4127) "... Habbab bin Eret   (Radiyallahü anh)den rivayet edildiğine göre

4127) "... Habbab bin Eret   (Radiyallahü anh)den rivayet edildiğine göre kendisi Allah Teâlâ'nın;

"Sabah akşam, Rab'Ierinin nzâsını dileyerek O'na duâ edenleri (ya­nından) kovma. Onların hesabından sana bir sorumluluk yoktur, se­nin hesabından da onlara bir sorumluluk yoktur ki onları kovup da zâlimlerden olasın." (En'âm, 52) buyruğu hakkında şöyle demiştir:

EI-Akra' bin Habis et-Temîmi ve Uyeyne bin Hısn el-Fezârî (Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'in ziyaretine) geldiler ve Resûlullah (Sallalahü Aleyhi ve Sellem) 'i mü'minlerin zayıflarından bir gurubun içinde oturup Suheyb, Bilâl, Ammâr ve Habbâb ile beraber iken buldular; Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) 'in etrafında onları (yâni zayıf, fakir, nüfuzsuz sahâbileri) görünce o zayıf sahâbîleri küçümsediler, hakir gördüler. Nihayet Onun yanına varıp O'nun-la yalnız kaldılar (yâni biz de bir kenara çekildik) ve onlar: (Yâ Resûlallah, ziyaretine geldiğimizde) bir oturumu bize tahsis etmeni mu­hakkak isteriz ki Araplar bununla bizim üstünlüğümüzü tanısınlar. Çünkü senin yanma Arap hey'etleri gelir.. Bu itibarla Arablann bizi şu kölelerle (yâni fakir müslumanlarla) beraber görmelerinden uta­nırız. Onun için biz senin yanına geldiğimiz zaman köleleri yanından kaldır. Sonra biz huzurundan ayrılınca dilersen onlarla beraber otur, dediler. Resûl-i Ekrem (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) (de) :

Peki, buyurdu. Bu kere onlar:

O halde bu teklifimizi kabul buyurduğuna dâir bizim için bir yazı yazdır, dediler. Habbâb dedi ki: Bunun üzerine Resûl-i Ekrem (Sal­lallahü Aleyhi ve Sellem) bir yaprak kâğıd istedi ve yazı yazması için Ali (Radıyallâhü anh)'ı çağırttı. Biz de meclisin bir kenarında oturu­yorduk. O sırada Cebrail (Aleyhisselâm) indi ve;

"Sabah akşam Rab'lerinin rızâsını dileyerek O'na duâ edenleri (ya­nından) kovma. Onların hesabından sana bir sorumluluk yoktur, se­nin hesabından da onlara bir sorumluluk yoktur ki onları kovup da zâlimlerden olasın." (Enam, 52) âyetini (indirip) söyledi. Sonra el-Ak-ra' bin Habis ve Uyeyne bin Hısn'ı anlatarak:

"Ve işte böylece, "Allah aramızdan şunlara mı lütûfta bulundu?" de­yiversinler diye bâzısını bâzısıyla imtihan ettik. Allah şükredenleri en iyi bilen değil midir?" (En'âm, 53) âyetini (indirip) söyledi. Bundan sonra:

"Âyetlerimize imân edenler sana geldikleri zaman (onlara) de ki: Se­lâm sizlere. Rabb'iniz rahmet etmeyi kendi üzerine aldı — vaadetti —." (En'âm, 54) âyetini (indirip) söyledi.

Habbâb dedi ki: Bu âyetler indikten sonra biz O'na öyle yaklaş­tık ki dizlerimizi O'nun dizi üzerine bıraktık ve ResûluIIah (Sallallahü Aleyhive Sellem) bizimle beraber otururdu. Sonra kalkmak istediği zaman kalkar ve bizi bırakırdı (yâni biz ondan sonra kalkıp dağılır­dık) . Sonra Allah (Azze ve Celle) :

"Rablerinin rızâsını dileyerek sabah akşam O'na duâ edenlerle bera­ber nefsini sabırlı tut (yâni onlarla sohbet etmeye tahsis et); dünya hayatının süsünü arzulayarak gözlerini o kimselerden (başkasına) çevirme (eşraf kimselerle—özel— oturum yapma). Bizi anmak hu­susunda kalbine gaflet verdiğimiz ve hevesine uyup da işi furut (yâ­ni helak olmak) olan (yâni Uyeyne ve el-Akra')a uyma" (Kehf, 28) âyetini indirdi. Habbâb:  (.......dan maksad)  uyeyne ve el-Akra'ın

işidir, dedi. (Habbâb sözüne devamla) Sur.ra Allah onlara (yâni mü1-minlere ve kâfirlere) iki adamın misâlini (Kehf sûresinin 32 ilâ 44. âyetlerinde) ve dünya hayatının misâlini (Kehf sûresinin 45. âyetin­de) getirdi (yâni anılan âyetleri indirdi).

Habbâb dedi ki:  (Kehf sûresinin 28. âyeti indirildikten) sonra biz (yâni fakir-zayıf sahabiler) Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'in beraberinde otururduk. O'nun kalkacağı saate varınca biz O'nu bırakıp kalkıyorduk ki, O da kalksın."

