Bela Heyeti

Bela Heyeti

Hicri 9.senenin Rebiül evvel ayında bu heyet Medine-i Mü-nevvereye geldi. Bunları Rüveyfi bin Sabit el-Belevi evine ko nuk etti. Kaç kişiden müteşekkil oldukları bildirilmemektedir. Ancak çok sayıda olmadıkları Rüveyfi bin Sabit´in onları konuk etmekte güçlük çekmediğinden anlaşılmaktadır. Ev sahibi Ru-veyfî onları alıp peygamber efendimizin yanma getirmiş ve: "İşte bunlar benim kavmimdir" demişti. Peygamber efendimiz de: "Sana ve kavmine merhaba" dedi. Onlar da müslüman oldular. Peygamber efendimiz bu defa da şöyle dedi: "Sizi İslam yoluna iletip size hidayet veren Allah´a hamdolsun. İslam yolu dışında ölen herkes ateştedir."

Bu heyette çok misafir sever olan yaşlı biri vardı. Evi misa firle dolup taşardı. Ebu Dabip adındaki bu adam misafirlik hu susunda peygamber efendimize şöyle bir soru yöneltmişti: "Ya Resulullah! Ben evimde misafir bulundurmayı arzulayan bir kimseyim. Ben bundan Ötürü sevap kazanır mıyım?" Peygam ber efendimiz de şu cevabı vermişti: "Evet, sevap kazanırsın, zengine veya yoksula yapmış olduğun her iyilik sadakadır" Bu defa Ebu Dabip şöyle sormuştu: "Ya Resulullah misafirliğin süresi ne kadardır?" Peygamber efendimiz buyurdu ki: "Üç gündür. Bundan fazlası sadakadır. Misafirin üç günden fazla senin yanında kalıp sana sıkıntı vermesi doğru olmaz."

Ebu Dabip kaybolan koyun veya keçi ile devenin durumunu sorup şöyle dedi: "Ya Resulullah! Çölde yitik bir koyuna rasla-dım. Bunun hükmü nedir?"

Peygamber efendimiz buyurdu ki: "O sana yahut kardeşine yahut kurda kalır." Ebu Dabip; ya çölde bulunan yitik bir deve nin hükmü nedir?" diye sorunca Peygamber efendimiz şöyle cevap verdi: "Senin deveyle işin ne? sahibi onu buluncaya kadar onu kendi haline bırak"

Bundan sonra bu heyet kendilerini konuk eden Ruveyfi bin Sabit el-Belevi´nin evine döndü. Peygamber efendimiz eline bir miktar hurma alıp bunların yanına gelir ve ev sahibine şöyle derdi: "Şu hurmalardan istifade et.n Heyettekiler hem bu hur madan, hem de başka şeylerden yiyerek karınlarını doyururlar dı.

Peygamber efendimizin bu heyete hitaben yapmış olduğu konuşma, îslami davranış kurallarından bazısını ve yitiklerle ilgili şer´î hükümleri içermektedir. Burada iki hususa işaret et memiz gerekmektedir. Rivayet olunduğuna göre Peygamber efendimiz şöyle buyurmuştur: "Ben güzel ahlakı tamamlamak üzere gönderildim." Güzel ahlaktan biri de konuk severliktir. Aslında bu, insani bağları kuvvetlendiren bir husustur. Konukseverlik sayesinde insanlar arasında yardımlaşma ve sevgi bağ ları teessüs eder. Konuk kabul etmek, çöllerde ve köy kesimin de sosyal bir zarurettir. Kişi çöllerde yürürken geceleyin sığına cak bir yer bulamadığında ancak birinin evine konuk olmak mecburiyetinde kalır. Onu kabul etmek, kırsal kesimde insanî bir zarurettir. Aynı zamanda bir fazilettir. Ancak kırsal kesim den kentlere gelindiğinde bu zaruretin oranı hafifler. Köylerde bir nevi zaruret olan konuk severlik, kentlerde zaruret ölçüsün den çıkıp iyilik ve mürüvvet kapsamına girmektedir. Konukse verlik işte bu durumlara göre şer´i hükümlere.tabidir. Kişi çöl de ve kırsal kesimde sığınacağı bir yer bulamadığı zaman onu bir konuk olarak kabul etmek vacip olur. Ama rahatlıkla barı nabileceği bir yer bulan kimseyi konuk olarak kabul etmekse sevgi ve ülfet teessüsüne sebep olan bir iyilik olur.

Konuk kabul eden kişinin şeriate göre görevi açıklanmış ol du. Konuğun kendisine gelince onun da, kendisini konuk ola rak kabul eden kimsenin evinde uzun süre ikamet etmemesi ve ev sahibini sıkıntıya düşürmemesi gerekir. Ev sahibini sıkıntı ya düşürme ihtimali söz konusu olduğu zaman, geceleme tekli fini kabul etmemelidir. Buhari ve Müslim´in, Sahihlerinde itti fak ettikleri bir hadisi şerifte peygamber efendimiz şöyle bu yurmuştur:

"Allah´a ahiret gününe iman eden kişi komşusuna ikramda bulunsun ve ona hediye versin" Denilir ki ona ne kadar süreyle ikramda bulunmalıdır.? Cevaben buyurdu ki: "Bir gün ve bir gece süreyle... Misafirlikte üç gün süreyledir. Bundan fazlası sadaka hükmüne tabi olur. Ev sahibini sıkıntıya bırakacak sü reyle evinde ikamet etmek, misafire helal olmaz." Bu heyetin haberi anlatılırken heyettekilerden biri peygamber efendimize, çölde kaybolup başkası tarafından bulunan koyun, keçi ve de venin hükmünü sormuş. Peygamber efendimiz de deve ile ilgili hükmü açıklarken şöyle demiş: "Deveden sana ne? Sahibi onu buluncaya kadar ona ilişme." Çünkü sahibinin gözünden kay bolduğu zaman sahibi onu araştırıp bulacaktır. Kaldı ki deve nin kendisi de uzun süre çölde yalnız başına yaşayabilir. Sahi binin gıyabında onu alıp götürmekse, sahibinin onu bulmasına engel olur. Çünkü sahibi onu aramaya çıkacaktır."

Kişinin çölde bulduğu yitik koyuna gelince, çölde mera ve sı ğınacak bir yer bulunmadığından dolayı onu bulan kişinin ala bileceğini beyan eden peygamber efendimiz, şöyle buyurmuş tur: UO koyun sana veya kardeşine veya kurda kalır." Bu nas-tan da anlaşıldığına göre çöldeki yitik koyunu bulan kişinin o koyunu alıp kendine mal etmesi helaldir. Bu hadisin nassında hikmet vardır. Çünkü çölde bulunan koyunu başkalarına tarif etmek ve yitik olduğunu duyurmak çok zordur. Sahibinin de ta nıtma yoluyla onu bulması uzak bir ihtimaldir. Çünkü onu ken disine tarif edip tanıtacak bir kimse bulunamaz. Belki de o ko yun bir sürüden geri kalmıştır. Bu durumda onu bulan kişiden ona daha yakın bir kimse yoktur. Öyleyse onu alıp götürebilir. Şayet hayvanı çölde kendi haline bırakacak olursa başkaları onu bulup, kesip etini yer. Bu bir ihtimaldir. Bazan da hiç kim se ona rastlamaz ve hayvancağız açlıktan Ölüp gider. Yahut kurtlara yem olur. Bu ihtimalleri göz önüne aldıktan sonra, onu bulan kişinin kesip yemesi helal olmaktadır. Çünkü zayi olma ihtimali vardır. Halbuki malı zayi etmek caiz değildir. Bu varsayım, koyunun sahibi tarafından bilinmesine ve bulunma sına imkan olmayan bir çölde başkası tarafından bulunmasıyla ilgilidir. Ama yitik olarak bulunan koyun, bir su kaynağına ve ya insanların uğradığı bir ovaya yakın ise, bu durumda onu başkalarına tarif edip tanıtmak vacib olur. Gerçekten de çölde yitik bir koyuna raslayan bir kimse iki yoldan birini seçebilir:

1- Bu koyun sahrada bulunan bir yitik hükmündedir. Orada biten bazı otları yiyerek geçinir. Çünkü sahibi yoktur.

2- Yine bir koyun başkası tarafından bulunan bir yitik gibi dir. Ancak tanınmayan bir sahibi vardır. Ve tanınmasına da imkan yoktur. Peygamber efendimiz bunun yitik mal hükmün de olduğunu açıklamıştır. Ve bulan kişi tarafından alınabilece ğini aksi takdirde kurtlara yem olacağını ifade buyurmuştur. Fıkıhçılar böyle bir yitiğin daha sonra sahibinin bulunabilece ğini ve bu durumda eğer telef edilmiş ise kıymetinin sahibine verilmesi gerektiğini söylemişlerdir.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın