Ananın Çocuğa Bakım Hakkı

VII- Ananın Çocuğa Bakım Hakkı:

Küçük yaştaki çocukları eğitmek ve onlara bakmak, İslâm hukukunda "hıdâna" olarak bilinir. Bu hususta kadınlar yapı olarak erkeklerden daha muktedir ve daha beceriklidir. Çünkü onların sabır, şefkat ve merhamet duyguları daha fazladır. Bundan dolayı da bu konuda kadınlara öncelik hakkı verilmiştir. Buna göre ana, baba ve onu takip edenlere göre öncelik hakkına sahiptir.[107]

Amr b. Şuayb'ın dedesi (Abdullah b. Amr) dan rivayet edildiğine göre bir kadın 'Ya Rasûlallah! Şu benim oğluma karnım (aylarca) kap oldu. Göğsüm süt tulumu, kucağım da onun için barınak oldu. Onun babası beni boşadı ve onu da benden almak istedi" dedi. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu: "Sen evlenmediğin sürece ona (bakmaya) daha layıksın."[108]

VIII- Babanın Velilik Hakkı:[109]

Çocukların eğitim ve gözetimi, mallarının idare ve tasarrufu, onlara rehberlik yapılması; bir meslek ve sanat kazandırılması, cezaların uygulanması ve yargı işleri İslâm hukukunda "velayet" olarak bilinmektedir. Şüphesiz bu hususta erkekler kadınlardan daha muktedir ve daha beceriklidir. Çünkü yapı gereği onların sahip oldukları sebat ve tahammül gücü buna daha müsaittir. Bundan dolayı da bu konuda erkeklere öncelik hakkı tanınmıştır.[110]

[1] Taberânî'nin rivayet ettiği bu hadis için bkz. Heysemî, Mecmau'z-Zevaid, VI 159 Hadisin senedinde Süleyman M b. Davud eş-Şâzekûnî adlı zayıf bir ravi bulunmaktadır. Muhammed Nûr Süveyd, Peygamberimizin Sünnetinde Çocuk Eğitimi, Uysal Kitabevi: 57.

[2] Meryem, 19/22-23.

[3] Bakara, 2/225.

[4] A’raf,7«4.

[5] Yunus, 10/3.

[6] Ibnu's-Sunnî'nin rivayet ettiği isnadı zayıf bu hadis için bkz. Ibn Teymiyye, el-Kelimu't-Tayyİb, s. 87.

[7] Ahkâf, 46/35.

[8] Nâziât, 79/46.

[9] Yûsuf, 12/111.

[10] İbn Zafer el-Mekkî, Kitabu Enbâ-i Nûcebai'l-Ebnâ, s. 163.

[11] Abese, 80/20.

[12] Muhammed Nûr Süveyd, Peygamberimizin Sünnetinde Çocuk Eğitimi, Uysal Kitabevi: 58-59.

[13] Muhammed Nûr Süveyd, Peygamberimizin Sünnetinde Çocuk Eğitimi, Uysal Kitabevi: 60,

[14] Ebu Davud'un rivayet ettiği bu hadis için bkz. Silsiletül-Ehadİs es-Sahiha, Hadis No: 153.

[15] İbn Hıbbân'm sahih kabul ettiği bu hadis için bkz. A.g.e., Hadis No: 152.

[16] İbn Teymiyye, el-Müntekâ min Ahbari'İ-Mustafa, II, 467. Muhammed Nûr Süveyd, Peygamberimizin Sünnetinde Çocuk Eğitimi, Uysal Kitabevi: 60.

[17] Âl-i Imran, 3/39.

[18] Meryem, 19/7.

[19] Ibnu'l-Kayyim, Tuhfetü'l-Mevdûd. Muhammed Nûr Süveyd, Peygamberimizin Sünnetinde Çocuk Eğitimi, Uysal Kitabevi: 60-61.

[20] Ebû Davud, Edeb, 107.

[21] Dıhlevî, Nuccetullâhi'l-Bâliğa

[22] Buharı, Tefsir (sure 3), 2; Müslim, Fedâil, 146; Ahmed b. Hanbel, II, 233, Ayet için bkz. ÂH Imran, 3/36.

[23] Muhammed Nûr Süveyd, Peygamberimizin Sünnetinde Çocuk Eğitimi, Uysal Kitabevi: 61-62.

[24] Hadisi Ebû Ya'la, Müs'ned'inde rivayet etmiştir. Muhammed Nûr Süveyd, Peygamberimizin Sünnetinde Çocuk Eğitimi, Uysal Kitabevi: 62.

[25] Dr. Faruk Mûsâhil, "İslâm'ın çocuk gıdasına/beslenmesine gösterdiği ihtimam" başlıklı makalesinde (bkz. Mecelletü'l-Ûmmeti'l-Katarİyye, sayı: 50), "tahnik hadisi" üzerine şunları söyler: "Bütün ölçü ve miktarlanyla tahnik, Hz. Peygamberin ûpla ilgili bir mucizesidir ki, insanlık bunun hedef ve hikmetini anlamak için ondört asır beklemiştir. Tıp araştırmaları şimdi, şu İki durumun olması halinde özellikle yeni doğan ve süt emen küçük çocukların ölüm tehlikesi geçirebileceklerini ortaya koymuştur: 1. Açlık sebebiyle kandaki şeker oranının eksilmesi, 2. Soğuk hava ile karşılaşmaları halinde, çocukların vücutlarının ısı derecelerinin düşmesi.

[26] Buhârî, Akİka, 1; Müslim, Âdab, 24.

[27] Buhârî, Akika, 1; Müslim Âdab, 26; Tirmizî, Menakıb, 44.

[28] Müslim, Taharet, 101; Ebû Davud, Edeb, 107; Ahmed b. Hanbel, VI, 212.

[29] Nevevî, Şerhü Sahih-i Müslim, III, 250.

[30] Ahmed b. Hanbel, İH, 88,188. Muhammed Nûr Süveyd, Peygamberimizin Sünnetinde Çocuk Eğitimi, Uysal Kitabevi: 62-64.

[31] AYaf, 7/180.

[32] Isrâ, 17/110.

[33] Mâverdi, Nasihâtü'l-Mülûk.s. 166.

[34] Ebu Ya'la, Müsned, I, 259. Senedi sahih olan bu hadis, Ebu Davud, Tlrmizî, Ibn Sa'd ve Hâkim tarafından da rivayet edilmiştir.

[35] Senedinde "meçhul" bir râvî bulunmakla birlikte, hadisin bazı bölümlerinin destek ve şahidi olan sahih rivayetler mevcuttur. Bkz. Ebu Dâvud, Edeb, 61; Camiu'l-Usûl, I, 357.

[36] Ibn Hıbban'ın Sahih'inde tahric ettiği bu hadisin senedinde bir inktta' (kopukluk) olmakla birlikte, rivayet eden şahısların hepsi sika (güvenilir) dır.

[37] Muhammed b. Alevî ei-Mâlikî el-Hasenî, el-Menhelu't-latîf fi Usulü'I-Hadis, s. 194.

[38] A.g.e.,s.23O.

[39] Ebu Dâvud, Canaiz, 124.

[40] Buhârî, Edeb, 106; Müslim, Âdab, 7; Ahmed b. Hantal, III, 307.

[41] Buhârî, İlim, 13; Müslim, Âdab, 3; Ahmed b. Hantal, III, 303.

[42] Meryem, 19/28.

[43] Hadisi Ahmed, Tirmizî, Nesaî, Abd b. Humeyd, İbn Ebi Şeybe gibi muhaddisler rivayet etmiştir. Bkz. Husnül-Osve, s. 135.

[44] Bkz. Mahmûd Muhammed Ammâra, Terbiyetü'n-Neş'i fi Zilalil-lslâm, s. 124.

[45] Bkz. Câmiu'l-Usûl, I, 373. Hadisin senedi sahihtir. Hâkimin rivayetinde "Rasûlullah (s.a.v.) ona ve çocuğuna dua etti" ilavesi vardır.

[46] Ra'd, 13/41.

[47] Şerhu's-Sünne'de geçen bu açıklama İçin bkz. Süleyman b. Abdillah b. Muhammed, Teysiru'l-Azîzi'l-Hamîd fî Şerhi Kitabi't-Tevhîd'inden naklen, s. 615.

[48] Buhârî, Edeb, 81; Müslim, Adab, 30; Ebu Davud, Edeb, 69; Tirmizî, Salât, 131; İbn Mace, Edeb, 24; Ahmed b, Hanbel, III, 115, Hadiste geçen "nuğayr" serçe büyüklüğünde bülbül gibi bir kuş türüdür. Enes'in ana bir kardeşi olan Ebu Umeyr'in böyle sevimli bir kuşu vardı. Bir gön kuş ölünce çocuk buna çok üzülmüştü. Peygamberimiz (s.a.v.) çocuğu gördüklerinde, "Ne yaptı nuğayr, ne oldu kuş!" diyerek ona şaka yaparlardı. (Çev.)

[49] Tirmizî, Tefsir {Sûre 7), 8; Ahmed b. Hanbel, V, 11.

[50] Ebu Dâvud, Edeb, 62.

[51] Hadisin senedi sağlamdır. Bkz. Câmiul-Usûl, 1,371; Timıizî, Edeb, 65.

[52] Hadis sahihtir. Bkz. A.g.e., aynı yerler; SİIsiletü'l-Ehadis es-Sahiha, Hadis No: 207.

[53] Buhârî, Edeb, 108; Müslim, Âdab, 17-19; Ebu Davud, Edeb, 62; İbn Mace, Edeb, 32; Ahmed b. Hanbel, II, 430.

[54] "İsyan eden kadın" manasına "Âsiye" 1j~*Lc ismi, "kadın tabip, örgün kadın" gibi manalar yüklenen "Asiye" 3_fc**î adıyla karıştırılmamalıdır. İkinci isim, İslâm Ülkelerinde yaygındır. (Çev.)

[55] Müslim, Âdâb, 14-15; Ebu Dâvud, Edeb, 62; Tİrmizî, Edeb, 66; İbn Mace, Edeb, 32; Dârimî, Isti'zan, 62; Ahmed b. Hanbel, II, 18.

[56] Ebu Dâvud, Edeb, 62.

[57] Mesela; Abdurrahirn, Abdulcelil ve Abdutcebbar İsimleri gibi. (Çev.)

[58] Nasihatül-Mülük, s. 166. Muhammed Nûr Süveyd, Peygamberimizin Sünnetinde Çocuk Eğitimi, Uysal Kitabevi: 64-69.

[59] Bir dirhem, yaklaşık olarak üç grama tekabülden bir ağırlık ölçüsüdür. (Çev).

[60] Muhammed Nûr Süveyd, Peygamberimizin Sünnetinde Çocuk Eğitimi, Uysal Kitabevi: 70.

[61] Çoğulu "ukuk" şeklinde gelen "akka" veya "akika" sözlükte, doğan çocuğun başındaki ana tüyü demektir. Terim olarak da çocuk içirfkesilen koyuna "akika" adı verilmiştir. Bkz. Halil b. Ahmed, el-Ayn, s. 62.

[62] Ebu Dâvud, Edâhî,21;Tirmizî, Edâhî, 16, Nesaî, Akika, 4.

[63] Ebu Davud, Edâhî, 21; Tirmizî, Edâhî, 21; Nesaî, Akika, 5; Ibn Mâce, Zebaih, 1; Dârimî, Edâhi, 9; Ahmed b. Hanbel, V, 8.

[64] Hadis sahihtir. Bkz. Sahihul-Câmi' hadis no: 4106-4107.

[65] Taberânî'nin rivayet ettiği bu hadisin ricali sahih'in ricalidir. Bkz. Heysem!, Mec-mau'z-Zevaid, IV, 59.

[66] Hadis sahihtir. Bkz. Sahihu'l-Câmi', hadis no: 4132.

[67] Heysemr, a.g.e. Aynı yer. (187)

[68] Muvatta,Akika,5.

[69] Aynı yer.

[70] Hâkim, Müstedrek, IV, 238, Hâkim, hadisin Buhâri ile Müslim'in şartlarına göre sahih olduğunu söylemiş, Zehebî de bunu kabul etmiştir.

[71] Bahara, 2/138.

[72] Isra, 17/64.

[73] Sebe, 34/20.

[74] Huccetullâhi'l-Bâliğa, II, 144. Muhammed Nûr Süveyd, Peygamberimizin Sünnetinde Çocuk Eğitimi, Uysal Kitabevi: 70-73.

[75] Hadis sahihtir. Bkz. Silsiletû'l-Ehadis es-Sahiha, Hadis No: 1261.

[76] Ahmed b. Hanbel, IV, 264.

[77] Buhârî, Libâs, 63; Müslim, Taharet, 49; Ebu Dâvud, Taharet, 29; Tirmizî, Edeb, 14; Nesaî, Taharet, 9; Ibn Mace, Taharet, 8; Ahmed b. Hanbel, II, 229.

[78] Ebu Dâvud, Edeb, 167; Ahmed b. Hanbel, V, 75.

[79] Hadisi Beyhaki rivayet etmiştir.

[80] Buharî,'Enbiya, 8; Müslim, Fedâil, 151; Ahmed b. Hanbel, II, 322.

[81] Tirmizî Nikah, 1"; Ahmed b. Hanbel, V, 421.

[82] Buharî, lsti-zan,51.

[83] Hakim, Mûstedrek, III, 534.

[84] Bkz. İbn Cüzeyy, el-Kavânîn el-Rkhiyye, s. 214.

[85] Ebu Dâvud, Taharet 129.

[86] Bakara, 2/138.

[87] Ibn Kuteybe, TeVîlu Müşkili'l-Kur'an, s. 149.

[88] Muhammed Nûr Süveyd, Peygamberimizin Sünnetinde Çocuk Eğitimi, Uysal Kitabevi: 73-75.

[89] Kasas,...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın