İnfak ve takva ilişkisi

8- İnfak ve Takva İlişkisi:

"Allah'a ve Rasûlüne iman edin. Sizi kendileri hakkında halifeler kılıp harcama yetkisi verdiği şeylerden infak edin. Artık sizden kim iman edip infak ederse, onlar için büyük bir ecir vardır."[543]

Kur'an, insanlara iyilik yapmayı ve onlara güzel davranmayı emrettikten sonra Allah'ın büyüklük taslayıp kibirlenenleri sevmediğini söylüyor. İşte böyleleri cimrilik yaparlar, başkalarına da cimriliği emrederler ve Allah'ın kendilerine verdiği nimetleri gizlerler.[544]

Burada dinin iki önemli temeli yer alıyor: Allah'ın emrine itaat ve O'nun kullarına merhamet etme.

Allah'ın emrine itaat, huşu' (saygıyla eğilme) ve tevazu ile olur. Bu da takvanın aslıdır. Allah'ın kullarına merhamet ise ancak onlara ihsan etmekle mümkündür. Bu ikisi de namazın ve zekâtın gerçeğidir. Çünkü namaz, Allah için boyun eğmek, O'na tevazu göstermek, O'nun önünde kendini küçük görmektir. Bütün bunlar da övünmenin, kendini büyük görmenin zıddıdır. Zekât ise insanlara faydalı olma, onlara iyilikte bulunma amacını taşır. Bu da cimriliğin zıddıdır. [545]

Kur'an, başkalarına iyilik etmeyi, muhtaç olanlara gerekli şeyleri vermeyi takva ile beraber anıyor ve bu gibi davranışları övüyor.

"Fakat kim verir ve ittika ederse ve en güzel olanı doğrularsa, biz de onu kolay olan için başarılı kılacağız."[546]

Muttaki olanların en önemli özelliklerinden biri de mallarını Allah yolunda, bollukta ve darlıkta, gerekli yerlere infak etmeleridir.[547]

Kur'an birri tarif ederken onun, itikad esaslarını kabul ettikten sonra, malı seve seve yetimlere, yoksullara, yolda kalmışlara ve benzeri muhtaç kimselere vermek, sözde durmak ve her zaman sabredip kararlılık göstermek olduğunu söylüyor. Daha sonra da bütün bu amelleri yapanların sadık (doğru) ve takva sahibi kimseler olduğunu ilave ediyor.[548]

Mutakkiler, mallarını Allah yolunda seve seve harcarlar. İnfak, imanı bir görevdir ve takvanın sonucudur. Allah yolunda malını gerekli yerlere infak etmenin hedefi de şudur: Hırsın, cimriliğin, mal karşısındaki zaafın, kendini düşünmenin bencilliğinden kişiyi kurtarmaktır. Hırsa ve cimriliğe esir olanlar, mallarını infak etmekten sakınırlar. Takvanın öğrettiği infak ahlâkı ise, ruhu mal sevgisinden, dünyalıklara kul köle olmaktan azad eder. Burada söz konusu edilen şey, mal sevgisi üzerindeki ruhî değerlerdir. Takva sahibi kimse, mala olan sevgisine rağmen, onun üzerindeki sevgisini Allah için salıverir. Böylece insanın başını öne eğdiren hırs zilletinden onu kurtarıp özgürlüğe yükseltir.

Kendi nefsinin aşırı tutkularının kölesi olanlar, başkalarının da, başka şeylerin de kölesi olabilirler. Kendi hevâlarına (istek ve tutkularına) sınır koyabilenler, dış hayatlarında da hürriyet içinde yaşayabilirler.

İnfak ahlâkı, hem insandaki hırsı, cimriliği, yalnızca kendini düşünme anlayışını ortadan kaldırır, hem insanlara yüce bir duygu kazandırır, hem muhtaç insanların ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlar, hem de İslâm'ın toplumsal yardımlaşma hedefi gerçekleşmiş olur.[549]

9- Af ve Takva İlişkisi:

Af ve bağışlama, meşru hakkından vazgeçme veya onu teberru etme, Kur'an'ın tavsiye ettiği bir davranıştır. Hakkı olduğu hâlde birşeyi almamak, ya da infak konusunda muhtaç olanlara fazlasıyla bağışta bulunmak, ya da kendisine kötülük edenden intikam almayıp bağışlamak, Allah'ın muttaki kulunu bağışlamasına sebep olacaktır.[550] Kur'an, kararlaştırılmış bir mehire rağmen gerdek gerçekleşmeden boşanan kadınların mehrin yarısına sahip olacaklarını söylüyor ve şunu ilâve ediyor:

"Sizin tümünü (veya fazlasını) bağışlamanız (af) takvaya daha yakındır..."[551]

Takva sahiplerinin bir özelliği de şudur:

"Onlar, bollukta da darlıkta da infak edenler, öfkelerini yenenler ve insanlardaki (haklarından) bağışlama ile (vaz) geçenlerdir. Allah muhsinleri sever."[552]

Af, bağış, hoş görmek ve intikam duyguları taşımamak; bunların hepsi insanlar arasındaki ilişkileri güzelleştirir. Kalpler arasındaki yakınlaşmayı sağlar. Bunları yapabilenler de iyilik sahibi muhsinlerdir.

Takva bilinciyle hareket edenler, Allah'ın affedici oluşunu örnek alırlar: "Bir hayrı açıklar ya da gizli tutarsanız veya bir kötülüğü bağışlarsanız, şüphesiz Allah, affedicidir, gücü yetendir."[553]

"Ey iman edenler, gerçek şu ki, sizin eşlerinizden ve çocuklarınızdan bir kısmı sizler için (birer) düşmandırlar. Şu hâlde onlardan sakının. Yine de affeder, hoş görür (kusurlarını yüzlerine vurmaz) ve bağışlarsanız, artık elbette Allah bağışlayandır, merhamet edendir."[554]

Kur'an Peygamberimize şöyle emrediyor:

"Sen af (veya kolaylık) yolunu benimse, (İslâm'a) uygun olanı (örfü) emret ve cahillerden yüz çevir."[555]

İnsanlarla ilişkilerde öncelikle hoşgörü ve kolaylık tarafı gözetilmeli. Nefislere zor gelecek, zorluk verecek şeyleri istememek, şiddet ve zorluk taraftarı olmamak gerekir. Ayrıca affedici olmak, eksiklere, kusurlara bakmamak takvaya daha uygundur. [556]

10- Sıdk ve Takva İlişkisi:

'Sıdk' sözlükte, yalanın (kizbin) zıddı olan doğruluktur. Söz vermede veya başka bir konuda doğru olmayı, kelâmın (sözün) bütün çeşitlerinde sözünde durmayı ifade eder.

'Sıdk', haber verilen ile saklanılan şey arasındaki uygunluk, kişinin içinin ve dışının aynı olmasıdır. Bu şartlardan birisi olmazsa, sıdk (doğruluk) gerçekleşmez.

Kur'an, Peygamberlere ve Hz. Muhammed'e indirilmiş olan vahyi kabul etmeyi 'tasdik' (doğrulama), onu yalanlamayı da 'tekzib' (yalanlama) kelimeleriyle ifade ediyor. Bu anlamda İslâm'ı din olarak kabul eden kimseler, 'sadık' kişilerdir. Onlar, hem 'Elest Bezm'inde' verdikleri sözlerini yerine getirirler, hem doğru sözlü Peygamber'i tasdik ederler (doğrularlar), hem de gelen vahyin doğruluğuna dilleri ve kalpleriyle inanırlar, sözlerinde ve fiillerinde doğru olurlar.

'Sadık' kimse, sözünde duran kimsedir. Onun içi ve dışı birdir. Yalan söylemez, hile yapmaz, kimseyi aldatmaz, işini düzgün yapar. Gittiği yol doğru bir yol, özü (kalbi) ise 'sadık'tır. İçinde yalana, hileye, düşmanlığa, üçkağıtçılığa, fitneye ve münafıklığa (iki dinli olmaya) yer yoktur. Onun imanı sağlam olduğu gibi, sözü de doğrudur, işi de.

'Sıdk' sahibi olmaya 'sadâkat' denir. Sadık kimseler, aynı zamanda 'sadâkat' sahibi kimselerdir.

Allah'a ve O'nun Rasûlüne hakkıyla iman edenler, Allah katında 'sıddîk'ler ile şehidlerdir.[557]

Sabredenler, sadık olanlar, kunut yapanlar (boyun bükerek ibadet edenler), muttaki olanlar, seherlerde Rablerine günahlarından dolayı istiğfar edenler, övülmeye lâyık insanlardır.[558]

Allah (cc), bütün insanları kendisinden korkup sakınmaya ve sadık kimseler ile beraber olmaya davet ediyor:

"Ey iman edenler, Allah'tan ittika edin ve sadık kimselerle beraber olun."[559]

Allah (cc), dünyada iken sadık olanların, İslâm'ı, Kur'an'ı ve onu tebliğ eden Peygamber'i tasdik edip tam bir bağlılıkla ibadet edenlerin mükâfatını verecektir.[560] 'Sıdk'tan uzak kalan iki yüzlü münafıkların hakkı ise azaptır.[561]

İman edenler, 'sıdk' sahibi sadıklardır. Onlar, Allah'ın katından gelen 'sadık' bir daveti 'tasdik' ettiler ve 'musaddık/doğrulayan, doğru kimse' oldular. Kur'an onları şöyle övüyor:

"Mü'min olanlar, ancak o kimselerdir ki, onlar, Allah'a ve Rasûlüne iman ettiler, sonra hiç şüpheye düşmeden Allah yolunda mallarıyla ve canlarıyla cihad ettiler. İşte onlar, sâdık (doğru) olanların ta kendisidir."[562]

Allah'a ve Peygamberine her konuda itaat edenler, iyi insanlarla, Allah'ın kendilerine değer verdiği seçkinlerle beraberdirler. Arkadaşların en iyileri de onlardır:

"Kim Allah'a ve Rasûlüne itaat ederse, işte onlar, Allah'ın kendilerine nimet verdiği peygamberler, sadık olanlar (doğrulayanlar), şehidler ve salihlerle beraberdirler. Ne iyi arkadaştır onlar."[563]

Cafer-i Sâdık (r.a) şöyle diyor:

"Şu dört huy kimde varsa, Allah (cc) onun ayağı günaha yakın olsa bile (günahlarını) hasenata (sevaba) çevirir: Sıdk (sözde ve amelde doğruluk), haya, güzel ahlâk ve Allah'ın nimetlerine şükür."[564]

Hz. Ali (r.a)'nin şöyle dediği rivayet olunuyor:

"Peygamberler ancak doğru sözle (sıdkla) ve emanetleri yerine vermek görevi ile beraber gönderildiler."[565]

Peygamberimizin 'sıdk'la ilgili sözünü tekrar hatırlayalım:

"Sıdk (doğruluk) kişiyi birre, birr ise insanı cennete götürür. Kişi doğruluğa devam eder ve sonunda sadıklardan (doğrulardan) olur..."[566]

Kur'an sözü doğru ve sağlam yapma konusunda da şöyle diyor:

"Ey iman edenler, Allah'tan ittika edin ve sözü doğru olarak söyleyin. Ki O (Allah), amellerinizi ıslah etsin ve günahlarınızı bağışlasın. Kim Allah'a ve Rasûlüne itaat ederse, artık o en büyük kurtuluşla kurtulmuştur."[567]

11- Takvaya Yakışan Davranış: Adalet

Kur'an, Mekke'nin Fethi'nden sonra eski düşmanlarına karşı Müslümanları uyarıyor:

"Ey iman edenler, adaletli şahitler olarak, Allah için, hakkı ayakta tutanlar olun. Bir topluluğa olan kininiz, sizi adaletten alıkoymasın. Âdil olun, o, takvaya daha yakındır. Allah'tan ittika edin (korkup sakının). Şüphesiz Allah, yapmakta olduklarınızdan haberdardır."[568]

Kur'an daha önce de Müslümanlara...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın