Atatürk ve İslam

Ahmet TAŞGETİREN

ATATÜRK VE İSLAM

Atatürk ve din ilişkisi çok tartışılmıştır. Bugünlerde “kimlik tartışmaları” ve “referans arayışları” içinde de onun bu alandaki tavrı gündeme geliyor.

Peki gerçek ne idi?

Şu söylenebilir ki, Mustafa Kemal Atatürk dindar bir insan değildi. Yetişme dönemi okumalarında pozitivist kaynaklarla buluştuğu, ondan kalan metinlerde inanç alanına yönelik sorgulayıcı notlar yer aldığı biliniyor.

Türkiye’de Mustafa Kemal misyonunu dinle hesaplaşma gibi görenler, Cumhuriyet’i ve laikliği toplum hayatından dini tasfiye gibi tanımlayanlar, onun bu yanından yola çıkmayı tercih ediyorlar.

Ama bir de Mustafa Kemal - din ilişkisinin daha olumlu boyutta ele alındığı yaklaşımlar söz konusu. Bunlar da kendilerine gene Mustafa KemalPaşa’dan metinler buluyorlar.

Hangisi gerçek?

Belki ikisi de…

Farklı zamanlarda farklı Mustafa Kemaller’den söz etmek mümkün.

Bir, kendi düşünce - inanç dünyasında Mustafa Kemal, bir, savaş ortamlarında, milli mücadele yıllarında Mustafa Kemal, bir, devrimler sırasında Mustafa Kemal…

Kendi inanç - düşünce dünyasını bir kenara bırakalım, çünkü bizi, daha çok, hayata yansıyan profili ilgilendiriyor.

Burada da, devrimler sırasında, laiklik operasyonlarında dini alana mesafeli bir kişilikten söz etmek mümkün. En azından toplumun önemli bir kısmının onun misyonunu böyle okuduğu açık. Toplumun önemli bir kesimi böyle algılamasına, bazan Atatürk’e sahiplenen kimi kesimler bu mesafeli duruşu çok daha katı biçimde yorumlayarak “din karşıtı” bir Mustafa Kemal profili ortaya çıkarmasına rağmen, Mustafa Kemal Paşa bu dönemdeki uygulamaları “Din istismarına mani olmak, dinin ulviyetini korumak, dinin yıpranmasını önlemek” şeklinde niteleyerek, “Dine saygı” lı bir duruşu tercih etmiştir.

Ama, özellikle memleketin varoluş - yokoluş mücadelesinin verildiği süreçte bir başka Mustafa Kemal portresini çizmek gerekiyor; ki orada İslam’la ilişkiyi son derece önemseyen bir kişilik vardır.

Bence, bugün Mustafa Kemal’in tam da o portresini okumak gerekiyor.

Şunun için gerekiyor:

Mustafa Kemal Paşa iyi bir asker. Önemli bir kurmay. Birinci Cihan Savaşı cephelerinde bir büyük devletin can savaşında rol almış ve üzerine milli mücadelede öncülük görevi düşmüş bir asker. Böyle bir askerin en iyi bilmesi gereken şey, kuvvet değerlendirmesidir. Ve orada, kendi halkını tanımak, onu bir savaşa güç olarak sevk etmek son derece hayatidir. Kendi halkınızın mukaddeslerini bilmeden, onunla buluşmadan, hatta onunla cepheleşerek bir yere gidilemeyeceğini en iyi komutan bilir.

Onun için Mustafa Kemal Paşa’yı Balıkesir Zağanos Paşa Camiinin minberinde bir vaiz gibi cemaata hitap ederken görürüz.

-Ey Cemaati Müslimin…

Aynı kürsüde Mehmet Akif vardır, mü’minlerin yüreğini vatan savunması için ateşleyen…

Onun için Mustafa Kemal Paşa’yı Erzurum - Sivas Kongrelerinde sarıklı hocalar - şeyhler arasında görürüz. (Başbakanlıkta iftar düzenlenmesini post modern darbe gerekçesi yapanlar, bu yüzden parti kapatanlar için anlaşılmaz bir tavır olmalı. Bunun gibi, başörtülü bir kadınla yanyana görünmekten kaçan devlet büyüklerinin tavrı da anlaşılması kolay olmayan tavırlardandır. )

Onun için Lozan’da İslam, Türk Temsilci Heyetinin tezinde, bu ülkenin Türk - Kürt tüm Müslüman halklarının ortak hamuru olarak nitelenir ve Kürtlerin azınlık diye nitelenmesinin önü alınır.

Onun için Mustafa Kemal Paşa, bu ülkenin ortak paydası olarak İslam’dan yola çıkar ve farklı Müslüman etnik unsurları “Anasır-ı İslamiyye” bütünlüğü içinde zikreder.

Demek ki…

Ülkenin hayat - memat mücadelesi verdiği zamanlarda hatırlanacak ortak değerdir İslam.

Geçen 80 küsur yıl içindeki uygulamalarda zaman zaman zihniyet farklılaşmaları olduğu açık. Ama, ben düşünürüm ki, ülkenin geleceği üzerinde gerçekten sorumluluk hissedenler, İslam’ın bu noktadaki ihmal edilemez misyonunu görmezden gelemezler.

Şu anda CHP’nin öncülüğünde sergilenen tavır, ne zamanı, ne zemini, ne de Mustafa Kemal Paşa’yı doğru değerlendiren bir tavır değildir.

Ben, hayallerimi dile getirdiğim “Deli Dolu Bir Yazı”da, Başbakan’la Genelkurmay Başkanı’nı, Diyarbakır’da bir Bayram Namazında yanyana durmaya çağırmıştım.

Hayal işte!

Mustafa Kemal Paşa olsa, bunu yapar mıydı?

Eğer ülke bütünlüğü için bunun anlamlı olacağını bilse yapardı. İsterseniz pragmatik bir duruş deyin, yani faydasına inanarak… Bugün, İslam zemzem olsa, ölüm halinde ağzına almak istemeyen kesimlerin sorumluluk duygusu (sorumsuzlukları mı demeliydim yoksa?) yanında gerçekten bir farklılık arzediyor o.

Şunu söylemek sadece bir gerçeğin ifadesi olacaktır:

Mustafa Kemal Paşa asla İslamsız bir Türkiye’yi aklına getirmemiştir. Hatta ben, Osmanlı’nın can pazarından çıkıp gelmiş bir devlet adamının, İslamsız bir Türkiye’nin olabileceğine inandığını da düşünemem. Kişisel inancı ne olursa olsun! İslam Türkiye’nin olmazsa olmaz bir gerçeğidir çünkü. Ve bunu en iyi, en zor zamanlarda Türkiye’nin sorumluluğunu üstlenmiş olanlar bilecektir.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın