Kaza ve Kader Tecellileri

Minhâcü’l Âbidîn’den

Ali Kaya | Aralık 2011 | TASAVVUF KLASİKLERİ

Kaza ve Kader Tecellileri

İbadete engel olan bir diğer husus da insanın başına gelen çeşitli kaza ve kader tecellilerinin getirdiği sıkıntılardır. Bu sıkıntılardan kurtulmanın yolu ise, Cenab-ı Hakk’ın kaza ve kaderine rıza göstermektir. İki sebeple kaza ve kadere rıza göstermek gerekir:

• İbadete fırsat bulabilmek için. Eğer insan Allah’ın takdirine rıza göstermez ise ‘Şu niye şöyle oldu, bu niye şöyle olmadı?’ gibi sorularla sürekli kalbi meşgul ve kendisi de üzüntü içinde olur. Kalp bu gibi düşüncelerle ve üzüntülerle meşgul olursa, bu kişi ibadet etmeye nasıl fırsat bulabilir?

İnsanın tek bir kalbi vardır. O da dünya işlerinden hangisi oldu, hangisi olmadı düşüncesi ve tasası ile dolu olursa nasıl hakkıyla ibadet yapabilir? İnsan aynı anda iki şeyi düşünüp yapamayacağına göre, ibadetlerini nasıl yapacak ve ahiret için nasıl vakit ayırabilecek? “Geçmişte yapılamayan işlerin hasreti ve gelecekte olacak işlerin tasası, insanın içinde bulunduğu vaktin bereketini alır, onu hakkıyla değerlendirmeye engel olur!” diyen Şakik el-Belhî rh.a. çok doğru söylemiş.

• Cenab-ı Hakk’ın öfkesinden kurtulmak için. Allah’ın takdirine rıza göstermeyip kızgınlık gösteren kişinin, Cenab-ı Hakk’ın öfkesine uğrama tehlikesi vardır. Rivayete göre peygamberlerden biri, başına gelen kötülüklerden dolayı Cenab-ı Hakk’a şikayette bulunur. Cenab-ı Hak ona şöyle vahyeder:

“Benden mi şikayette bulunuyorsun? Ben, yaptıklarından dolayı şikayet olunacak biri değilim! Gayb ilminde senin kaderin böyle tecelli etmiştir. Sen neden benim takdirime rıza göstermiyorsun? Dünyayı senin için değiştirmemi, ya da Levh-i Mahfuz’da senin için değişiklik yapmamı, benim istediğim şekilde değil de senin istediğin şekilde takdir etmemi mi istiyorsun? Benim istediğim ve hoşlandığım şeylerin olmasını değil de kendi istediğin ve hoşlandığın şeylerin olmasını istiyorsun, öyle mi? İzzetim üzerine yemin ederim ki bir daha bu düşünceyi kalbinden geçirirsen, üzerindeki peygamberlik elbisesini soyar alırım ve seni cehenneme atarım!..”

Evet, Cenab-ı Hakk’ın şu ifadelerine ve ürkütücü tehdidine akıllı kimseler iyi kulak vermelidir. Yüce Allah, peygamberlerine ve seçkin kullarına böyle davranırsa ya diğer insanlara nasıl davranır? Ayrıca “Eğer bu düşünceyi bir daha kalbinden geçirirsen…” tehdidine de dikkat etmek gerekir. Çünkü insanın bu düşünceyi içinden geçirmesi ve kalbin tereddüdü söz konusudur. Acaba bağırıp çağırarak imdat isteyen, sağa sola şikayetlerde bulunan, insanların karşısına geçen, onları başına toplayarak Rabb’ine karşı feryatlar koparan kimsenin durumu nasıl olur? Bu tehdit bir defa kızgınlık gösterenler içindir. Peki, bütün ömrünü Cenab-ı Hakk’ın takdirine kızgınlık ve öfkeyle geçirenlerin durumu acaba nasıl olur?

Diğer bir husus da, yukarıdaki ifadelerin Cenab-ı Hakk’a şikayette bulunanlara yönelik olmasıdır. Acaba, Allah’ın takdirini insanlara şikayette bulunanların durumu nasıl olur? Bizleri böylesi kötü durumlara düşüren nefsimizin şerrinden ve amellerimizin kötülüklerinden Allah’a sığınırız. Bizleri affetmesini, edepsizliğimizi bağışlamasını ve halimizi ıslah etmesini engin rahmetinden niyaz ederiz.

Kadere Rıza Nasıl Olmalı?

Soru: Kaza ve kadere rıza göstermenin manası, hakikati ve hükmü nedir?

Cevap: Alimlerimiz şöyle der: Rıza, kızgınlığı ve öfkeyi terk etmektir. Başına gelen Cenab-ı Hakk’ın kaza ve kaderini beğenmeyip, kendisinin zararına mı faydasına mı olduğunu kesin olarak bilmediği bir şeyin daha iyi ve uygun olduğunu düşünmesi Allah’a kızgınlığı ve öfkeyi ifade eder. Böyle bir istek, kaza ve kadere rıza göstermemek demektir.

Soru: Kötülükler ve günahlar da Allah’ın kaza ve kaderiyle olmuyor mu? O halde, kulun neden bunlara rıza gösterip kabullenmesi gereksin?

Cevap: Rıza gösterilmesi gereken Allah Tealâ’nın hükmüdür. Şerre hükmetmek şer değildir; şer olan, hükmün sonucunda ortaya çıkan fiildir. Bu hükme rıza göstermek şer değildir.

Alimlerimiz şöyle der: Allah’ın kulları için takdir ettiği hükümler dört çeşittir: Nimet, sıkıntı, hayır ve şer.

Nimet: Cenab-ı Hak bir kul hakkında nimete hükmettiğinde hükmü verene, verilen hükme ve bu hükmün sonucuna rıza göstermek vaciptir. Ayrıca hakkında verilen hükmün nimet olması sebebiyle nimeti verene şükretmek gerektiği ve minnet borcu olduğunu unutmamak gerekir.

Sıkıntı: Bu konuda da hükmü verene, verilen hükme ve hükmün sonucuna rıza göstermek vaciptir. Rızanın yanında, hakkında verilen hüküm sıkıntı olduğundan ayrıca buna sabır göstermesi de vaciptir.

Hayır: Hakkında hayır hükmü verildiğinde hükmü verene, verilen hükme ve hükmün sonucuna rıza göstermek vaciptir. Bunun yanında hayra muvaffak olduğu için Cenab-ı Hakk’a minnet borcu bulunduğunu da hatırlaması gerekir.

Şer: Bu konuda da hükmü verene, verilen hükme ve hükmün sonucuna rıza göstermek vaciptir. Rıza göstermenin sebebi, hükmün sonucunun şer olması değil, bu hükmü verenin Cenab-ı Hak olmasıdır. Hükmü verilmiş her konu esas itibariyle o hükmü verene dayanır. (…)

Soru: Rıza gösteren kimse fazladan bir şey elde eder mi?

Cevap: Evet, rıza gösterilenin hayır ve iyilik olması şartıyla… Bu durum, rızayı terk etmemek gerektiğini, rıza göstermenin üstün olduğunu gösterir. Bir kimse bir şeyi beğenir, hoşuna gider ve ona rıza gösterirse, o şey artar. Nebi s.a.v.’e süt getirdiklerinde şöyle buyurdu: “Allahım, bunu bize bereketli kıl ve arttır!” Bir seferinde de şöyle dedi: “…bundaki hayrı arttır!” (Ebu Davud, Eşribe, IV/116, nr. 3730; Tirmizî, Da’avât, nr. 3451; İbnu Mâce, Leben, II/1103, nr. 3322)

Soru: Neden Rasulullah s.a.v., Allah dilerse demedi, hayırlı ve iyi olması şartıyla istemedi?

Cevap: Bu gibi isteklerin asıl yeri kalptir. Yani aslolan kalp ile istemektir, dil sadece bu isteği sözlere ve harflere dökmeye yarar. Bu manayı kalpte taşıyanlar için, onu dil ile ifade etmemek bir eksiklik sayılmaz.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın