Sayfayı Yazdır - Mekke-i Mükerreme Arazisinin Mülkiyeti

Mekke-i Mükerreme Arazisinin Mülkiyeti

Mekke-i Mükerreme arazilerini mülk edinmek caiz olur mu, olmaz mı? Bu konuda selefi salihin arasında farklı görüşler be lirmiş, neticede iki görüş ortaya çıktı.

1- Mekke-i Mükerreme arazileri mülk edinilemez. Bu görüş te olanların dayanağı şudur: Herşeyden önce Mekke-i Mükerre me bir ibadet yeridir. Mahlukatm mabedidir. Cenab-ı Allah´ın gerek yerli gerek dışarıdan gelen bütün insanlar için haram kıldığı bir yerdir. Bu hususta yüce Allah şöyle buyurmuştur:

"Görmediler mi çevrelerinde insanlar kapıldp öldürülür ve ya esir edil)irken biz(kendi şehirleri Mekke´yi), güvenli, doku nulmaz bir bölge yaptık?"(Ankebut 67)

Şüphesiz ki bütün Mekke-i Mükerreme arazisi güvenli bir haremdir. Orası hac vazifesinin eda edildiği ve haram kılınan bir yer olduğuna göre, mabeddir. Mabedler ise kişilerin mülki yetine geçirilemez. Orası satılmayacak, hibe edilmeyecek ve mi ras olarak başkalarına intikal etmeyecek şekilde kullara vakfe-dilmiştir.

îkinci olarak da harem ve benzeri kelimelerle ifade edilen bütün araziler Mekke-i Mükerreme arazisi demektir. Bu hu susta yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

"inkar edenler, Allah´ın yolundan ve gerek yerli, gerek dışa rıdan gelen bütün insanlar için ibadet yeri yaptığımız mescidi haramdan(insanlan) geri çevirenler (bilsinler ki), kim orada( böyle) zulüm ile haktan sapmak isterse ona acı bir azap tattınri2."(Hacc:25)

Bu nassın zahir ifadelerinden ve işaretlerinden de anlaşılı yor ki, Mekke-i Mükerremenin tamamı, hem yerliler hem de dı şarıdan gelen kimseler için bir ziyaretgahtır. Oranın bütün arazileri mabeddir; miras olarak başkalarına intikal etmez ve herhangi bir kimsenin mülkiyetine geçemez.

Bu görüşte olanların delili de şudur: Mekke-i Mükerreme arazilerinin satılmasını, icare verilmesini, miras olarak başka larına aktarılmasını açıkça yasaklayan haber ve hadisler varid olmuştur. Abdullah bin Ömer hazretleri şöyle demektedir: "Mekke-i Mükerreme evlerinden elde edilen kira bedelini yiyen kimse, şüphesiz ki karnına cehennem ateşini tikınmış olur.

Üçüncü olarak da Hattab oğlu Ömer hazretleri Mekke evle rine kapı takılmasını yasaklamış ve evinde kapısı bulunan kimselere de kapılarım kilitlemeyip açmalarını emretmiştir ki yerliler ve dışarıdan gelen ziyaretçiler o evlerde kolayca barına bilsinler nitekim bu hususu yüce Allah da açıkça emir buyur muştur.

Ömer bin Abdülaziz hazretleri tabiinden bir cemaatın huzu-rund&:"Mekke~i Mükerreme evleri kiraya verilmeyecek..." diye bir emirname yazmıştır.

Mekke-i Mükerreme arazilerinin satılamayacağına, kiraya verilememeyeceğine, miras olarak intikal edemiyeceğine ve herhangi bir kimsenin mülkiyetine geçirilemeyeceğine kail olan kimselerin ileri sürdükleri görüşler işte bunlardı

Mekke-i Mükerreme arazilerinin mülkiyete geçirilmesini mubah sayanların delillerine gelince, onlar derler ki noksanlık lardan münezzeh olan yüce Allah, Mekke´nin mülkiyetini sa hiplerine izafe etmiş ve şöyle buyurmuştur: "(Orası) göç eden fakirlere aittir ki (onlar) yurtlarından ve mallarından (sürü lüp) çıkarılmışlardır."

"Göç edenler, yurtlarından çıkarılanlar."(Ali imran:195)

"Allah sizi, ancak sizinle din hakkında savaşan, sizi yurtla rınızdan çıkaran ve çıkarılmanız için yardım eden kimselerle dost olmaktan men eder." (Mümtehine:9)

Bütün bu naslarda ´diyar´ kelimesi izafet-i ihtisas ile muha cirlere izafe edilmiştir. Mekke´nin fethi esnasında adamın biri peygamber efendimize: "Yarın hangi evine konuk olacaksın?" diye sorunca, peygamber efendimiz ona: "Ukeyl bize bir ev bırakmış mı ki?" diye cevap vermişti.

Evet o sıralarda peygamber efendimize hiçbir ev kalmamış-tı.Amcası Ebu Talib´in evleri, oğlu Akil´e intikal etmişti. Diğer kardeşleri ondan babalarının mirasını almamışlardı. Çünkü A 1 i müslüman idi. Babası Ebu Talib´ten gayrı müslim oluşu nede niyle -miras payı alamamıştı. Babasına sadece kardeşi Akil ile diğer müşrik akrabaları mirasçı olabilmişlerdi. Peygamber efendimiz, kendi evlerini Akil´in ele geçirmiş olduğunu haber alınca bu emlaki onun elinden almamıştı. Bu da gösteriyor ki Mekke-i Mükerremedeki emlak miras yoluyla başkalarının mülkiyetine geçebilir. Zaten peygamber efendimiz de Akil´in al dığı malların normal bir mülk olduğunu sükut ile karşılayarak onaylamıştı.

Mekke-i Mükerremedeki mülklerin kişilere ait kılınabilece ğini ileri sürenler, delil olarak şu misalleri de zikretmektedir ler. Mekke-i Mükerremedeki evler, sahiplerinin adlarıyla anı lırlardı. Örneğin Ümmü Hani´nin evi, Hatice´nin evi gibi. Mek-keliler evleri tıpkı menkul mallar gibi miras yoluyla mülkiyet lerine geçirilebiliyorlardı. Diğer bir örnek de şudur: Safvan bin Ümeyye, emirül müminin vasfı ile Hz. Ömer´e bir ev satmış Hz. Ömer de suçluların kötülüklerini önlemek için o evi hapishane olarak kullanmıştı.

îşte Yukarıdaki misallerde de görüldüğügibi Mekke evleri alınıp satılabiliyor ve miras yoluyla şahıstan şahısa intikal ede biliyordu.

îbn Kayyım, iki grubun delilleri arasında uzlaşma sağla maktadır, şöyle ki: Satış, icara vermek ve miras edinme yolun da cevaz veren fıkıhçılarm delilleri, Mekke´deki binaları konu edinmektedir. Arazilere gelince, Mekke´deki arazilerin alınıp satılması ve miras olarak başkalarının mülkiyetine geçmesi ca iz değildir. Böylece Mekke-i Mükerremedeki arazilerin müslü-manlarm maslahatları için vakfedilmiş olduğunu bildiren hü küm kesinlik kazanmaktadır. Binalara gelince onlar, içlerinde ikamet eden kimselerin mülkiyetinde olup miras yoluyla baş kalarına intikal edebilirler. Doğruyu en iyi bilen yüce Allah´tır.

๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Son Peygamber => Konuyu başlatan: Sümeyye üzerinde 19 Aralık 2009, 23:42:12