Cündüb (Radıyallahü Anh)den rivayet edildiğine göre

4207) "... Cündüb (Radıyallahü Anh)den rivayet edildiğine göre

4207) "... Cündüb (Radıyallahü Anh)den rivayet edildiğine göre; Resulullah (Sallallahü Aleyki ve Sellem) şöyle buyurdu, demiştir:

Kim (ibâdetinde) riyakârlık ederse Allah onun riyakârlığının cezasını verir ve kim (ibâdetini gösteriş için halka) işittirse Allah onu(n niyetini halka) işittirir."[92]

İzahı

Zevâid yazan Ebû S a i d (Radıyallâhü anh) 'in hadisini Zevâid nevinden saymıştır. Halbuki bu hadîsi T i r m i z i de Zühd kitabının "Riya ve Süm'a" babında rivayet etmiştir. Aradaki fark şudur : Hadisin birinci fıkrası orada ikinci fıkra olarak bulunur. İkinci fıkra da orada birinci fıkra olarak bulunur. Bir de "Yürâî" fiili ce-zimli değildir. Bilindiği gibi bu değişiklik hadîsin hüküm ve mânâsını değiştirmez. Bu itibarla Zevâid nevinden sayılmasını gerektiren bir durum görmüyorum. Bu hadîs A h m e d tarafından da rivayet edilmiştir.

Cündüb (Radıyallâhü anh)ın hadîsini Buhârl ve Müslim de rivayet etmişler.

Bu iki hadis çeşitli şekillerde yorumlanmıştır. Bu yorumları sıra ile meâlen buraya almayı uygun buldum:

Birincisi: Kim ibâdet sayılan bir şeyi halk görsünler diye işlerse, Allah onun bu niyet ve maksadını meydana çıkarmak suretiyle onu cezalandırır, teşhir eder. Kim de ibâdet sayılan bir şeyi halk işitsinler diye işlerse Allah kıyamet günü onu mahşer halkı içinde teşhir ve rusvay eder.

İkincisi: Kim ibâdet sayılan bir şeyi halk nazarında kıymet değer ve saygı kazanmak niyetiyle işlerse Allah onu halkın gözünden düşürür ve âhirette de ona bir sevab vermez.

Üçüncüsü: Kim işlemediği bir ibâdeti işlemiş görünürse Allah onun yalancılığını meydana çıkarıp teşhir eder.

Dördüncüsü: Kim halkın kusurlarını, eksikliklerini tâkib edip etrafa yayarsa Allah o kimsenin ayıp ve kusurlarını meydana çıkarıp hoşnutsuz eder.

Yukardaki yorumlar Fethü'l-Bâri'den ve Nihâye'den alınmadır.

El-Fetih yazan yukardaki yorumları açıklarken şunu da belirtir:

Bu hadis, ibâdet ve hayır işlerini gizlemenin müstehablığına delâlet eder. Ancak rehber durumundaki kimse, başkalarını teşvik için ve riyakârlık maksadı olmaksızın aleni olarak hayır işleyebilir. Tabii bunun meydanda ve aleni yapılması da ölçülü olmalıdır. Yâni ihtiyaç derecesine göre duyurulur gereksiz veya ihtiyaçtan fazla ise duyurulmamalıdır, der.

Şu noktayı da belirteyim: İbâdet ve hayratın gizliliği, mü'min kişinin dînen mükellef olduğu farz namaz, farz oruç ve zekât gibi ibâdetler dışında kalan hayırlı işler için söz konusudur. Çünkü kişinin farz ibâdeti bir tabii ödev sayılır. Bunda gösteriş ve riyakârlık için pek yer yoktur. Herkesin yaptığı işlerdir. Ancak çok aptal ve kafasız bir kimse bu tabii ödevlerden dolayı halkın takdir, sevgi ve saygısını kazanma hevesine kapılabilir.[93]

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın