Hevazinlilerden Elde Edilen Ganimetlerden Bir Kısmının Müellefe-î Kuluba Veriliş

Hevazinlilerden Elde Edilen Ganimetlerden Bir Kısmının Müellefe-î Kuluba Verilişi

Cenab-ı Allah´ın şu ayetinde sabit olduğu gibi müellefe-i ku luba zekattan pay verilir: "Sadakalar, (zekatlar) Allah´tan bir farz olarak ancak fakirlere, düşkünlere, onlar üzerinde çalışan (zekat toplayan) memurlara, kalpleri (Islama) ısındırılacak olanlara(müellefe~i kuluba), kölelik altında bulunanlara, borçlulara, Allah yoluna ve yolcuya mahsûstur, (toplanan zekat, ancak bu sayılan yerlere verilir) Allah bilendir, hikmet sahibidir." (Tevbe.60)

Bu ayet-i kerime, zekatın nerelere verileceğini bildiren bir ayeti kerime olup, zekat paylarını belirlemektedir. Zekattan be lirli bir pay, iman etsinler ve gerilerinde kalan kavimlerini de imana yöneltsinler diye müellefe-i kuluba verilir. Ayrıca yeni İslama girip malından mahrum kalan, ya da ailesinden kopan kimselere mali destek sağlansın diye bir miktar zekat verilir. Bazı alimler bu sebebten dolayı müellefe-i kulüp payının îslami davet yoluna harcanacağını söylemişlerdir. Onlar için sürekli bir gelir kaynağı olsun diye müellefei kulübün payı, zekatta varlığını devam ettirmektedir. Bu pay, süreklilik vasfı olmayan sadece ganimet kaynağına tahsis edilmez.

Müellefe-i kuluba verilen pay, peygamber efendimizin tasar rufuna bırakılan beşte birlik bölümden karşılanmıştır. Bu beş te birlik pay, Peygamber efendimize, onun akrabalarına, yetim lere, düşkünlere ve yolda kalmış kimselere sarf ediliyordu. Bu hususta yüce Allah şöyle buyurmuştu.

"Eğer Allah´a ve (Hak ile batılın) ayrılma gününde, o iki top luluğun karşılaştığı (bedir) gün(ün)de kulumuz(MuhammedYe indirdiğimiz (ayetler)e inanmışsanız bilin ki, ganimet olarak ´aldığınız şeylerin beşte biri, Allah´a, Resulüne ve (Allah´ın resu lü ile) akrabalığı bulunan(lar)a, yetimlere, yoksullara ve yol-cu(lar)a aittir. Allah her şeye kadirdir." (Enfal 41)

Müellefe-i kuluba verilen pay, beşte birlik bölümden miydi, yoksa ganimetlerin beşte dörtlük umumi bölümünden miydi?

îmam Şafii ile Malik bu payın, Peygamber efendimize tahsis edilmiş beşte birlik bölümden karşılandığını söylemişlerdir. Ge ri kalan beşte dörtlük pay ise muhariplere taksim edilmiştir. Çünkü beşte dörtlük pay, fatihlerin hakkı idi. Hak sahiplerinin izni olmadan o kısımdan bir şey alınamazdı. Ayrıca peygamber efendimiz de, paylarından bir kısmını alıp müellefe-i kuluba vermek için fatihlerden ve muhariplerden izin istememişti. Mü ellefe-i kuluba verilen mallar, Peygamber efendimizin tasarru funa bırakılan beşte birlik bölümün tamamından karşılanmış değildi. Çünkü bu beşte birlik payda beş kısma ayrılmıştı. Bu beş kısmın sadece biri peygamber efendimize bırakılmıştı. Şu halde Peygamber efendimiz kendi payına düşen kısımdan mü-ellefe-i kuluba vermişti. îmam Ahmed bin Hanbel, Peygamber efendimizin, müellefe-i kuluba verdiği malları Allah ve Resulü ne ait olan "Enfal´den" saydığı görüşündedir. Nitekim yüce Al lah da bu hususta şöyle buyurmuştur:

"Sana enfal(ganimet)den soruyorlar. De ki; "Enfal (ganimet) Allah´ın ve Resulün(ün) dür." (Enfal 1)

Ganimetler, işin başındayken hemen taksim edilmezlerdi. Çünkü mücerret fetih işi tamamlanmakla bu ganimetle, fatih ler için sabit bir hak olmuyordu. Ancak Peygamber efendimiz îslam davetini takviye etmek ve gönülleri îslama ısındınnak, islamdan uzak bulunan kimseleri İslama yaklaştırmak Hin ge rekli gördüğü harcamaları yaptıktan sonra bu ganimetler, fa tihler için bir hak haline gelirdi. Şunu da bilmek gerekir ki, İslam´da savaş, ganimet toplamak için yapılmaz. Ancak saldırıyı savmak ve İslam çağrısının önündeki yolları açmak için yapı lır. Gönülleri îslam´a ısındırarak îslami davet için yapılan faa liyet ve harcamalar tabii ki diğer harcama ve faaliyetlerden da ha öncedir. Öyleyse ganimetler üzerinde, taksimattan önce de devlet başkanı bazı tasarruflarda bulunabilir. Ganimetler üze rinde îslami davetin yararına bazı tasarruflarda bulunmak ca izdir.

Peygamber (s.a.v.) efendimizin enfalden müellefe-i kuluba yapmış olduğu harcama sadece kendisine özgü bir yetki miydi, yoksa kendisinden sonraki müslüman emir ve devlet başkanla rına da özgü bir yetki miydi? Buna cevaben deriz ki:

Böyle bir yetkiyi kullanmak Ebu Bekir, Ömer, Ali ve Ömer bin Abdülaziz gibi emirlere de vaki olmuştur. Çünkü onlar ada let ve dindarlıkları sebebiyle ganimetleri, islami ve müslüman-lar ile ilahi davet yararına olmayan yerlere harcamazlardı. Ama adalet ve imandan uzak olan diğer emir ve devlet reisleri bu ganimetleri kendi hevesleri uğruna harcayabiliyor. Böyle bir şey ihtimalden uzak değildir. Böyleleri yakınlarım ve dost larını ganimete yaklaştırır. Asıl hak sahiplerini ise ganimetten uzaklaştırırlar.!

îmam Ahmed bin Hanbel ile diğer sünnet alimlerinin belirt tiklerine göre peygamber, (s.a.v.) efendimiz müellefe-i kuluba verdiği payları, ganimetleri beşe bölmeden önce vermiştir. Ensardan bazısının delillerinde tezahür eden kırgınlık da onun, ganimetleri beşe bölmeden önce mülellefe-i kuluba pay vermiş olduğunu doğrulamaktadır. Çünkü peygamber efendimiz Ebu Süfyan ile iki oğluna, ganimetleri beşe bölmeden önce pay ver mişti. Bu da ganimetlerin beşte dördü üzerinde hak sahibi olan kimselerin paylarını eksiltiyordu. Ama asıl müstehaklarm imanlarının kamil oluşu, peygamber efendimizin asli maksadı nı anlamalarına imkan vermişti. Bu sebeble de kırgınlıkların dan dolayı pişman olmuşlardı.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın