Vefat olayları El Eşas B. Kays

Vefat Olayları El-Eş'as B. Kays[975]

Nesebi: Eş'as b. Kays b. Ma'dikerib b. Muaviye b. Cebele b. Adiy b. Rabia b. Muaviye b. Sevr b. Murta' b. Sevr. Annesi: Kebşe binti Yezid. Künyesi Ebu Muhammed. Kindeli olup Küfe'de (ki Kinde mahallesinde) yerleşti.[976]

Kendisi Peygamberimizle görüşüp sahabe olmuştur. Ondan az miktarda hadis rivayeti de vardır.

(İbni Sa'd isnadıyla Zühri'den naklediyor: "Eş'as b. Kays on kişi ile Kinde'den Peygamberimize geldi. Saçları taranmış altın ibrişimlerle süslenmiş elbiseler giyip huzuruna çıktılar. Efendimiz onların kıyafetlerini beğenmedi. Onla da bunları çıkardılar. Haris kızı Remle'nin evinde ağırlandılar. Geri dönerken Rasulullah onlara bir çok hediye verdi."

İbni Sa'd, Züra b. Abdullah'tan naklediyor: Rasulullah (s.a.v.) (elçiler senesinde) Ziyad b. Lebid'i Hadramut valisi yapmış ve ona: "Haydi şu Kinde delegesiyle sen de yola çık!" zira seni onlara vali yaptım." buyurup eline bir de belge yazıp zekat gelirlerini nasıl alacağını belirtti. Efendimiz vefat edince Hz. Ebu Bekir Ziyad'ı görevde bıraktı.

Ziyad Efendimizin ölümünü duyurup Hz. Ebu Bekr'e biat isteyince bir kısmı vermekten kaçındı. Bu Eş'as da: "Madem ki insanlar zekat vermemekte fikir birliğinde, ben de onlardan biriyim." deyip biata yanaşmadı. (Meşhur şair) İmru'l-Kays'ın torunu olan İmru'1-Kays ona "Yâ Eş'as sen bizzat Peygambere gitmiş onun yanında kalmış birisi iken bu sözünü bugün bozma! Yerine gelen halife bu işin peşini bırakmaz!" diye nasihat etse de, o "Ne yani, biz Ebu Bekr'e evi en uzak olan araplarız, bize Ebu Bekir ordu mu gönderecek? Madem araplar babalarının taptığına geri döndü, ben de dönerim!" deyince İmru'1-Kays "Sakın bunu yapma, Peygamberin buradaki adamı senin yakanı bırakmaz." deyince o "Kim, Ziyad mı...?" deyince güldü.

Sonra Eş'as da dinden döndü ve zekatı reddetti. Diğerleri de reddedince Ziyad adamlarını alıp akşama kadar onlarla çarpıştı. Halkın çoğu Ziyad'ın etrafında toplandı. O da onlarla beraber Hadramut yakınında Necîr'deki kaleye kapandılar. Ziyad da onları kuşattı. Sonra korktular. Eş'as güvenlik verilirse kabilesinden yetmiş kişiyle teslim olacağını söyledi. O da kabul edince inip teslim oldu. Eş'as Ziyad'a "Hz. Ebu Bekir "Bizim gibi halkın idareci sayılanlarının öldürülmesini istemezdi." Sen şimdi beni Muhacir b. Ümeyye'ye verirsen beni öldürür." dedi. Ziyad onu elleri bağlı olarak Hz. Ebu Bekr es-Sıddik'a yolladı.

Bir rivayette onun kendi için can güvencesi almadığı almadığı söylenir: (İbni Sa'd, Mus'ab b. Abdillah'tan nakleder ki: Kale'den inince Ziyad onlara ölüm emri vermiş. Onlar "Allah Eş'as'a lanet etsin sen doğru söylüyorsun. Eş'as güvenceyi kendi can ve malı için aldı, ama bizim için almadı." dediler.)

Eş'as Hz. Ebu Bekr'e getirilince ona "Ya halife ben dinimden dönmedim, sadece malda cimrilik ettim!" diye yalvarsa da Hz. Ebu Bekir "Sen öleceksin sana güvenli yok!" Sen İmru'l-Kays'a şöyle şöyle demedin mi?" dedi. O da yalvarıp yapacağın harpler için beni bırak hem müslüman olayım." dedi. Hz. Ebu Bekir onu bağışladı. Sonra Hz. Ebu Bekr'in bacısı Ferve binti Ebu Kuhafe'ye düğür oldu. Hz. Ebu Bekir de muvafakat edip onları evlendirdi.[977]

Eş'as Kinde halkının lideri idi. Daha sonra gözü Yermuk savaşında kör olmuştu.[978]

Kendisinden Kays b. Ebi Hazim, Ebu Vail ve bir çok alim rivayette bulundu. Sıffeyn savaşında Hz. Ali'nin ağ kanat komutanı idi. Muaviye onu Azerbaycan'a vali yaptı.[979] Çok cömert, lider biri idi. Müslümanlar arasında hizmetçileri yaya kendisi binekli ilk yürüyen o idi.[980] Hz. Ali'den kırk gün sonra öldü. Cenazesini Hz. Hasan kıldırdı.[981]

971] Bu bölüm Tarihu'l-İslam'da bu kadar. Önemine binaen kaynaklardan veriyoruz.

[972] Kıssa ve şiir için bkz: El-Futuh 4/60; Tarihi Dımışk 10/153; İstiab 1/56; İ. Esir, El-Kamil 3/384; Müberred, el-Kamil 3/1386; El-Eğanî 15/45 Et-Teâzî, El-Mürasî 75; Belazuri, Ensab 3/214

[973] İmam Zehebi, Tarihu’l-İslam, Cantaş Yayınları: 6/ 363-368

[974] Kitabu'l-Futuh 4/53-72; Belazurî, Ensab 3/211-218; Taberi 3/153; Tarihi Dımışk 10/152; İ. Esir, El-Kamil 3/383

İmam Zehebi, Tarihu’l-İslam, Cantaş Yayınları: 6/ 369-370

[975] Bkz. 1. Sa'd, Tabakat 6/22 (kısaca) Geniş olarak yeni baskı Dördüncü Tabaka 2/669 tere. No 200; İbni Hişam 3/585; Müsned 5/211; Halife, Tabakat 71, 133, Tarih 166, 99; El-Muhabber 291, 302; İbnu Şebbe, Tarihi Medine 2/547

[976] Halife b. Hayyat, Tabakat 1/162; Buğyetu't-Taleb 4/1892; Tarihi Dımışk 9/118; İbni Sa'd 4'üncü Tabaka 2/669; İbni Hazm, Cemhere 425; el-İstiab 1/247; Ona Eş'as (dağınık saçlı) denmiş, çünkü saçları darma dağnık imiş. Adı, El-Eşec olarak da geçerse de bu da (alnı yarık) anlamından alınsa gerek. Asıl adı Ma'dî Kerib'dir.

[977] İbni Sa'd, Dördüncü Tabaka 2/679, 680; T. Dımışk 9/127, 128; İbni Hubeyş, Ğazevât 1/131

[978] Üsdu'1-Ğabe 1/118; Tarihi Dımışk 9/116

[979] İ. Sa'd, dördüncü Tabaka 2/83 no 321'de İbni Asakir de ondan naklen Tarih'in de 9/140. Bunu Hz Osman'ın vali yaptığını söyler. Sanırım buradaki bir kalem hatasıdır. Zaten o Muaviye daha halife olmadan ölmüştü. Hem Zehebi S. A. Nübela'sında 2/41 'de "Osman'ın valisi" der.

[980] Tarihi Dımışk 9/142; İbni Sa'd, dördüncü abaka 2/684 no 322

[981] Hz Hasan onun damadı idi. İmam Ebu Yusuf "İşte alimler Hz Hasan'ı zehirleyenin bu kadın olduğunu söylüyorlar." der. Tarihi Dımışk 9/145

İmam Zehebi, Tarihu’l-İslam, Cantaş Yayınları: 6/ 370-372
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın