Sayfayı Yazdır - Hudeybiye gazilerinin sayısı

Hudeybiye Gazilerinin Sayısı

Şu'be derki: Bana Amr b. Mürra, Efendimize "Bey'atü Rıdvan" da bizzat biat etme şerefine ermiş bir zat olan Abdullah b. Ebî Evfâ (r.a)'mn:

"Biz Hudeybiye seferine gittiğimiz gün bin üç yüz kişiydik, o vakit Eşlem kabilesinden olanların sayısı Muhacirlerin sekizde biriydi." dediğini haber verdi.

Bu hadisi Müslim rivayet ediyor. Buharî'de bu haberi "sahih" adlı eserinde "muallak" bir rivayetle verir.[6]

Husayn b. Abdürrahman, Selim b. Ca'd aracılığıyla Câbir (r.a)'m şöyle dediğini anlatır: "Biz Hudeybiye günü yüz bin kişi ile olsaydık,

Hudeybiye kuyusunun suyu hepimize yetecekti. (Zira Efendimizin duası ile çoğalmış idi) Ama biz orada bin beş yüz kişiydik."

Hadisi Buharî ve Müslim rivayet ediyor.[7]

Lâkin Müslim'in -ikinci bir rivayetinde A'meş bu sayıya aykırı olarak yine Salim b. Ca'd'dan "Câbir (r.a) o gün kaç kişiydiniz?" dedim de bana; "Biz -o ağacın etrafında toplananlar- o vakit bin dört yüz kişiydik" şeklinde nakleder ki, bu da Buharî ve Müslim'in ittifakla naklettikleri bir haberdir.[8]

Öyle geliyor ki bu ikinci rivayetteki sayıyı Cabir (r.a) tam sayı değil de takribi (yakın) olarak belirtiyor. Sanki onlar bin dört yüz kişiden fazlaydılar da o bu fazlalığı göz önüne almamış gibi, veya, bin beş yüz kişiden biraz az idi de birinci rivayette o azlığı hesaba katmayarak bin beş yüz diye tam söylemiş olabilir. Zira sayılarda bu şekilde bir kullanım tarzı öteden beri Arapların adetidir.

Mesela, sen onların Peygamber Efendimiz (s.a.v)'in yaşı hususunda ihtilaf ettiklerini, bazen Efendimizin hem doğduğu yılı hem de vefat ettiği yılı (ay olarak değil de) tam yıl imiş gibi sayarlar. Bazen de sırf tam olan yılları sayarak yıl fazlası olan ayları hesaba katmazlar.

Katâde'nin şu sözü de bunu açıklamaktadır: Saîd b. Müseyyeb'e: "Bey'atü-ü-Rıdvan'da bulunan sahabelerin sayısı kaç idi?" diye sordum da; "bin beş yüz idi." dedi. "Peki Câbir (r.a), bin dört yüz idiler" demiş dediğimde Said bana, "Allah Cabir (r.a)'a merhamet buyursun. O bu sayıda yanıldı. Halbuki Cabir (r.a) bizzat bana -daha Önce- "Onlar bin beş yüz kişi idi" diye haber vermişti." dedi.

Haberi Buharî nakleder.[9]

Amr b. Dinar'da ben Cabir (r.a)'m: "Biz Hudeybiye günü bindörtyüz kişiydik Resûlullah (s.a.v) bize; "Siz, yeryüzü halkının en hayıiiısısmız" buyurdu" dediğini duydum. Bu hadisi yine Buharı ve Müslim Süfyan b. Uyeyne'den nakletmişlerdir.[10]

Leys de Ebû'z-Zübeyr aracılığıyla Câbir (r.a)'ın: "Hudeybiye günü biz bin dört yüz kişiydik" dediğini nakleder ki hadis "sahih" tir.[11]

A'meş Ebû Süfyan yolu ile Cabir (r.a) tan: "Biz Hudeybiye gününde her yedi kişiye bir deve olmak üzere yetmiş deve kestik" dediğini Ebû Süfyan'ın da "peki siz o gün kaç kişiydiniz?" demesine de "süvarisi yayası hepimiz bin dört yüz kişiydik" dediğini nakleder.[12]

işte Berâe b. Azib (r.a), Ma'kıl b. Yesar (r.a) ve iki rivayetin daha sahih olanında, Seleme b. Ekva1 ve Katâde'nin Saîd b. Müseyyeb'den yaptığı rivayette Müseyyeb b. Hazm (r.a) da; "Biz Hudeybiye'deki a-ğacın altında, Nebi (s.a.v)'in etrafında bin dört yüz kişiydik" şeklindeki ifadesi ile aynı şeyi söylemektedirler.[13]

[6] Müslim Kitâbul İmara h. no 1857; Beyhakî Delâil,. 3/95 Buhârî Meğazî 64/35, h. no 4155.

[7] Buhârî Meğazî 64/35; Müslim h. no 1856; Beyhakî Delâil, 4/96.

[8] Buhârî Meğazî 64/35 h. no 4154; Müslim h. no 1856; Beyhakî Delâil 4/96, 97.

[9] Buhârî Meğazî 64/35 hadis no 4153; Beyhakî Delâil 4/97.

[10] Buhârî Meğazî 64/35. h.no 4154; Müslim İmara h. no 1856; Beyhakî Delâil 4/97.

[11] Müslim İmara/Bab-û İstikbâb-i Mübâyeati'1-İmâm h.no 1856; Beyhakî Delâil, 4/98.

[12] Beyhakî Delâil 4/98.

[13] Beyhakî Delâil 4/98.

İmam Zehebi, Tarihü’l İslam Cantaş Yayınları 4/12-14

๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Tarihül-İslam => Konuyu başlatan: Sümeyye üzerinde 19 Nisan 2011, 13:28:08