Not: Zevaid'de şöyle denilmiştir : Bunun senedi sahih olup râvileri güveni­lir zâtlardır. Müslim, Nesâi ve Müellif, yâni İbn-i Mâce bu hadisin bâzısını Sa'd bin Ebİ Vakkas (R.A.)'ın hadîsi olarak rivayet etmişler —4128 nolu hadise bak—.[30]

 

İzahı
 

Zevâid nevinden olan bu hadiste E n' a m sûresinin 52, 53 ve 54. âyetleri ile K e h f süresinin 28. âyetinin iniş sebepleri bildiril­mekte, keza K e h f sûresinin 32 ilâ 44. âyetleri ile 45. âyetinin bununla ilgili olduğu belirtilmektedir. Bu hadiste anılan âyetlerin açıklaması geniş yer alacağından bu hususla ilgili bilgi edinmek iste­yenler tefsir kitablanna başvurmalıdır, demekle yetinmek isterim. An­cak şunu belirteyim:

EI-Hâzin tefsirinde beyân edildiğine göre Temim kabile­sinin büyüğü El-Akra' bin Habis ve Fezâr kabi­lesinin büyüğü Uyeyne bin Hısn, Resûl-iEkrem (Aleyhi's-salâtü ve's-selâm) 'e bu teklifte bulundukları zaman yeni ihtida etmiş durumda idiler ki böylelerine Müellefe-i Kulûb denilir. Yâni gönülleri henüz İslâm'a tam yatışmamış durumda idiler. Yine el-Hazin tefsi­rinde Kehf süresinin 28. âyetinin izahı bölümünde beyân edildi­ğine göre Uyeyne bin Hısn'm bu teklifi henüz ihtida et­mediği bir günde vuku bulmuştur.

Bâzı rivayetlere göre ise bu âyetlerin iniş sebebi Mekke müş­riklerinin bu teklifte bulunmasıdır. 4128. hadis de bunu te'yid eder mâhiyettedir. Ancak şöyle yorum yapılabilir: Bu teklif iki taraftan da vuku bulmuş olabilir. Yâni hem e 1 - A k r a' bin Habis'-ten, hem de Mekke müşriklerinden gelmiş ve bu teklifler üze­rine anılan âyetler inmiştir.

Notta belirtildiği gibi Zevâid yazarı bu hadîsin bir bölümünün Müslim, Nesâi ve tbn-i Mâceh tarafından Sa'd bin Ebİ Vakkâs (Radıyallâhü anh)'m hadîsi olarak rivayet edilmiş olduğunu söylemiştir. Fakat Sindi bu söze itiraz ederek: Bu iki hadis birbirinden ayrı iki hadîstir. Sa'd (Radıyallâhü anh)'in hadîsine göre En'âm sûresinin 52. âyetinin iniş sebebi Kureyş, yâni Mekke müşriklerinin bu teklifte bulunması­dır. H a b b â b (Radıyallâhü anh) 'm hadisine göre ise anılan âye­tin iniş sebebi Akra' bin Habis ile Uyeyne bin Hısn'ın   vâki teklifidir. Bu itibarla iki hadisin zahiri bile birbirine uymazken S a' d' m hadisi nasıl Habbab'm hadisinin bir parçası olur. İki hadis arasında görülen zahiri ihtilâf şöyle berta­raf edilebilir: Akra' bin Habis ile Uyeyne bin H ı s n' in söylediği şeyi Mekke müşrikleri de söylemişler ve bu âyet bunun üzerine inmiştir, diye bilgi verir.

Hadisin sonunda H a b b â b "Kehf sûresinin 28. âyeti indik­ten sonra Resûl-i Ekrem (Aleyh i's-salâtü ve's-selâm) 'in meclisimizden kalkacağı saat gelince biz O'nu bırakıp kalkıyorduk ki O da kalksın"

mealindeki sözünün mânâsı ve maksadı şudur: Bu âyet inmeden ön­ce Resûl-i Ekrem (Aleyhi's-salâtü ve's-selâm), biz fakirlerle oturup sohbet ederdi. Sohbet bitince önce kendisi kalkıp gidiyordu, mecliste biz kalmış oluyorduk. Fakat bu âyet indikten sonra O, bizi bırakıp git­mek, bizden önce meclisten ayrılmak istemezdi. Bunun için sohbetin bitiminde evvelâ biz kalkıp giderdik, O da bizden sonra o yerden aynlırdı

Şu noktayı da belirteyim: Resûl-İ Ekrem (Aleyhi's-salâtü ve's-se­lâm) 'in e 1 - A k r a' bin Habis, Uyeyne bin H ı s n veya müşriklerin ulularının, kendileri için ayrı oturum düzenlenmesi ve o oturumlara fakir müslümanlann alınmaması yolundaki teklifle­rine olumlu cevap vermeye taraftar olması, teklif sahiplerinin nüfuz­lu, eşraf ve zenginlikleri dolayısıyla değil, sırf müslümanlığın güçlen­mesi, yayılması ve yeni müslümanlann imânlarının kökleşmesi için­dir.

Bu hadis ve arasında geçen âyetler, fakirlerle oturup kalkmanın, onlarla sohbet etmenin, alçak gönüllülük etmenin üstün faziletine de­lâlet eder.

 


[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Herdaim Rabbimizin Rızasına uygun yaşıyanlardan olalım inşaAllah
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Ve aleykümselam.. Habbab bin Eret çok zülüm görmüş bir sahebedir.. Bir çok zülme rağmen islam vazgeçmemiş, hizmetler etmiştir Rabbim sahebe efendilerimizden razı olsun.. Onların hizmetiyle bizlere ulaşmış hadisi şeriflere hakkıyla uyanlardan oluruz inşallah
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın