Musa b. Ukbe, İbni Şihab-i Zührî'nin şöyle dediğim anlatıyor:

- Rasûlüllah hicri ikinci senenin Ramazan ayında Bedirde savaştı. Ardından üçüncü yılın Şevval ayında da Uhut'ta savaştı. Sonra da, Hendek harbini yaptı. Bu harbe Ahzab ve Beni Kureyza harbi de de­nir. Bu olay dördüncü yılın Şevval ayında olmuştu.[503]

İbnü Lehî'a'nm, Ebûl Esved yoluyla naklettiği hadisinde de, Urve aynı şekilde söyleyip; "dördüncü yılda yapıldı" diye belirtirler. Hen­dek olayını anlatırken de, "uhut'tan iki yıl sonra idi" derler.[504]

Şeyban'm yaptığı rivayete göre Katâ'de bu konuda şöyle der:

-Bedir harbi hicretten onsekiz ay sonra, Uhut ertesi yılın Şevval a-yında meydana geldi. Ahzab (hendek) harbi Uhut'dan iki sene sonra oldu. Bu hicretten dört yıl sonra idi."[505]

Bu konuda (bence) kesin olan budur. Musa b. Ukbe ile Urve b. Zübeyr ise; "dördüncü sene içinde yapıldı" derler ki, bunun yanlış an­lama olduğu ortadadır. Ubeydullah b. Ömer'in, Nafi aracılığıyla Ab­dullah b. Ömer (r.a.)'den naklettiği, "Uhut günü Rasûlüllah beni huzu­runa getirtip baktı. Ben o zaman ondört yaşındaydım. Bana harbe ka­tılma müsadesi vermedi. Hendek harbi olunca yine kendisine arz o-lundum, o zaman onbeş yaşında idim, bana katılma icazeti verdi"[506] demesi de, bu tür bir yanlış anlamaya benziyor.

îbni Ömer'in bu sözü "onun Uhut harbinde on dört yaşına yeni bas­tığı, hendekte ise onbeşini ikmal ettiğine" hamledilir. O bu ikinci faz­lalığı birinci üzerine hendek senesini yıl olarak ekliyor. Arablar gerek tarih, gerek müddet (süre), gerekse yaş hususunda bu tür bir uygulama yaparlar. Bazen yıldan artan küsuratı gözönüne alıp, onu sene sayarlar, Bazen de onu hiç hesaba katmazlar.

Alimlerden bir kısmı, bu hadisin zahirine bakarak, bu görüşlerini Musa b. Ukbe'nin; "Hendek savaşı dördüncü yılın Şevval ayında ya­pıldı" sözleri ile de takviye ederler. Oysa bu görüş âlimlerin ek­seriyetinin görüşüne aykırı düşüyor. Hem bizzat Musa b. Ukbe ile Urve b. Zübeyr'in "Uhut ile Hendek arasında iki yıl vardır" diye açık­lamalarından sonra geriye daha ne kalır.[507]   



[503] Beyhakî 3/393.

[504] Beyhakî 3/394.

[505] Beyh. Delâi! 3/394.

[506] Buharî 64/29; Tirmizî 13/24 (h. no 1361); İbni Ebî Şeybe 12/539 ve 13/47; Said b. Mansur Sünen 2/187; Abdürrezzak, Musannef 5/311; Beyh. Delâil 3/395.

[507] Zehebî'nin bu Öne sürdüğü tez aslında Beyhakî'nİn görüşlerinin kısaltılmasıdır. Beyhakî Delâil'de 3/396 da şöyle der:

"İşte bu ihtilafların asıl menşei şudur: Alimlerin kimileri "İslâm Tarihi'nin başlangı­cı Peygamberimizin Medine'ye ayak basması ile başlar" görüşündedir. Kimileride, "Peygamberimiz Medİneye Rabîü'l evvel ayında geldi" diyerek o aydan sonrakileri o yıla gamberimİz Medineye Rabîü'l evvel ayında geldi" diyerek o aydan sonrakileri o yıla dahil etmeyip Hicri yılın başlangıcını Muharrem ayından başlatıyorlarki o zaman tarih ikinci yıldan itibaren başlamış oluyor. O zaman Bedir harbi birinci yılda, Uhut ikinci yılda ikinci Bedir gazvesi üçüncü yılda Hendek'de dördüncü yılda olmuş olur."

İmam Zehebi, Tarihü’l İslam  Meğazi 3/411-412

Esselamu aleyküm Rabbim paylaşım için razı olsun

Aleyküm Selâm. Bu bilgileri bizlerle paylaşan kardeşlerimizden Allah razı olsun
Vesileniz ile bir çok bilgiler ediniyoruz elhamdülillâh