Bir Kitap

Tavan Arası

Ali Sözer | Ocak 2012 | TAVAN ARASI

Bir Kitap

Merhum İbn Haldun’u (d. 1332 / v. 1406) hepimiz duymuşuzdur. İslâm alimlerinden övgüyle söz edilen her bahiste, sosyolojinin atası olarak mutlaka o da anılır. Fakat kaçımız onun meşhur eseri Mukaddime’yi okuduk yahut elimize alıp birkaç sayfa karıştırdık? Okur yazarlarımızın, başlı başına bir hazine olan bu eseri ne yapıp edip okuması gerek. Böylece İslâm medeniyetine bir mukaddime, giriş yapmış oluruz. Mukaddime’den daha uzun bir iktibası gelecek aylara bırakarak birkaç satır okuyalım:

“İlimleri kısaltanlar, eserleri özetleme yoluna gidenler, aslında bunu öğrencilerin kolayca ezberleme ve öğrenmeleri için yapmışlar. Ancak böyle yapmakla hem onların işini daha da zorlaştırmışlar hem de ilimde sağlamlaşmalarını sağlayacak melekeleri elde etmelerinin yolunu kesmişlerdir.”

Dostun Böylesi

İslâm medeniyeti bir kitap medeniyetidir. İlmin her alanına dair kitaplar yazılmıştır. Hatta kitaba dair kitaplar da yazılmış, bu sahada çok söz söylenmiştir. Osmanlı’nın meşhur alimlerinden Kâtip Çelebi (d. 1609 / v. 1657) kitaplar hakkında şöyle der:

“Kendisiyle konuşup sohbet edilecek kitaptan daha güzel bir yüz görmedim. Çünkü kitap insanla lisansız konuşur ve cevap da istemez. Mir Hüseyin şöyle demiştir: Kitaptan daha iyi bir arkadaş yoktur. Zaman zaman insanın dert ortağı olur. İnsanın gönlünü açar ve yüreğine su serper. Gönlünün her muradına onunla erişirsin. Böyle güzel bir dost görülmemiştir. Ne incinir, ne incitir.”

Unutmadan Yaz!

Anlatıldığına göre, şair Yahya Kemal (d. 1184 / v. 1958), genç yaşlarda Batı hayranlığı, hürriyet ve şiir sevdasıyla Fransa’ya kaçmıştır. Orada Batı kültürü üzerine çalışırken hocalarından biri, “Kendi kültürünü oku, senin dedelerin her şeyi yazdılar kitaba geçirdiler!” der. Bu söz Yahya Kemal’in tekrar memleketine dönmesine vesile olur. Gerçekten de İslâm coğrafyasında eli kalem tutan herkes şiir, menkıbe, hikmet ve vecizelere dair en az birkaç sayfa yazmış, kendisi yazmasa bile başka eserlerden derlemişlerdir.

Şeyh Ali Râmînî şöyle nasihat eder:

“Duyduğun yahut hoşuna giden bir hikâyeyi yaz. Yazmazsan zamanla ezberinden çıkar gider, unutursun. Yazdığın şey ise seninle kalır. Duydukların rüzgâr gibidir, eser geçer. Öğrenmenin baş kaynağı kitaptır kitap! Bütün kolaylıkların aslı kitaptır. İrfan ve kemal için hüner hazinesidir. Bütün eksikliklerin tamamlanmasının asıl mayası kitaptır.”

‘Bizi Över mi, Yerer mi Anlamam!’

Anadolu beyliklerinden Germiyanoğulları’nın sarayı, alimlere ve şairlere kıymet verişiyle bilinir. Nitekim burada birçok alim ve şair yetişmiştir. Gelibolulu Mustafa Âlî’nin (d. 1541 / v. 1600) Künhü’l-Ahbâr’da biraz mübalağalı olarak anlattığına göre Germiyanoğlu, Hüsrev ü Şirin ve Har-nâme yazarı Şeyhî’nin süslü kaside ve gazellerinden bıkkınlık duymuş. Bir ara bir ozanın kendisine okuduğu “Benim devletli sultanım / Akibetin hayır olsun / Yediğin bal ile kaymak / Yürüdüğün çayır olsun.” mısralarıyla başlayan şiiri çok hoşuna gitmiş ve ozana bol ihsanda bulunmuş. “Henüz bir hoşça söz işittim, manasını da edasını da beğendim. Bizim Şeyhî bilmem ne söyler, bizi över mi, yerer mi anlamam!” demiş.

Ravza-i Mutahhara’da Yazılan Şiirler -2

Geçtiğimiz ay Nâbî’nin (d. 1642 / v. 1712) Tuhfetü’l-Harameyn’inden Medine’deki günlerini ve yazdığı bir naat-ı şerifi anlattığı bölümü paylaşmıştık. Bu ay da Nâbî’den iki asır sonra aynı duyguları yaşayarak bir naat yazan Hüseyin Vassaf’ın (d. 1872 / v. 1929) Hicaz Hatıratı’ndan bir bölüm aktarıyoruz:

“Harem-i Şerif’e (Ravza) her dahil oluşta bir başka zevk buldum. Zevk tekerrür etmez, birbirine benzemez idi. Burada her kul bir tecelliye mazhar olur. Herkesin zevki başkadır. Evliyaullahın büyüklerinden İsmail Hakkı Bursevî el-Celvetî k.s. buyurur ki, ‘Şimdiye kadar gelen ve şimdiden sonra gelecek olan insanların burada zevki birbirine benzemez. Ve her insan her ziyarette başka bir manevi zevk bulur. Bu mukaddes mekân manevi zevklerin kaynağıdır.’

İkindi namazının edasından sonra ikamet yerimize gelip, acele yemek yiyip, hemen Harem-i Şerif’e geldim. Bir köşeye çekildim. Saadetli kubbe ve güzel kokulu hücreye bakıp gönlüm rahatladı, inşirah buldum. Bu gece huzur-ı saadette hatm-i şerif indirecektim. Kur’an tilaveti ile meşgul olup akşam namazının eda vaktine kadar Fîl suresine kadar geldim. Namazı kıldıktan sonra bir köşeye çekildim. Hatm-i şerif indirdim. Can u gönülden dua edip gönülleri fetheyleyen Rasul-i Ekrem sallalallahu aleyhi ve sellem’e hediye eyledim. Bu sırada öyle bir ruhanî hal içinde kalmışım ki, eğer arkadaşım gelip fakiri bulmasaydı ve ‘yatsı oldu’ demeseydi kendimden geçecekmişim.

Bu aralık cûş u hurûşa gelen (coşan) muhabbet denizinin kağıttan sahiline vuran aşıkâne dalgalar şu kıymetli şiirdi:

Tecelligâh-i hazret oldu ravzan ya Rasulallah
Mahall-i feyz-i nimet oldu ravzan ya Rasulallah.

Ne âlî bir nebiyy-i muhterem sâhib-i saâdetsin
Nazargâh-i hüviyet oldu ravzan ya Rasulallah.

Nice yüz bin halâik rûz u şeb durmaz tavâf eyler
Füyûzâtgâh-i rahmet oldu ravzan ya Rasulallah.

Ziyaret eyleyenler ravza-i pâkin olur mağfûr
Selâmetgâh-i ümmet oldu ravzan ya Rasulallah.

Şefâat-hâh olan Vassaf-ı pür-derde devâsın sen
Talepgâh-ı şefâat oldu ravzan ya Rasulallah.

Bugünün Türkçesiyle söylersek: “Ya Rasullah! Senin ravzan ilâhî tecellilerin mekânıdır, böylece orada nimet feyizleri çok olur. Ne muhterem, ne saadetli bir peygambersin ki, ravzan Allah’ın nazargâhıdır. Gece gündüz durmadan yüz binlerce yaratılmış ravzanı tavaf eyler, çünkü rahmete kavuşulan yerdir. Tertemiz ravzanı ziyaret eyleyen bağışlanır, çünkü orası ümmetin selamete erdiği yerdir. Şefaat isteyen çok dertli Vassaf’ın derdine devasın. Ravzan şefaat isteme yeridir ya Rasulallah.”
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın