Kurandaki Rum hadisesi

Kurandaki Rum Hadisesi

Ebû İshak el Fezâri, Süfyan- Habibe b. Ebû Amra Said b. Cübeyr isnadıyla İbni Abbas'ın şöyle dediğini rivayet eder: Semavi kitab ehli olmaları sebebiyle müslümanlar Rumların (Bizanslıların) İranlıları yenmesini istiyorlardı. Mekke müşrikleride sırf İranlılar put peresttir, diye İranlıların Bizanslıları yenmesini istiyorlardı. Bu durumu müslümanlar Hz. Ebû Bekr'e anlattılar. O da bunu Nebi (s.a.v.)'e bahsetmişti. Nebi (s.a.v.) de "Ama onlar yakında galib gelecektirler" buyurdu. Ebû Bekir de bunu onlara anlattı. Onlarda "haydi bizimle sizin aranızda bir müddet koy. Bu sürede yenerlerse şöyle şöyle olsun dediler" Ebû Bekir de aralarına beş yıl koydu. Ama bu süre içinde Rumlar galib gelemediler. Ebû Bekir (r.a.) durumu Rasülullah (s.a.v.)e anlatınca Rasülullah (s.a.v.) sanıyorum "O süreyi on yılın biraz altında yapsaydın olmazmıydı?" buyurdu. Bundan bir süre sonra Rumlar galib geldiler. İşte bu Kur' an'da Allahm:

"Elif Lâm Mim. Rumlar arablara en yakın topraklarda (Filistin-de) yenildi. Onlar yenilgilerinden sonra yakında yeneceklerdir. Bir kaç yıl içinde..." (Rum ayet 1-3) ayetiyle haber verdiği olaydır. (Rum önce yenilip sonra İranı yendi. Bundan (yenilgiden) önce de sonrada iş Allah'a aittir. O gün mü'minler sevinirler) Süfyan devamla şöyle dedi.:

Duyduğuma göre Rumlar da Bedir günü gaiib gelmişler imiş.[488]

El-Huseym b. El Hasen b. Atıyyete'l Avfî anlatıyor: Bana babam dedesinden o da İbni Abbas (r.a.)'tan "Elif Lâm Mîm Rum yenildi" ayeti hakkında şunları anlattığını knaber verdi.:

Bu süre geçmiş ve İranlılar Rumları yenişti. Bu yenilgiden daha sonra da Rumlar onları yendi. Allanın Peygamberi arab müşrikleriyle çarpışıyordu. O sırada Rum ve İran orduları .birbirine girmiş durumundaydı, Allah (c.c) müşriklere karşı Rasülüne zafer ihsan etti. Rumlarda İran ateşperestlerine galib kılındı. Böylece Mü'minler hem Allahın kendilerine verdiği zafere hemde Ehl-i Kitabın Zaferine sevindiler.

Atıyye devamla derki: Ben bu ayeti Ebû Said el Hudrî (r.a.)'a sordum. Bana şunları anlattı:

-Rasülü Ekremie birlikte biz arap müşrikleriyle harb için karşı karşıya geldik. Rumlarda İranlılarla karşılaşmışlar. Allah müşriklere karşı bize zafer nasib etti. Mecûsilere karşıda Ehli Kitaba Zafer ihsan etti. Biz hem kendi zaferimize hem onların galibiyetine sevindik.[489]

Leys, Ukayl İbni Şihâb-ı Zührî isnadıyla Ubeydullah b. Abdillah b. Utbe'nin şöyle dediğini haber verir: Şu Rum suresinin baş tarafın-daki iki ayet indirildiğinde Ebû Bekir bir takım müşriklerle eğer iranlılar yedi yıl içinde maglub olmazlarsa onlara birşey vermek Üzere bahse girmişti. Bu kumar ve benzeri şeylerin haram edilişinden önceydi. RasUlullah (s.a.v.) bundan haberdar olunca)

Niye öyle yaptın (Kuran bu konuda onların yenileceği tarih olarak söylenen) Bid'a (birkaç yıl) kelimesi on sayısından az olan herşeye kullanılır." buyurdu. İranlıların Rumları yenmesi bu ayetin gelişinden sonraki yedinci yılda oldu. Rumların İranı yenmesi ise dokuzuncu yılda oldu. Sonra Allah Hudeybiye zamanında İran'a karşı Rumlara zafer verdide müslümanlar buna pek sevindiler.[490]

İbni Arûbe Yakın bir yerde" ayeti hakkında Katâde'nin: "İranlılar onlara Şam diyarı yakınlarında galib geldiler, O zaman milslümanlar "yakında rumlar galib gelecektir" buyuran Rab-lerini tasdik edip Rumların bu yenilgiden sonra galib geleceklerine kesinlikle inandılar. Böylece onlar müşriklerle beş genç dişi deve üzerine bahse girip aralarında beş yıl süre koydular. Müslümanların develerini ödemeyi Ebû Bekir Müşriklerin develerini ödemeyi de Ubey b. Halef üstlendiler. Bu olay kumarın yasaklanmasından öceydi. Bu müddet dolunca Rum İran'a galib gelemedi. Müşrikler girdikleri bu kumarın kazancı olan develeri istediler. Bunun üzerine RasUlullah (s.a.v.)

"Sizin bu süreyi on yıla yakın olarak vermeniz daha doğru olmazmıydı. Çünkü (arabcada) "Bida" kelimesi üç ile on arasındaki şeylere denilir. Haydi gidip develerin sayısını artırın süreyide uzatın" buyurdu. Müslümanlarda Öyle yaptılar. Allah (c.c) de bu yarışmanın yedinci yılı başlarında Rumları gâlib getirdi. Bu olay müslümanların

Hudeybiye dönüşleri sırasına rastlamıştı. Müslümanlar buna pek sevindi.[491]

Velîd b. Müslim anlatıyor: Üseyd b. Kullâbî el Alâ b. ez Zübeyr el Külâbî'yi babasından şöyle naklederken işitmiş: Ben İranlıların Rumları yendiğini gördüm. Sonrada Rumların İranlılara galibiyetini gördüm. Sonra da Müslümanların hem Rum'a hem İran'a galip gelerek Şam ve İrak'ta ortaya çıkışlarını gördüm. Bütün bunlar onbeş yıl içinde gerçekleşti.[492]

[488] Tirmizî Tefsir 3245; Müsned 1/276-304; Beyhakî Delâil 2/330; Ebû Nuaym Delâi! 2/125; Hakim Müstedrek 2/410; Tahâvi Müşkilü'l Asar 2/91, 4/124; Taberi Tefsir 21/16 Rum suresi tefsiri Nesâi b. Kübrâ H. no 11389

[489] Tirmizî 3244, Taberî 21/20-21 Beyhakî Delâil 2/332

[490] Tirmizî 2345; Beyhakî Delâü 2/333; Taberî 21/22; Tirmizî, bu hadis garib hasen bir hadistir, der.

[491] Beyhakî Delâil 2/333 Buharı Tarîh-i Kebîrinde, (8/139) Niyar h Miikrimi anlatırken Tirmizi de aynı isnadla Rum suresinin tefsirinde (3246)/ Niyar b. Mükrim (r.a.)'tan bu kıssayı şöyle nakleder.: Allah (ccC) "Elif lâm Mim, Rum yenildi. Yakın bir toprakta gelecek bir kaç yıl içinde bu yenilgilerinden sonra galib geleceklerdir." ayetlerini indirdiğinde İranlılar Rumlar: yenmiş bulunuyorlardı. Müslümanlar Rumların yenmesini İstiyorlardı. Zira onlar da kendileri de kitab ehliydi. Bu konuda Allah (c.c) "0 gün mü'minler Allanın zaferi ile sevinirler, Dilediğine zafer ihsan eder. O Aziz ve Hakimdir." ayetini indirmiştir. Kendilerİde onlarda müşrik oldukları için Kuryeşli-lerde İranlıların yenmesini istiyorlardı.

Allah bu ayeti indirince Ebû Bekir (r.a.) Mekke'nin bir mahallesine uğramıştı. Kureyş'ten bir takım adamlar işte bu bizimle sizin aranızdaki çekiş medir. Sizin adamınız bir kaç yıl içinde Rumların yeniden galib geleceğini iddia ediyor. Seninle bu konuda bahse gireümmi?" dediler. O da "tabi girelim" dedi. Henüz bu tür yarışmalar haram edilmemişti. Böylece Ebû Bekirle müşrikler bahse girip yenilenin vereceği develeri ortaya koydular. Ebû Bekir de "Şu bir kaç yıl" kelimesini ne yapacaksın? Çünkü birkaç yıl "üç yıldan dokuz yıla kadar kullanılır. Sen aramızda kabul edeceğimiz bir orta yol bul" dediler. Böylece altı yıl olarak belirlediler. Rumlar İran'a galib ge-lemeden bu altı yıl geçti. Müşrikler Ebû Bekir'den ortaya konulan yanş develerini aldılar. Yedinci yıl girince Rumlar İranı yendi. Müşrikler Ebû Bekirin altı yıl belirlemesini ayıplamıslardı. Çünkü Allah altı dememiş birkaç yıl buyurmuştu. Bu olay üzerine bîr çok insan İslam'a girdi.

[492] El-Cerh Vet Ta'dİl 3/579 No 2629; Beyhakî DelaU 2/334; Kurtubi Tefsir 14/5

İmam Zehebi, Tarihü’l – İslam, Cantaş Yayınları. 1/330-333

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın