Sayfayı Yazdır - Abdullah bin Amr bin el-As (Radiyallâhü anh)dan

4253) "... Abdullah bin Amr bin el-As (Radiyallâhü anh)dan

4253) "... Abdullah bin Amr bin el-As (Radiyallâhü anh)dan rivayet edildiğine göre; Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:

Allah (Azze ve Celle), kulun tevbesini ruhu boğazına gelmedikçe muhakkak kabul eder."

Not; Zevâid'de şöyle denilmiştir : Bunun senedinde el-Velid bin Müslim bulunur. Bu râvi tedlisçidir ve hadisi an'ane ile rivayet etmiştir. Râvi Mekhûl ed-Dımeşki de öyledir.[130]

İzahı

Tirmizî, Hâkim, Ahmed, İbn-i Hibbân ve Beyhaki bu hadisi Abdullah bin Amr (Radıyallâhü anh) 'den değil de Abdullah bin Ömer bin el-Hatt â b (Radıyallâhü anh)den rivayet etmişler. Diğer taraftan el-Münzirî, et-Tergîb ve't-Terhîb'te, Tuhfe yazarı, T i r m i -z I' nin şerhinde ve Celâlü'd-Din, Câmius Sağir'de bu hadisi Abdullah bin Ömer bin el-Hattâb (Radıyallâhü anh) 'ın hadîsi olarak kitabına alan âlimleri sayarken î n - i M â c e ' in ismini de veriyorlar. Yâni yukarda isimlerini verdiğim üç kitaba göre îbn-i Mâce bu hadîsi Abdullah bin Amr bin el-Âs (Radıyallâhü anh) 'dan değil de Abdullah bin Ömer bin el-Hattâb (Radıyallâhü anh) 'dan rivayet etmiştir. Bu takdirde hadîs, Zevâid nevinden sayılmaz. Çünkü T i r m i z i de rivayet etmiştir. Ancak Zevâid yazan elde mevcut sünen nüshalarında Abdullah bin Ömer değil de Abdullah bin Amr'ın yazılı olduğunu dikkate alarak bunu Zevâid nevinden saymakla beraber yukardaki durumu da belirtir.

Hadîste geçen "Gargara" kelimesinin asıl mânâsı su veya benzeri bir sıvı maddeyi ağıza alıp gargara etmektir. Burada ise ruhun boğaza gelmesi mânâsı kasdedilmiştir. Tuhfe yazan: Bundan maksad hayattan ümidin kesilip ölümün kesinlik kazandığı zamandır. Yâni bir kimse hayattan ümidini kesip de artık ölmesi zamanının geldiğini anlayınca, tevbe ederse o tevbe geçerli değildir. Ama henüz bu hâle düşmeden tevbe ederse tevbesi kabul olunur, der, ve N i s â sûresinin 18. âyetini te'yid için nakleder. Bu âyetin meali şöyledir:

"Kötülükleri işlemeye devam edip de nihayet Ölüm kendisine geldiği zaman "Ben şimdi tevbe ettim'* diyenler ile kâfir olarak ölenler için tevbe yoktur. îşte biz onlar için acıklı azab hazırladık.'*

Tuhfe yazan yukarda mealini verdiğim âyeti naklettikten sonra: îbn-i Abbâs (Radıyallâhü anh) âyette geçen "Ölümün gelmesi - hazır olması" ifâdesini ölüm döşeğindeki kişinin Azrail (Aleyhisselâm) 'ı görmesi biçiminde yorumlamıştır. Ancak bu yorum, yâni can alan meleğin hastaya görünmesi durumu, umûmî değildir, çoğunluk itibariyledir. Çünkü can alıcı meleği görmeyen de çoktur ve ruh.boğaza gelmeden önce onu gören de çoktur, der.

Sindi de "Gargara" ifâdesinden maksad, hastanın âhiret ile ilgili halleri görmesi anıdır, demiştir.

Hulâsa: îster bu ifâdeyi hayattan ümidin kesildiği an, ister âhiret ahvalinin görülmeye başlandığı an biçiminde yorumlayalım, bundan önce edilen tevbe kabul olunur. Bundan sonraki tevbe geçerli değildir. Çünkü âhiret ahvâlini gördükten sonra tevbenin bir değeri ve kıymeti kalmaz. Diğer taraftan hayattan ümidini kestikten sonra kişi hangi günahı işleyebilir ki bir daha işlememeye söz ve karar versin. Oysa tevbenin şartlarından birisi de işlenen günahı bir daha işlememeye kesin karar vermektir.

Hadîsin zahirine göre bu hüküm umûmîdir. Yâni gerek kâfirin küfürden tevbe edip imân etmesi, gerekse müslüman kimsenin günahlardan tevbe etmesi, kabul olunur. Fakat can boğaza gelince ne kâfirin ne de müslümanın tevbesi kabul olunmaz. Bâzı Hanefi âlimleri bu hadisin hükmünü kâfir kişiye tahsis etmişler. Bu yoruma göre müslüman kişinin ruhu boğazına geldikten sonra da tevbesi kabul olunur.

๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Süneni İbni Mace => Konuyu başlatan: Ekvan üzerinde 15 Aralık 2011, 06:51:29