Konu Başlığı: İdgamı Mütekaribeyn Gönderen: Zehibe üzerinde 29 Nisan 2010, 15:56:18 İDGAM-I MÜTEKARİBEYN
Önce "mütekaribeyn" in tarifini yapalım. Lügatta: "Mütekarib" Birbirine yakın olup, yaklaşıcı olan şeylere denir. Tecvid ilminde ise: Mahreçleri de sıfatları da başka, fakat mahreçleri veya sıfatları veyahut hem mahreç hem de sıfatları yönünden birbirleriyle yakınlığı bulunan iki harfe "mütekarib" harf denir. Mütekarib iki harften birincisi sakin, ikincisi harekeli olarak yan yana geldikleri zaman, sakin olan birinci harfin harekeli olan ikinci harfe idgam edilmesine "idgam-ı mütekaribeyn" denir. İdgam mütekaribeyn’in harfleri, Kıraat-ı İmam Asım ve rivayet-i Hafs'a göre iki mahreç üzeredir: 1- Lam ( ل)ve ra ( ر) mahreci: Bu iki harfin mahreci değişiktir, fakat birbirine yakındır. Sıfatlar da değişiktir, fakat müşterek sıfatları da vardır. Misaller: (قُلْ رَبِّ قُرَّبِّ ) ,(بَلْ رَفَعَهُ الله بَرَّفَعَهُ اللهُ ) İdgam tamdır. Bu misallerde görüldüğü üzere, lam harfinin önce, ra harfinin sonra gelmesi şarttır. Ra önce gelirse, idgam yapmak caiz değildir. Misal: ( (فَاغْفِرْ لِى 2- Kaf ( ق) ve ( ك) kef harflerinin mahreci: Bu iki harfin mahreci de değişiktir. Fakat birbirine yakındır. (Bak. Sh: 12) Sıfatlar da değişiktir, fakat müşterek sıfatları da vardır. (Bak. Sh: 23) Kur'an-ı Kerim'de bunun bir misali vardır. O da el-Mürselat suresindeki ( اَلَمْ نَخْلُقْكُمْ ) lafz-ı şerifidir. Tam idgam yapılarak ( اَلَمْ نَخْلُكُّمْ ) şeklinde okunur. İdgamın nakıs olacağı rivayeti de vardır. Hükmü: Vacibtir. |