Mescidi Nebevî nin yapılışı

Mescid-i Nebevî'nin Yapılışı

Ebu't Teyyah, Enes'den (r.a.) naklediyor: Allah Rasûlü Medine'ye teşrif ettiğinde Medine'nin yukarısmdaki Amr b. Avf oğulları denen mahalde konaklayıp orada on dört gece geçirip sonra Rasûlü Ekrem (s.a.v) Neccar oğulları topluluğuna haber saldı onlarda topluca yanlarına geldiler. Enes der ki: "Ben sanki hala bineği üzerindeki Efendimizle terikesindeki Ebû Bekir'i, etrafını saran Neccaroğullarmı, Ebû Eyyûb'un havlusuna girerken görür gibiyim. Allah Rasûlü namazını vakti geldiği yerde kılardı. Hatta koyun ağılında gelse orda kılardı. Sonra mescit yapımı için emir verip Neccaroğullarma haber gönderdi. Onlar gelince (s.a.v) onlara hitaben:

«Ey Neccaroğulları! Şu bahçenizi (yahut arsanızı) para karşılığı bana verin.» buyurdu. Onlar ise:

-Hayır! Vallahi, biz onun parasını istemeyiz. Onu sadece Allah için veririz, dediler. Enes (r.a.) sözün burasında der ki:

"Orasında daha Önce size anlattığım şeyler vardı, orada müşriklerin kabirleri ile harabeler ve hurma ağaçları vardı. Allah Rasûlü talimat verdi; müşrik kabirleri açılıp başka yere nakledildi, harabeler tesviye edildi ve hurma ağaçları da kesildi. Hurma kütüklerini mescidin kıblesi olarak dizdiler. Mescidin kapı payandalarını taşırlarken Allah Rasûlü de onlarla beraber idi. Onlar şöyle söylüyorlardı:

«Allahım! Ahiret hayrından başka hayır yoktur. Ensar ve Muhacir'e yardım et.»

Bu haber müttefekun aleyh bir haberdir. Bir rivayetinde yardım et yerine "mağfiret et" şeklindedir.[800]

İbni Şihab ez Zührî aracılığıyla Mûsâ b. Ukbe Peyğambe-rimiz'in mescidinin yapılışı konusunda şunları anlatır:

-Peygamber Efendimiz arkadaşlarıyla beraber mescide kerpiç taşımaya başlamıştı. Arkadaşlarıyla kerpiç taşırken Efendimiz (s.a.v):

«Şu yükler, Hayber'in (hurma) yükü değildir. Ey Rabb'imiz bu daha temiz ve daha hayırlıdır. Allahım Ahiret hayrından başka hayır yoktur. Ensar ve Muhacir'e merhamet et.» diyordu.

İbni Şihab devamla der ki: "Rasûlüllah (s.a.v) Efendimiz, burada adı hadiste geçmeyen Müslüman'lardan birinin şiirini örnek verdi. Efendimiz'in (s.a.v) bu beyitler dışında örnek olarak kullandığı herhangi bir şiir, hadis olarak bana ulaşmış değildir."

Bu haberi Buharî "Sahih"'inde anlatır.[801]

Salih b. Keysan anlatıyor: Bize Nâfi, Abdullah b. Ömer'in (r.a.) kendisine şunları anlattığını nakletti:

-Rasûlüllah'm (s.a.v) zamanında Mescid-i Nebevi kerpiç ile yapılmıştı, damı da hurma dallarından çatılmıştı. Sütunları ise hurma kütüklerindendi. Ebû Bekir (halife olunca) mescide herhangi bir ilave yapmadı. Ona ilaveyi Ömer (r.a.) yaptı. Bu ilavesinde Ömer (r.a.) aynen Rasûlüllah (s.a.v) zamanındaki tarzını muhafaza ederek kerpiç ve hurma dalı kullanmıştı. Sütunları yine hurma kütüğüyle yenilemişti. Mescid-i Nebe-vi'de ilk ta'dilatı Osman (r.a.) yaptı. Mescide büyük bir bölüm ilave ettirip duvarlarını kireç ve nakışlı taşlarla ördürdü. Sütunlarını da nakışlı taşlarla değiştirmiş ve çatısını da (Hindistan'da yetişen) sâc ağacı ile çattırdı.

Bu haberi de Buharî naklediyor.[802]

Hammad b. Seleme, Ebû Sinan, Ya'la b. Şeddad isnadıyla Ubâde b. Sâmit'ten (r.a.) şöyle dediğini nakleder:

-Medine Ensar'ı bir miktar mal toplayıp bunu Peygamber Efendimiz'e getirdiler ve "Bununla mescit yapıp onu süsleseniz. Daha ne zamana kadar şu dalların altında namaz kılmaya devam edeceğiz?" dediler. Bunun üzerine Allah Rasûlü:

«Benim (gibi birinin) kardeşim Musa'ya sırt çevirmesi olamaz. (Benimki de) Musa'nın çardağı gibi bir çardaktır.» buyurdu.[803]

«Musa'nın çardağı gibi bir çardak» sözü hakkında Ha-san-ı Basri'nin de, "Elini kaldırsa çardağa (Talvar'a)[804] değerdi." dediği rivayet olunur.[805]

Abdullah b. Bedr de Kays b. Tilk b. Ali'den babası Ali'nin şöyle dediğini nakleder:

-Ben de Peygamber (s.a.v) ile birlikte Medine mescidini yaptım. O zaman Efendimiz:

«(Beni kasdederek) şu Yemameli'yi, çamur işine yanaştırın. Zira içinizde onun yapımını en iyi bilen odur.» buyurdu.[806]

Mescid-i Nebevi’nin Fazileti

Ebû Saîd el Hudrî'nin (r.a.) nakline göre Nebi (s.a.v) şöyle buyurdu:

«Takva olarak inşa edildiği (Kur'an'da) söylenen işte benim şu mescidimdir.»

Müslim bu haberi daha uzunca veriyor.[807] Peygamberimiz (s.a.v) yine mescidi hakkında:

«Benim şu mescidimde kılınan bir namaz, Ka'be mescidi dışındaki diğer mescitlerde kılman bin namazdan daha hayırlıdır.» buyurmuştur.[808]

Bu sahih bir haberdir.

Ebû Saîd el Hudrî (r.a.) der ki: Biz mescidin bina edilmesi için tek tek kerpiç taşıyorduk. Ammar b. Yasir ise ikişer ikişer taşıyordu. Peygamber (s.a.v) Ammar'ı bu halde görünce üzerine bulaşan tozları üfleyerek,

«Vay Ammar! Onu anarşist bir grup öldürecek. O onları Cennet'e davet ederken onlar Ammar'ı Cehennem'e da'vet edecekler.» buyurdu.

Bu haberi İmam Buharı "Onu anarşist bir gurup öldürecek" kısmı olmadan rivayet etmiştir. Bu kısım isnadı kesinlikle mevcut olan bir ilavedir.[809]

[800] Menakib 63/46, hadis no. 3932; Buharî bunu yine Namaz, Vasaya ve FazÜ'de de nakleder. Müslim 524; İbni Sa'd 1/240; Beyhakî Delâil 2/539; Ebû Dâvûd 453; İbni Mâce 742; İbni Ebî Şeybe 3/3SS; Müsned 3/118, 123, 244; İbni Ab-dil Ben-, Temhîd 5/231; Ebû Nuaym Hılye 3/84; Taberî Tarih 2/S.

[801] Buharı Menakıb 63/46; Beyhakî Delâii 2/53S; İbni Abdi] Ben- Ed Dürer SS; Müsned 3/169, 210; Beyhakî Sünen 9/39; Ebû Avane 1/39S; İbni Sa'd î/241.

[802] Buharî Salat 8/62; Beyhakî Delâil 2/541; Ebû Dâvûd 451; Müsned 2/130.

[803] Beyhakî Delâil 2/542.

Zehebî bu hadise burada ilişmeyip sadece nakille yetiniyor. İbni Kesir ise hem Ei Bidaye ven Nihayesinde 3/215 hem de Sîresİnde bu hadisi tenkid ederek "bu, bu veçhe göre ğarîb bir hadistir," iddiasında bulunur. Ama bunu açıklamaz. Sanırım haber metnen ve isnaden ğarîbtir. Zîra Ubade'den (r.a.) nakleden tabiîn alimleri arasında bu haberi sadece Ya'la b. Şeddad naklediyor ki, Zehebî "Bazı imamların bu zatın hadisi ile ihticacda acele etmeyip tevekkuf ettiklerini, kendisinin hali belirsiz bir şeyh olduğunu ve esasen yerinin sadıkların yanında olması gerektiğini" bildirir. Bak Mizan 9835. Bundan nakleden Ebû Sinan ise İsâb b. Sinan el Fılıstînî olup İmam Ahmed ve Yahya

[804] Talvar Toroslar'da bağlarda yapılan ağaç ve kilimbeden ibaret çardaktır, ki bu hadisteki ifadenin tam karşılığıdır.

[805] Haber şudur: Hasen-i Basrî derki, "Allah Rasûlü Mescidini yaparken ashabı, kendine yardım etmişti. O bizzal ashabıyla çalışarak göksti bembeyaz tozlanasıya kadar kerpiç taşımıştı. Efendimiz ashabına «Mescidi, Musa'nın çardağı gibi bir çardak yapın.» buyurdu. Hadisi nakleden İsmail b. Müslim derki, ben Hasen'e "Musa'nın çardağı neydi?" diye sorunca, "elini kaldırınca eli çardağa yani dama değerdi." dedi.

Bu haberi Beyhakî Delâil'inde 2/542 nakleder. İbni Kesir de aynı yerde, "bu mürseldir." der. Zira Hasen-i Basrî tabiindendir. Ancak arış "kürsü" anlamına da kullanılmıştır. Lakin ğarîbtir ki, o da Hasen-i Basrî rivayeti olup Daramı' nin Sünen'inde dir. 1/18 bab no.6. Hasen derki: Nebi (s.a.v) Medine'ye geldiğinde sırtını bir kütüğe yaslar ve ashabına öyle konuşurdu..Sayıları çoğalınca Peygamber (s.a.v) sesini hepsine duyurmak arzu etti ve -bana üzerine çıkacağım bir şey yapsanız.» buyurdu. "Ya Rasûlallah! nasıl bir şey olsun?" demelerine de "Musa'nın kürsüsü gibi bir kürsü olsun;' buyurdu. Bu haber de aynen Mürseldir, Ancak bunun ravîleri olan Es Saak b. Hazn ile Müslim b. İbrahim sikadırlar. Belki de üst hadisteki ravi bu haber ile onu birbirine karıştırmıştır.

[806] İbni Kesir Camİu'l Mesanid 2/424; Beyhakî Deiâil 2/542.

İmam Zehebi, Tarihü’l-İslam, Cantaş Yayınları: 2/ 385-388

[807] Müslim Hac 139S; Müsned 5/116, 331; Taberî Tefsir 11/22; İbni Ebî Şeybe 2/372, 373, 12/120; Hakim 2/334.

[808] Buharı Salat 20/1; Müslim 1354; Tirmizî 3250, 3916; Nesâî 5/213; İbni Mâce 1401, 1406; Muvatta* 196; Abdürrezzak Musannef 9136, 9138; Müsned 1/184, 2/16, 53, 54. 68, 239. 256, 274, 466, 416, 484, 499, 3/343; îbni Ebî Şeybe 2/371, 12/211; Buharî Tarih-i Kebîr 4/29; Humeydî Müsned 940; Beyhakî Süneni Kübra 10/83; Hakim Müstedrek 4/509; Tahavî Müşkilül Asar 1/245, 4/70; Taberanî M. Kebir 2/137, 138; Tahavî Şerhü Meaniül Asar 3/127; Ebû Nüaym Hılye 3/322; Temhîd 6/2S; Tarih-i İsfahan 1/336, 353; Hatib Tarih-i Bagdad 9/222; Beğavî Şerhü Sünne 2/335; Ebû YaMa Müsned 2/1165. S/4691. 10/5785, 5857, 5S75, 11/6165, 6166, 6167, 6525, 6554, 6555, 13/7113. 7411, 7412. Bu hadislerin kimi Hz. Aişe, kimi de İbni Ömer'den (r.a.) rivayet edilmiştir.

[809] Zehebî merhum hadisi Beyhakî'den kısaltarak nakieder. Önemine binaen hn haberi tam verip bazı izahlar yapalım:

-İklime anlatıyor: İbni Abbas (r.a.) oğlu Ali ile kendisne, "haydi ikiniz Ebû Saîd el Hudrî'ye gidinde onun hadislerini dinleyip gelin!" dedi. Biz de ona gittik. Baktık ki Ebû Saîd bahçesini imar ediyor. Bizi görünce ridasmı aldı ve üzerine bürüdü. Sonra da biz anlatmaya başlayıp sözü Mescid-i Ne-bevî'nin yapılışına getirdi ve: "Biz kerbiçleri teker teker taşıyorduk, Ammar ise ikişer ikişer taşıyordu. Peygamber (s.a.v) onu görüp üstündeki tozları üfleyip «Vay Ammar! Onu anarşist bir gurup öldürecek, O onları Cennete çağırırken, Anarşistler onu Cehennem'e çağıracak.» buyurdu. Ammar da bunu duyunca ''Fitneler'den Allah'a sığınırım.'' diyordu. Bak Beyhakî Delâil 2/546. Bu rivayet...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın