Ömer (r.a.) hicretin on üçüncü senesinde Irak'a bir ordu yola çı­kardı. Komutanları Ebu Ubeyd b. Mesud es-Sakafı idi.[383] Ebu Ubeyd on üçüncü yılda veya bir rivayete göre on dördüncü yılın başında Hıyre ile Kadisiye arasında Elleys başkanı Câbân ile karşılaştı. Allah mecusileri bozguna uğrattı ve Câbân esir edildi. (Caban'ı Matar b. Fıda, Merdanşah'ı da Ektel b. Şemmah esir almıştır.) Ektel Merdanşah'ı öldürdü. Çaban ise iki köle fidye vererek canını kurtardı. Çünkü Matar onun lider olduğunu bilmiyordu. (Müslümanlar Câbân'ı yakalayıp Ebu Ubeyde'ye getirdiler ve onun Elleys kralı olduğunu söylediler ve öldürülmesini istediler. Ebu Ubeyd (r.a.) ise "ben onu Öldürmeye Allah'tan korkarım. Ona bir müslüman can güvencesi vermiş. Müslümanlar yardımlaşmada bir tek vücut gibidir. Birine ge­reken diğerlerine de gerekir" dedi. "Ama bu kraldır" diye diretenlere de "Kral olsa da biz aldatma yapmayız!" deyip onu bırakıverdi.)

Sonra Ebu Ubeyd oradan (Nemarık'tan) ayrılıp Kesker'de bulunan Nersî'yi ele geçirmek üzere hareket etti. (Nersi Kesker'in aşağısında idi. îran baş komutanı Rüstem'e Câbân'm yenildiği haberi gelmişti. Onlar Calinus'a haber saldılar. Durum Nersî ve Kesker halkına ulaştı. Onlar imdad güçlerinin harpten önce gelmesini umuyorlardı. Ebu Ubeyd acele edip onlarla Sakâtiyye denen yerde karşılaştı. Çölde müt­hiş bir çarpışma başladı. Allah İranlı'ları yendirince Nersî askerini bı­rakıp kaçtı. Ebu Ubeyd de onların kampının altını üstüne getirip ga­nimetleri topladı. Muazzam bir yiyecek olduğunu görünce geldiği ta­raftaki araplara gönderdi. Nersî'nin hazinesi alındı ve beşte birini Ömer (r.a.)'a gönderip diğerlerini askere dağıttı)[384]

(Ebu Ubeyd oradan ayrılıp Bârusma'ya geldiğinde Calinus'un gel­mekte olduğu haberini aldı. Ebu Ubeyd ondan önce davranıp Bâruşma'daki Bâkusyasâ'da karşılaştılar.) Müslümanlar onları bozguna uğrattı. Calinus da kaçtı.[385] '(Gidip Rüstem'e vardı. Rüstem ona "Hangi Acem, Araplara karşı daha acımasız?" deyince "Behmen Câzeveyh" dedi. O da Calinus'Ia beraber Behmen'i filleri ile geri yolladı. (Zül Hacib denen) Behmen'in yanında kaplan derisinden ya­pılma 8*12 zira' büyüklükte Kisra'mn bayrağı da vardı. Ebu Ubeyd gelip Burc'taki El-Mirvaha denen yere geldi ve kamp kurdu.) Rüstem Zül Hacib Behmen'le beraber on iki bin kişilik bir ordu ve muazzam aletleri yolladı. Ona meşhur beyaz fili de verdi. Behmen Câzeveyh de ordusuyla gelip Kas en-Nâfif denen yerde konakladı. İki askerin ara­sında Fırat nehri vardı. Düşmanın geldiği haberini alan Ebu Ubeyd daha önce Fırat'ı geçmiş ve köprüyü kesmişti. Behmen Câzeveyh ona haber salıp "ya bizi bırakın biz sizden tarafa geçelim, ya da biz do­kunmayalım siz bu yakaya geçin" dedi. (Ordu "hayır ya Eba Ubeyd, biz geçmeyelim, onlar geçsin" diye itiraz etse de Ebu Ubeyd onları dinlemedi ve "Kafırlar ölüme bizden daha cür'etkar olamaz) biz on­lara geçeceğiz" dedi. ibni Salûba kesilen köprüyü tekrar yaptı. Müs­lümanlar köprüyü geçince çıkışı olmayan dar bir yerde kafirlerle kar­şılaştı. (Ramazan'ın son günü ya da Şevvaf'in ilk günü idi. O gün ak­şama kadar çarpıştılar. Günün sonuna doğru Sakif kabilesinden biri insanları topladı ve kılıçla çarpışmaya başladılar.) Ebu Ubeyd filin dudağını, Ebu Mihcem de arka diz sinirlerini kesti. Rivayete göre fili görünce Ebu Ubeyd:

"Ey dört ayaklı! Sen ne kadar irisin, kılıçla senin dudağını kesece­ğim" demişti. (Daha önce orada hanımı Devme rüyasında, birinin gökten içinde şerbet bulunan bir kapla inip Ebu Ubeyd "işte şehitlik!" demişti. Ebu Ubeyd: "öldürülürsem komutan oğlum Cebr'dir, o ölürse Habib b. Rabîa'dır. O öldürülüşe kardeşim Abdullah'tır." demişti. Bu emirlerin hepsi şehid oldu. Müslümanların atları İran fillerinin üzerin­deki zırh mahfeli görünce o tarafa gitmiyorlardı. Filler saldırınca atlar korkup dağılıyordu. Atlarını okla mahmuzluyorlar yine fayda vermi­yordu işte o zaman Ebu Ubeyd ve arkadaşları attan inip yaya kılıçla savaşa başlamışlardı. Ebu Ubeyd "Fillerin etrafını sarın ve kayışlarını kolanlarını kesin ve üstündeki adamları düşürün" emrini verdi. Ken­disi sıçrayıp beyaz filin kolanını kesti. Hevdecteki adamlar yere düştü. Müslümanlr da diğer filleri böyle yaptılar ve düşenleri öldürdüler. Bu beyaz fil Ebu Ubeyd'in üzerine yürüdü. O da kılıçla dudağına vurdu. Fil onu Ön ayağı ile karşıladı. Ebu Ubeyd yerinde durmaya çalışıyordu ki fil ona Ön ayağı ile vurdu ve üzerine çıkıp çiğnedi. İnsanlar Ebu Ubeyd'i filin altnda görünce korktular). Müslümanlar her yönden katledilmeye başladı. Kimisi kaçarak köprüye doğru gittiler. Bayrağı Müsenna b. Harise alıp kendi ile beraber sebat edip kaçmayanlardan bir kısmı ile onları korudu. Abdullah b. Yezid köprüye doğru kaçan­ları görünce fırlayıp onlardan önce gelip köprüyü kesip yıktı ve "Emirleriniz ne üzere öldüyse siz de ölün, dininizi savunun!" dedi. Müşrikler müslümanlan köprünün olduğu yerde kuşatıp sıkıştırdılar. Kimisi korkup kendilerini Fırat'a attı. Sabırsızlar boğuldu, sabırlıları da hemen öldürdüler. Müsenna "Ey insanlar, arkanızda biz varız deh­şete düşmeden köprüyü geçin, sizin karşı tarafa geçtiğinizi görünceye kadar biz yerimizden ayrılmayacağız. Kendinizi boğmayın" diye ba­ğırdı. Köprünün kesilen ipini arayıp buldular ki Abdullah b. Mersed hâla başında durup insanları salmıyor. Abdullah'ı tutup Müsenna'ya getirdiler, o da ona vurup, "niye yaptın?" deyince "çarpışsınlar kaç­masınlar diye kestim" dedi.  Böylece tekrar köprüden geçirdi. Zül Hacib gelip ok attı ise de hepsi geçtiler. Müsenna da kendi tarafını ko­ruyarak karşıya geçtiklerinde bir kısım Medine'liler Müsenna'dan ay­rılıp Medine'ye geldiler. Kimisi de ayrılıp çöle dağıldı. Müsenna az bir insanla orada kaldı.

Ömer (r.a.) Muhacir ve Ensar'ın bu firardan dolayı korkudan feryat ettiklerini duyunca "Ey müslümanlar, üzülmeyin, siz -kaçmadımz-ben sizin grubunuzum siz bana katılmaya geldiniz" diye teselli ederdi.

Muâz el-Kârf de o gün Medine'ye kaçanlardandı. Enfal suresinin 16. ayetini "Her kim o -savaş olduğu- gün tekrar gelmek (kaçar gibi geri çekilip kandırmak) için veya bir başka -cihat- grubuna katılmak haricinde sırtını döner -harpten kaçar gider-se şüphesiz Allah'ın ga­zabı ile geri dönmüş olur" okuyunca ağladı da Hz.. Ömer "Ağlama Yâ Muaz! Ben senin grubunum, sen de bana katılan kişisin." dedi.[386]

O gün Halife b. Hayyet'ın dediğine göre bin sekiz yüz, Seyf in nakline göre ise öldürülen ve boğulanlar dört bin kişidir.[387]

Şa'bi ise Ebu Ubeyd müslümanlardan sekiz yüz kişiyle şehid oldu. der.

Bir başkası da "Müsenna b. Harise yaralı olarak ölünceye kadar komutanlıkta kaldı. İnsanların emri üzerine Hasasiyye geçti. Bunu yu­karda anlatmıştık.[388]


[383] Taberi 3/442; ve 362-363 Tarihi Halife 124

[384] Parantez araları Taberi'dendir.

[385] Taberi 3/450

[386] Taberi 3/450-452; Tarihi Halife s. 124, 125. Biz rivayetlerin atlananlarını birleştir­dik.

[387] Tarihi Halife s. 125

[388] İmam Zehebi, Tarihü’l İslam, Cantaş Yayınları 5/143-147

 Güzel konuya değinmişsiniz.Allah Razı olsun inşaAllah kardeşim.

Ve aleylumusselam ve rahmetullah. Bizim musluman kardeslerimz hoc yilmadan korkmadan asla sawastan kacmamislar. Allahim sehitlerimizn sefaatlerine nail et.onlari koru.amin.  paylasm icin aallah razi olsn.

Esselamu aleykum ; Güzel bir konu ayetlerle desteklenmiş ve inşaallah ders alıp istifade edenlerden oluruz.

Allah razı olsun

Aleykümselam.Rabbim razı olsun bilgilerden kardeşim.Bilmediğim bir şey daha öğrenmiş oldum...

Esselamu aleykum
Köprü Savaşı ni derste detaylı bir şekilde istemiştik ama bu.kadar değişik ve detaylı bir anlatım görmedim...Masallah ...Çok detaylı anlatılmış ...Rabbim atalarimiz gibi cesaretli ve adaletle savaşlardan etsin inşallah....

Esselâmü Aleyküm. Bilgiler için Allah sizlerden razı olsun kardeşim

Ve aleykümüsselam Rabbim bizlerin ilmini artırsın Rabbim paylaşım için razı olsun