına sebep olur. Çok enterasandır ki, bu hormonlar kalbde, atardamarlarda ve toplardamarlarda sempatik sinirlerle hep aynı tesiri gösterir. Neticede tansiyon aşırı yükseltilmiş, diğer dokulara giden kan miktarları azaltılmış; ancak kalb ve beyin kan akımları epeyce artırılmış olur. Burada çok önemli bir güvenlik faktörü veya diğer bir deyişle sigorta sistemi karşımıza çıkıyor. Eğer sempatik sinirlerde veya böbrek üstü bezinde bir problem veya hastalık olursa diğeri açığı kapatmış olmaktadır.

Neticede sempatik sistem ve böbrek üstü bezi birlikte çalışarak tansiyonun çok hızla yükselmesine sebep olur. Ağır kanama durumunda vücuttaki kan miktarı azalmasına rağmen tansiyonun normal veya hattâ normalden yüksek tutulmasını programlayan Kudreti Sonsuz'un bu ihsanı, tıpta sempatik sistemin "hayat kurtarıcı tesiri" olarak bilinir. Hayat kurtarıcı tesir denmesinin sebebi, acil durumlarda kişinin beyin ölümünün gecikmesine vesile olarak hekimin müdahalesine zaman kazandırmasıdır.

Savaş yahut kaç reaksiyonu
Sempatik sistemin bir diğer vazifesi de savaş yahut kaç reaksiyonu hâsıl etmektir. Adından da anlaşılacağı üzere, âniden ortaya çıkan bazı tehlikeli durumlarda, vücudu korumak maksadıyla savaşmak veya kaçmak gerekebilir. Bu durumda beyin kabuğunda (korteksin) çok kısa sürede karar verilmesi gereklidir. Bu reaksiyonun ortaya çıkarılmasında sempatik sinir sisteme çok önemli vazife verilmiştir. Bu durumda şiddetli korku sonucu sempatik sistemde kuvvetli uyarılması ile şu değişiklikler ortaya çıkar:

1- Tansiyon (kan basıncı) artırılır, 2- Savaşmakta veya kaçmakta aktif kullanılacak kaslarda kan akımı artırılırken, hızlı aktivite gerektirmeyen organlarda kan akımı azaltılır, 3- Bütün vücutta metabolizma yükseltilir, 4- Kan şekeri artırılır, 5- Kaslarda glikoliz hızlanır, 6- Kas gücü artırılır, 7- Zihnî (mental) aktivite yükseltilir, 8- Herhangi bir yaralanma durumunda kan kaybının önlenmesi için, kanın pıhtılaşma hususiyeti artırılır, tabii ki bunun yan tesiri olarak kanın damarlarda pıhtılaşması ve kalb krizi ortaya çıkabilir.

Bütün bu değişiklikler kişiye aşırı bir fizikî aktivite kazandırır. Bu fizikî aktivite hem savaşmak ve hem de kaçmak için gereklidir. Genellikle stres ile uyarıldığı için bu hâdiselere, vücudun stres cevabı da denir. Savaş veya kaç reaksiyonunda ortaya çıkan tansiyon yükselmesi beyin ve iskelet kası kan akımını artırarak savaşma veya kaçmada faydalı olur. Ayrıca metabolizmanın artması ile kalb ve beynin çalışma hızları hâriç, bütün mekanizmalarda hızlanma ortaya çıkar ki, bu da savaşmada veya kaçmada önemlidir. Kan şekerinin artması ile beynin ve kasların beslenmesi artar.

Bütün bunlardan sempatik sinir sisteminin sadece macera, sevinç, heyecan, utanma, sıkılma ve korku gibi durumlarda devreye giren yüzümüzün kızarmasına, ter boşalmasına ve kalbimizin hızlanmasına sebep olan bir sistem olmadığı anlaşılır. Yalan makinesinde kanun adamlarına yardımcı olan sistemin de sempatik sistem olduğunu unutmamak gerekir. Yalan söylerken devreye giren sempatik sistemin (kalbi hızlandırması ve terleme gibi) bazı mekanizmaları harekete geçirmesi sebebiyle, kişinin yalan söylediğine karar verilebilmektedir. Sempatik sisteme verilen bu muhteşem "hayat kurtarıcı" vazifenin en mükemmel şekilde devam ettirilmesini akılsız ve şuursuz tabiata veya kimyevî moleküllerin tesadüfî hareketlerine veremeyeceğimize göre, kudreti ve ilmi sonsuz Rabb'imizi apaçık gösteren bu sistemin vücudumuzda her ân çalıştırıldığını düşünüp milyonlarca defa şükür etmemiz gerekmez mi?

sızıntı

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Sempatik Sistem Kimi Gösteriyor ?
« Posted on: 29 Mart 2024, 11:18:16 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Sempatik Sistem Kimi Gösteriyor ? rüya tabiri,Sempatik Sistem Kimi Gösteriyor ? mekke canlı, Sempatik Sistem Kimi Gösteriyor ? kabe canlı yayın, Sempatik Sistem Kimi Gösteriyor ? Üç boyutlu kuran oku Sempatik Sistem Kimi Gösteriyor ? kuran ı kerim, Sempatik Sistem Kimi Gösteriyor ? peygamber kıssaları,Sempatik Sistem Kimi Gösteriyor ? ilitam ders soruları, Sempatik Sistem Kimi Gösteriyor ?önlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes