Konu Başlığı: Kalkale Gönderen: Zehibe üzerinde 29 Nisan 2010, 16:44:16 KALKALE
Kalkale, lügatta: "Hareket etmek, kımıldamak" demektir. Tecvid ilminde ise: "Kuvvetli bir ses işitilinceye kadar, mahrecin kımıldaması ve deprenmesi" demektir. Kalkale harfleri ( قُطْبُ جَدٍ ) harfleri olup -5- tanedir. Yalnız bu harflerde kalkalenin kuvvetli bir şekilde yapılabilmesi için, bu harflerin kelimenin ortasında veya sonunda sakin olarak vaki olmaları, şarttır. Harekeli oldukları zaman, kalkale sıfatı az zahir olur. Misaller: (لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ ) ,(فَيَقْتُلُونَ ) ,(سُبْحَانَكَ ) ,(يَجْتَبِيكَ ) ,(اَطْوَارًا ) Kalkalenin nasıl yapılacağı ancak fem-i muhsinden öğrenilebilir. Kısaca şöyle tarif edebiliriz. Kalkale harflerinin mahreçlerine kuvvetlice basılır ve birden mahreçten ayrılınır. İşte mahrecin hareket etmesi esnasında mahreçten bir ses çıkar. Bu ses sakin olan kalkale harfinin makablindeki harfin harekesine uygun bir şekilde eda edilir. Kalkaleyi, başkası duyacak kadar yüksek ve kuvvetli bir sesle yapmak vaciptir. Fakat ifrat ve tefritten şiddetle kaçınmak lazımdır. Bir kelimede, kalkale ile idgam birleşirse idgam yapılır. Kalkale terk edilir. Çünkü idgam, kalkaleye manidir. Misaller; ( ) ,(اَلَمْ نَخْلُقْكُمْ (اَلْحَقُّ ) ,(وَتَبَّ ) ,(اَلْحَجُّ ) ,(اَنِ اضْرِبْ بِعَصَاكَ ) ,(لَقَدْ تَابَ اللهُ ) ,(اَحَطْتُ kelimelerinde olduğu gibi. Bir kalkale harfi şeddeli olduğu zaman, birincileri üzerinde idgam sebebiyle kalkale yapılamaz. İkincileri üzerinde ise yalnız vakıf halinde kalkale yapılır. Ancak bu gibi kalkaleleri yaparken dikkat etmeli, kalkale harflerinden ikisi de belirtilmelidir. Hükmü: Vacibtir. |