Yazma eserler itinayla dondurulur

Yazma eserler itinayla dondurulur

Zarar gören ve yıpranmış olan elyazması eserler, uzman ekiplerce tam donanımlı laboratuvarlarda sarraf hassasiyetiyle tedavi ediliyor. Taşlaşmış eserlerin sayfaları, dondurucu yöntemi uygulandıktan sonra soğuk buhar jeliyle yeniden açılıyor. Milli Kütüphane Başkanı Tuncel Acar'a göre, son 2 yılda restore edilen yazma eser sayısı 559.

Türkiye, dünyadaki en zengin elyazması eser birikimine sahip ülkeler arasında bulunuyor. Anadolu'nun hafızası niteliğindeki yazma eserler, sarraf hassasiyetiyle derin dondurucularda tedavi ediliyor. Her bir eser için farklı bakım metodu uygulayan uzmanlar, zarar gören kitaplar üzerinde çalışmaya başlamadan mürekkep testi yapıyor. Taşlaşmış eserlerin sayfaları, dondurucu yöntemi uygulandıktan sonra soğuk buhar jeliyle yeniden açılıyor. Milli Kütüphane Başkanı Tuncel Acar, son 2 yılda 559 yazma eseri restore ettiklerini söylüyor. 86 bin elyazması eserin dijital ortama aktarıldığı bilgisini veren Acar, yaklaşık 300 bin cilt elyazması eser için de çalışmaların sürdüğünü ifade ediyor.

Türkiye Yazmaları Toplu Kataloğu (TÜYATOK) ve benzeri çalışmalarla 86 bin elyazması eser kayıt altına alındı. Tüzel veya gerçek kişilerin mülkiyetinde olan kayıt altına alınmamış yaklaşık 300 bin cilt elyazması eser bulunduğu tahmin ediliyor. Elyazmalarını zarar görmeden araştırmacıların kullanımına sunmak isteyen Milli Kütüphane, bunların kopyalarını çıkartmaya çalışıyor. 2004 yılında başlatılan çalışmalarla 27 bin 464 cilt yazma eser dijital ortama aktarıldı. Bu yazmalara ait bilgisayar ortamına aktarılan varak sayısı da yaklaşık 4 milyona ulaştı.

Yazma eserlerin internet ortamına taşınmasıyla ulaşımın kolaylaştığını ve yıpranmasının önlendiğini dile getiren Acar, araştırmacıların yazmalara olan ilgisinin de arttığını kaydetti. Elyazması eserlere yabancı araştırmacıların büyük ilgi gösterdiğini kaydeden Acar, özellikle Avrupa ve İslam ülkelerinden yoğun talep geldiğini söyledi. Eserlerin korunması konusunda da bilgi veren Acar, eserlerin dijital ortama aktarılmasının yanı sıra Milli Kütüphane'de iklimlendirme sistemi kurulduğu bilgisini verdi. Yazma ve Nadir Eserler Restorasyon Laboratuvarı'nda yazma eserlerin korunma ve onarımına yönelik çalışmalar yürütüldüğünü belirten Acar, restorasyonu yapılan eserlerle ilgili şunları aktardı: "2011 yılı içerisinde 10 adet elyazması, 6 adet nadir matbu eser, 415 adet nadir afiş, 15 adet nadir süreli, 25 adet kitap ve 2 kitap dışı materyalin restorasyonu yapılarak koruma altına alınmıştır. 2012 yılı içerisinde ise 4 elyazması ve 5 nadir matbu eser, 1 Karagöz Tefi ve 76 dokümanın restorasyonu tamamlanmıştır. Restorasyon çalışmaları, uzman eleman sayısı artırıldıkça daha da hızlanacaktır."

RESTORASYON NASIL YAPILIYOR?

Tarihî eserlerin restorasyonu uzman ekiplerce tam donanımlı laboratuvarlarda yapılıyor. Eserin önemi, hasar durumu ve ne sıklıkta kullanılacağı gibi etkenlere dikkat edilerek sıraya konulan yazmalar, mürekkep durumu, kâğıt kalınlığı gibi faktörler belirlendikten sonra restorasyon metodu belirleniyor. Ardından çalışmalar başlatılıyor. Eser ciltli ise cildi sökülüyor. Önce temizlik başlıyor. Fırça, yumuşak bir bez, silgi ya da silgi tozuyla kuru temizlik yapılıyor. Bu mümkün değilse eserin üzerindeki yapıştırıcı kalıntıları kazınarak temizleniyor. Çeşitli çözücülerle yapılan temizlikte zarar oluşmaması için bazen de mürekkep testleri yapılarak mürekkebin akıp akmadığı belirleniyor. Temizlemenin ardından düzleştirme işlemi yapılıyor. Eserin sayfası veya sayfaları kurutma kâğıtları arasında preste bekletiliyor. Laboratuvarlarda tamamen taşlaşmış eserler de hayata döndürülüyor. Eser öncelikle mutfakta kullanılan streç filme sarılarak derin dondurucuda 8 saat bekletiliyor. Ardından donan sayfaların doğal bir şekilde erimesi sağlanıyor. Ardından soğuk buhar jeliyle kitabın sayfaları açılıyor.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın