1685. ...Âişe (r.anhâ)'dan; demiştir ki:

Resülullah (s.a.) şöyle buyurdu:

"Kadın kocasının evinden kötülük kastetmeksizin infak ederse, ona infakın sevabı, kocasına da kazanmasının sevabı verilir. Hiz­metçisine de o kadar sevab verilir. Onlardan birisi diğerlerinin seva­bını eksiltmez."[351]

 

Açıklama
 

Erkeğin kazancından kadının tasarrufta bulunması gerekir. Buradaki rivayette, gerekse diğer hadis kitapların­daki rivayetlerde bazı kayıt ve şartlara bağlanmıştır.

Hadiste geçen kötülük kast etmeksizin” kaydından in­fak edilen şeyin âdeten verilen şeylerden olması, örfen belirlenmiş miktar­ları geçmemesi, israf hududuna varmaması, aile dirliğim bozmaması gibi şartlar anlaşılmaktadır.

Asıl önemli olan da kadın veya hizmetçinin mal sahibinin infaka rıza­sının olup olmadığını bilmesidir. Bu bakımdan kadının, kocasına ait mal­daki tasarrufunun sahih olması, erkeğin açıkça veya delâleten iznini bil­mesine bağlıdır. Koca ile diğer insanlar arasında bu bakımdan fark yok­tur. Meselâ kadın, örfen verilecek miktarda ve verilmesi âdet olan bir şeyi vermişse kocanın delâleten izni var sayılır. Eğer örf, kesin olarak izne delâlet etmiyorsa, kocanın izni şüpheli ise, veya verilen malın benzerleri­ne, kocanın cimrilik yaptığı bilinir ve onun bu halinden razı olmayacağı anlaşılırsa, kadının veya başkasının o malı vermesi caiz olmaz. Açıkça mal sahibinin izninin alınması gerekir.

Hadis, kadın ve hizmetçiyi yukarıda zikredilen şartlar dahilinde dilen­ciyi boş çevirmemeye teşvik ediyor. Bu davranıştan dolayı alınacak ecri bildiriyor.[352]

 

1686.  ...Sa'd'dan rivayet edildiğine göre O, şöyle demiştir:

Resûlullah (s.a.) kadınlardan bey'at aldığı zaman Mudar ka­bilesi kadınlarından olduğu zannedilen cüsseli bir kadın kalktı ve:

Ey Allah'ın Resulü! Biz babalarımıza ve oğullarımıza yüküz Ebû Dâvûd: "zannediyorum hadiste  "kocalarımıza"  ilâvesi  de vardır" dedi- onların malından (izinsiz) bize neler helâl olur? dedi.Resûlullah (s.a.) da:

"Ratb, onu hem yer, hem de hediye edersiniz," buyurdu. Ebû Dâvûd: Ratb, ekmek, sebze ve yaş hurmadır, dedi. Ebû Dâvûd dedi ki: Bu hadisi (Süfyan) Sevrî de, Yûnus'îan rivayet etmiştir.[353]

 

Açıklama
 

Hadis-i şerîfte bahsedilen bey'at, Mekke fethedildiği gün yapılmıştır. Ratb, kurunun zıttı, yaş anlamına gelir. Bu­rada ratbdan maksat, çok dayanmayan ve saklanması mümkün olmayan meyve, sebze, pişmiş yemek gibi şeylerdir. Ebû Davud'un açıklamasına göre ratbdan ekmek, sebze ve yaş hurma kast edilmiştir.

Sahibinin izni olmadan kadınların adı geçen şeylerde tasarrufuna, ça­buk bozulacakları, yenmezse çürüyüp atılacakları için izin verilmiştir. Ama kuru olanlar çabuk bozulmaz ve saklanabilir. Bu sebeble kuru olan meyve ve sebzeler üzerinde tasarruf, sahibinin izni olmadan caiz değildir.

Ebû Davud'un Siıfyân es-Sevrî'den aynı hadisin rivayet edildiğini be­lirtmesi hadisin iki yoldan geldiğini belirterek onu takviye etmek içindir.

Bu hadis, sahabe kadınlarının dinî hükümleri öğrenmeye düşkün ol­duklarına, babanın malında çocuğun, çocuğun malından babanın, koca­nın malından kadının -eğer o mal saklanamayacak cinstense- sarih izin almaksızın tasarruf edebileceklerine delâlet eder.[354]

 

1687. ...Hemmâ b. Münebbîh dedi ki; Ebû Hureyre'yi şöyle derken işittim:

Resûlullah (s.a.): "Kadın izin almaksızın kocasının kazancından infak ederse, ona kocasının ecrinin yarısı vardır," buyurdu.[355]

 

Açıklama
 

Bu  hadiste geçen  izin,  sarih  izindir.  Yani  kadın kocasının malından -rızâsına delâlet eden bir karine olduğu  halde ondan açıkça izin almaksızın- infak ederse ondan ecir alır. Eğer erkeğin rızasında şüphe edilirse, kadın her hangi bir ecir alamadığı gibi günahkâr da olur. Hadisi "kadın, kocasının bilgisi dışında kendi nafaka­sına mahsuben erkeğin malından alır ve onu infak ederse..." diye anla­mak da mümkündür. Böylece erkek, verilen mal kendi kazancından oldu­ğu, kadın da kendi nafakasından verdiği için ecre nail olur. Böyle bir yorumla bu hadis ve 1688 no'lu hadis cem' edilmiş olur.

Buradaki ecrin yarısı, verilecek sadakadan hâsıl olacak sevabın yarısı anlamına değildir. Çünkü 1685 no'lu hadiste; "bunlardan birisi, diğerleri­nin sevabını eksiltmez" hükmü yer almıştı. O halde bu hadisteki "ecrin yarısı" ifâdesini, kadın da erkek gibi ecre hak kazanır, şeklinde te'vil et­mek gerekir.

Kirmanı şöyle diyor: (1685 no'lu hadiste geçen) "Bunlardan birisi di­ğerlerinin sevabını eksiltmez" hükmü kadının infakı kocasının emri ve sa­rih izni ile olursa geçerlidir. Ama bu hadiste olduğu gibi erkeğin emri bulunmaz fakat rızasının bulunduğu samlırsa onlardan her birine hâsıl olacak ecrin yarısı vardır. Böyle bir te'ville hadis zahirine göre anlaşılmış olur.[356]

 

1688. ...Ata'mn, Ebû Hüreyre'den rivayet ettiğine göre kadının, kocasının evindeki (maldan) sadaka verip veremeyeceği konu­sunda o, şöyle demiştir:

Hayır, kadın ancak kendi nafakasından (tasadduk eder) se­vap da karı ile koca arasında ortaktır. Kadının kocasının malından sadaka vermesi, ancak onun izniyle helâl olur.

Ebû Dâvûd dedi ki: Bu hadis Hemmâm'ın hadisini zayıflatır.[357]

 

Açıklama
 

Ebû Dâvûd her ne kadar bu hadisin daha önce geçen Hemmam hadisini zayıflattığım söylemışse de orada be­yan edildiği üzere hadisler arasında bir tezâd söz konusu değildir, diyebili­riz. Tezatın varlığını kabul etsek bile, Hemmâm'ın hadisi sahih ve merfû bir hadistir. Buharı ve Müslim, Sahihlerinde tahriç etmişlerdir. Bu hadîs ise, mevkûf'dur. Hatta bazı Ebû Dâvûd nüshalarında bu son ilâve cümle de yoktur.[358]





[351] Buharî, zekât 17, büyü 12; Müslim,'-?ekât 80; Tirmizî, zekât 34; İbn Mâce, ticâret 65; Ahmed b- Hanbel, VI, 44.

    Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınları: 6/317.

[352] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınları: 6/317-318.

[353] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınları: 6/318.

[354] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınları: 6/318-319.

[355] Buhârî, nafakat 5.

    Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınları: 6/319.

[356] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınları: 6/319-320.

[357] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınları: 6/320.

[358] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınları: 6/320.


[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Esselamu aleykum ve rahmetullahi. Kadının kocasından habersiz sadaka vermesi konusu her zaman gündeme geliyor. Bu paylaşım sorulara açık ve net bir şekilde cevap oldu. Rabbim okumanıza vesile olanlardan razı olsun.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın