4126) "... Ebû Said-i Hudri (Radiyallahü anh)den

4126) "... Ebû Said-i Hudri (Radiyallahü anh)den

4126) "... Ebû Said-i Hudri (Radiyallahü anh)den; Şöyle demiştir :

Miskinleri seviniz. Çünkü ben Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) 'i duasında şöyle derken işittim:

Allahım! Beni miskin olarak yaşat, miskin olarak öldür ve beni miskinler zümresi içinde haşret."

Not: Zevâid'de şöyle denilmiştir : Râvi Ebtil-Mübârek künyeli zâtın adı bilinmiyor ve kendisi tanınmıyor. Râvi Yezîd bin Sinan da zayıftır. El-HâHm İni hadisi sahihı saymış. İbnü'l-Cevzî ise mevzu (uydurma) hadislerden saymıştır.[28]

İzahı

Zevâid nevinden olan bu hadisin bir benzerini T i r m i z İ Zühd bölümünde E n e s (Radıyallâhü anh) 'den rivayet etmiştir. Beyhaki de yine bir benzerini Ubâde bin Sâmit (Radıyallâhü anh)'den rivayet etmiştir.

Hadîste geçen "Miskin" kelimesi fakir mânâsına geldiği gibi mütevâzi, alçak gönüllü mânâsına da gelir. Resûl-i Ekrem (Aleyhi's-sa-lâtü ve's-selâm) 'in hangi mânâyı kasdettiği yolunda ilim adamları değişik görüşler beyân etmişler. Beyhaki: Resûl-i Ekrem (Aley-hi's-salâtü ve's-selâm)'in vefat ettiği zamandaki maddi durumu, O'nun Miskin kelimesi ile fakirlik ve geçim sıkıntısı anlamını kasdetmediğine delâlet eder. Çünkü O, vefat ettiği dönemde Allah'ın verdi1ği yeterli rızık ile geçiniyordu. Bu itibarla Miskin kelimesi ile kasdettiği mânâ tevazu ve alçak gönüllülüktür. Bana öyle geliyor ki ResûIullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) kibirli kimselerden olmaması ve varlıklarıyla gururlanan zenginler içinde haşrolunmaması için dua etmiş. Allah'a yalvarmıştır, der.

E 1 - K a y s i de: Miskin ve Meskenet, Sükûn kökünden alınmadır. Sükûn ise huşu ve tevazu, yâni Allah korkusu ve alçak gönüllülük demektir.

Kadı Tâcü'd-Din es-Sibkî, et-Tevşîh'te: Ben âlim ve imâm olan babamdan şunu işittim demiştir: Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) mal bakımından fakir değildi ve hâli de bir fakir hâli değildi. O, Allah'ın yardımı ile gönül zengini olduğu gibi kendisinin ve çoluk çocuğunun nafakasını da Allah ihsan ediyordu. O'nun "A 11 ahi m! Beni miskin olarak yaşat" duası ile maksadı kalbin sükûna kavuşması idi, fakirliğin bir nevi olan miskinlik değildi. T â c ü' -Din es-Sibki babasının bu sözünü naklettikten sonra: Ve babam bu duayı başka şekilde yorumlayanlara karşı şiddetle çıkardı, der.

Sindi de yukarda verilen bilginin benzerini naklettikten sonra: El-Hâfız İbn-i Hacer demiş ki: Îbnü'l-Cevzî bu hadîsi mevzu hadisler arasına almakla ileri gitmiştir. Bana öyle geliyor ki onun böyle hareket etmesine sebep, bu hadisi Peygamber (Sallallahü Aleyhi, ve Sellem)'in vefatı dönemindeki maddi durumuna aykırı görmüş olmasıdır. Çünkü Resül-i Ekrem (Sallallahü Aleyhi ve Sellem). vefatı döneminde normal nafakasını karşılayacak kadar mal sahibi idi. İbn-i Hacer daha sonra hadîsin yorumlanma-sıyla ilgili B e y h a k i' nin yukarda geçen sözlerini nakletmiştir, der. Sindi daha sonra:

Ben derim ki Resûl-i Ekrem (Aleyhi's-salâtü ve's-selâm) 'in yaşantısına dâir Buhârî, Tirmizi ve Müellifimiz tarafından rivayet edilen hadisler, bu hadîsin zahiri mânâsına yorumlanmasının uzak bir ihtimal olmadığına delâlet eder. Hadîsin râvisi olan E b û Saîd-i Hudrİ (Radıyalîâhü anh) bunu zahiri mânâsına yorumlamış iken bu ihtimal nasıl uzak bir ihtimal olarak kabul edilebilir. Bu hadîsin zahiri mânâsının Resûl-i Ekrem (Aleyhi's-salâtü ve's-selâm) 'in vefatı dönemindeki yaşantısına aykırı olduğuna dâir söz de şaşılacak şeydir. Çünkü sahih hadîsle sabit olduğu gibi O, vefat ettiği zaman zırhlı elbisesi aile ferdlerinin nafakası için bir yahûdî yanında rehinde idi. Allah durumu en iyi bilendir, der.

Yukarda verilen bilgiye şunu da ilâve edeyim: Müellifimizin bu hadîsi bu bâbta rivayet etmesinden; kendisinin de Miskin kelimesini fakir anlamına yorumladığı sonucu çıkarılabilir. Bilindiği gibi hadîsi rivayet eden sahâbî Ebû Saîd-i Hudri (Radıyalîâhü anh) hadîsin girişinde "Miskinleri seviniz. Çünkü..." demiştir. Bu ifâde tarzı kendisinin de Miskin kelimesini zahiri mânâsına yorumladığını gösterir.

T i r m i z i' nin Zühd kitabında E n e s (Radıyalîâhü anh) '-den rivayet ettiği buna benzer hadisin izahı bölümünde Tuhfe yazarı şu soruyu ve cevâbını kaydeder :

Bu hadiste Peygamber (Aleyhi's-salâtü ve's-selâm), miskin olarak yaşamayı, miskin olarak ölmeyi ve miskinler zümresinde hasrolunmayı dilemiş, bunun için duâ etmiştir. Â i ş e (Radıyalîâhü anhâ) 'den rivayet edilen bir hadiste ise Peygamber (Aleyhi's-salâtü ve's-selâm), fakirlikten Allah'a sığınmıştır. Bu iki hadis arasında görülen çelişki nasıl bertaraf edilir?

Bu soruya cevaben e 1 - H â f ı z , et-Telhîs'te şöyle demiştir: Peygamber (Aleyhi's-salâtü ve's-selâm) 'in hoşlanmadığı ve ondan Allah'a sığındığı fakirlik, gönül fakirliğidir. Arzuladığı ve dilediği fakirlik ise dünyalığı atmaktır.

İbn-i Abdi'1-Berr ise: Peygamber (Aleyhi's-salâtü ve's-selâm)'in hoşlanmadığı ve Allah'a sığındığı fakirlik, geçim sıkıntısına, yetecek kadar nafaka bulamamaya yol açacak ve gönül zenginliğini gölgeleyici fakirliktir. Çünkü O'nun katında gerçek zenginlik gönül zenginliğidir. Allah Teâlâ O'na hitaben; ^&U ^Ulc- iİ^Vjj

gönül zenginliğidi

"Ve seni yoksul iken zengin etmedi mi?" (Duhâ, 8) buyurmuştur. O'nun zenginliği kendisinin ve aile ferdlerinin bir yıllık nafakasından fazla değildi. Asıl zenginliği de Rabb'ına güvenerek beslediği gönül zenginliği idi. Diğer taraftan O, Allah'tan gafil olmaya sebep olacak fakirlikten ve azdıracak zenginlikten hoşlanmıyarak Allah'a sığınmıştır. Bundan çıkan sonuç şudur ki, gerek zenginliğin ve gerekse fakirliğin yerilen birer tarafı vardır. Bu itibarla hadîsler ancak bu şekil yorum yapmakla bütünleşmiş olur ve aralarında görülen çelişkinin zahirî olup özde olmadığı anlaşılmış olur, demiştir.[29]

Hadîsin Senedi İle İlgili Birkaç Söz

Hadisin tercemesinin altında Zevâid'den verilen nakilde belirtildiği gibi râvi Ebü'1-Mübâ-rek'in tanınmadığı ve Y e z i d bin Sinan'ın zayıflığı sebebiyle senedin zayıflığı söylenmiştir. Îbnü'l-Cevzi de hadîsin mevzu olduğunu söylemiştir. S i n -d i' nin naklen beyânına göre Süyûti şöyle demiştir: El-Hâ-fız Salâhuddin bin Ala demiş ki: Bu hadisin senedi zayıf ise de mevzûluğuna hükmedilemez. Râvi Ebü'l-Mübârek'in meçhul, yâni tanınmaz olduğunu T i r m i z î söylemiş ise de î b n - i H i b b â n onun tanınmış râvi olduğunu söylemiş ve güvenilir râvi-ler arasında anmıştır. Râvi Yezîd bin Sinan'a gelince î b n - i Muin onun bir şey olmadığım söylemiş, fakat E b û H â t e m onun dürüst bir kimse olduğunu, ancak rivayetinin delil sayılamayacağını söylemiştir. Senedin kalan râvileri meşhur zâtlardır. E 1 - A 1 â : Bu hadîs, senedlerinin tümü ile sahih hadis derecesine ulaşır, demiştir. El-Hâfız İbn-i Hacer de: Tirmizi bu hadîsi hasen saymıştır. Çünkü te'yid eder mâhiyette başka hadîs vardır, demiş.

Zerkeşi de: tbnü'l-Cevzi bu hadisin mevzu olduğuna hükmetmekle fena bir şey yapmıştır. Çünkü Hâkim bu hadîsi başka bir senedle A t â aracılığıyla Ebû Saîd-i Hud-r 1 (Radıyallâhü anh) 'den, rivayet ederek sahih olduğunu söylemiştir. Z e h e b î de et-Telhîs'te H â k i m ' in hadîsinin şahinliğini te'yid etmiştir. B e y h a k i aynı senedle rivayet etmiştir. Ayrıca t i r m i z î' nin E n e s (Radıyallâhü anh) 'den rivayet ettiği bir hadîs ile Tabarâni ve Beyhakî' nin U b â d e bin e s - S â m i t (Radıyallâhü anh) 'den rivayet ettikleri bir hadis bu hadîsin şahidi durumundadır ( yâni metinleri aynıdır. Hadisi te'yid eden başka hadîs de vardır.

Sindi' nin S ü y û t î' den naklen verdiği bilgi burada bitti.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın