Türk Polisinin Ruh Sağlığı

TÜRK POLİSİNİN RUH SAĞLIĞI

POLİSLERİN İŞYERLERİNDEKİ STRES KAYNAKLARI

Genelde işyerlerinde stres daha çok şu alanlarda oluşmaktadır. İş ortamındaki rollerdeki belirsizliklerin olması, kişiler arası çatışmalar yaşanması, çalışanlarda aşın sorumluluk baskısı, yoğun iş yükü, iş yeri ortamına katılımsızlık ve işyerinde mekan-yerleşim sorunları işyeri stresim oluşturmaktadır.

TÜRK POLİSİNİN PSİKİYATRİK HASTALIK KAYNAKLARI

Türk polisindeki stres değerlendirmesinde 6 ana bölümde sınıflandırmamız mümkündür. Bunlar;

a- İşin doğası (İş ortamından kaynaklanan nedenler)

b- Kişisel özellikleri (Sosyal benlik algılaması)

c- Çalışma koşullan (Çevre faktörleri ve iş yükü)

d- İdari, yasal ve sosyal destek alamama

e- Ekonomik ve maddi nedenler

f- Aile yaşantısından kaynaklanan nedenlerdir.

Türk polisinin stres kaynaklarının belirlenmesi sırasında yakınma sıralamasına bakıldığında ekonomik ve maddi nedenleri öncelikle ifade ettikleri belirlenmiştir. Yani ekonomik nedenler, yakınılan stres kaynaklan sıralamasında birinci sırada gözükmesine rağmen gerçek stres belirtileri sıralamasında daha alt sıralardadır. Bunun nedeni diğer faktörlere göre ekonomik nedenler daha kolay dile getirilebilmektedir ve kişiye idari ve yasal sorun çıkarmamaktadır

A -İş Ortamı (işin doğası)

Polisler sürekli normal dışı olaylar (suç, suçlu, cinayet vs.)'la mücadele etmektedir. Polislerin ruhsal durumunu olumsuz etkilemektedir. Teşkilat içinde zaman zaman hiyerarşik yapının çalışanların iş doyumunu engelleyecek biçimde uygulanması polislerde verimliliğin düşmesine neden olmaktadır. Teşkilatta meslek standartlarına uygun görev tanımlarının oluşmaması görev tanımında belirsizliğe ve meslekte branşlaşmamanın ortaya çıkardığı olumsuzluklara yol açmaktadır. Türk polisinin yasalarla belirlenmiş olan sorumluluk alanının genişliği, her yasal uygulamadan polisin mesul tutulmasına yol açmaktadır. Polis ortalama 800 yasa, kanun hükmünde kararname, tüzük ve yönetmeliklerden sorumludur. Ancak sorumlu olmasının yanında yasların icracısı durumundadır. Yani bir suç olayında ilgili tüm yasaların uygulamalarını bilmek ve yanlış yapmamak zorundadır.

B- Kişisel Özellikleri (Sosyal Benlik Algılaması)

Kişilik özelliklerin polis seçiminde değerlendirilememesi, polisliğe uygun olmayan kişilik özelliğine sahip kişilerin mesleğe katılmasına neden olmaktadır. Polislerde kişilik özelliği olarak strese yatkınlık ve iletişim becerilerinin yetersizliği polislerin iş ortamına uyumunu etkilemektedir. Ayrıca polislerin başka sağlık problemleri de streslerini artırmaktadır. Türk polisinde benlik algılamasıyla ilgili nedenler mesleğe uyumunu engellemektedir. Yani teşkilat çalışanlarının polis kimliğiyle özdeşleşememeleri ve polislik mesleğini benimsememeleri yaptıkları işten memnun olmamalarına yol açmaktadır.

C- Çalışma Koşulları (Çevre Faktörleri ve İş Yükü)

Türk polisinde işyerinde izin kullanamama ve ödüllendirmede adaletsizlik düşüncesi meslek doyumunu düşürmektedir. Çalışma ortamında bireysel rollerin belirsizliği, vardiya sistemindeki problemler, nöbetlerin uzunluğu ve mesai dışında sık sık göreve çağrılma gibi çalışma ortamından kaynaklanan nedenler polisin stres kaynaklarından bazılarıdır. Hiyerarşik yapının katı biçimde uygulanması polisin insiyatif kullanma imkanını ortadan kaldırmaktadır. Bunların yanında asli görev dışı algılanan işlerde göreve gelme (Konser, maç gibi) durumunda kalmaları ve tatillerinden yararlanamamaları polisin stresini artırmaktadır.

D-İdari, Yasal ve Sosyal Destek Alamama

Kurumsal desteğin azlığı ya da kurumun idari desteği vermemesi, yapılan görevle ilgili çok çabuk açığa alınabilme ile sıklıkla yasal soruşturmaya maruz kalma mesleki verimliliği düşürmektedir. Yani polislerin üstlerinden işiyle ilgili bilgi ve destek alamaması meslek doyumunu düşürmektedir. Ayrıca yasal desteğin azlığı polisleri etkilemektedir. Ortalama 800 civarında yasa, yönetmelik ve tüzükten sorumlu tutulmanın yanında, görevi yaparken karşılaşılan engellerden dolayı yasalar karşısında sıklıkla suçlu konumuna düşme görev yapmayı etkilemektedir. Bir olayda olay aynı olmasına rağmen polisin uygulamasında farklı farklı değerlendirmeler ortaya çıkmaktadır. Örneğin: 2003'de Adana'da yaşanan yaralama olayında polisin olaya müdahele edip etmemesi durumunda olduğu gibi. Bunların yanında kurum ve kurum dışı sosyal destek azlığı ya da hiç desteğin olmaması mesleğin benimsenmesini engellemektedir. Bütün bu nedenler polisin kurum ve toplum içinde kendisini yalnız hissetmesine yol açmaktadır. Dolayısıyla Türk polisinin mesleki doyumu ve mesleki özdeşleşmesi sağlanamamaktadır.

E- Ekonomik Nedenler

Polisin eşdeğer diğer meslek gruplarına göre ücretinin düşük olması iş doyumunu etkilemektedir. İş ortamında ödüllendirmenin ve diğer ekonomik ve sosyal desteklerin azlığı ekonomik olarak rahat hissetmemesine yol açmaktadır. Özlük haklarıyla (Yüksek okul mezuniyeti, meslekte branşlaşma gibi.) ilgili iyileştirmelerin yapılmasında güçlüklerin olması polislerde adaletsiz davranıldığı konusunda düşüncelerin gelişmesine yol açmaktadır. Çünkü çalışanın aldığı ücret toplumdaki sosyo-ekonomik statüsünün de belirleyicisidir. Bu nedenlerden dolayı polisin verimliliği düşmektedir.

F- Ailesinden Kaynaklanan Nedenler

Polisin aile yaşantısından kaynaklanan problemler (Evli ya da bekar olma gibi) de iş stresini artırmaktadır. Ailede ekonomik, sağlık ya da duygusal problemlerin olması iş verimini düşürmektedir. Diğer taraftan iş ortamındaki özellikle mesai sisteminden kaynaklanan nedenlerden dolayı ailesine zaman ayıramama problemler de aile yaşantısını etkilemektedir.

G- Diğer Nedenler

Polisin bir problemi olduğunda ruh sağlığı yardımı alamaması stresini artırmaktadır. Yönetmeliklerdeki aktif silahlı polislikle ilgili uygulamalardan ve toplumun ruh sağlığı ile ilgili genel yargılarından dolayı polis ilgili uzmanlara resmi yollardan başvurmak istememektedir. Sonuçta problemleri daha da kronik hale gelmektedir. Ayrıca sosyal, sanatsal ya da sportif faaliyetlere katılamama polisin ruhsal dengesini etkilemektedir. Hizmet içi eğitimlere katılamama da mesleki performansını etkilemekte ve iş yerinde kendine güvenini azaltmaktadır. Mesleki doyumu düşen personelin de stresinde yükselme olmaktadır.

SONUÇ

Stres düzeyi fazla yüksek olan polislerin iş doyumları daha düşük olmaktadır. İş doyumu düşük ve aşın stresli personelin de verimi düşmektedir. Polis stresinin genellikle çalışma ortamının organizasyonu ve işletme politikaları ile ilgili olduğu sonucuna varılmıştır. İş stresi ile işyeri koşullan, kişilik özellikleri, işin niteliği, iş yerinin örgütlenme biçimi, stresle baş etme stratejileri, iş doyumu, sosyal destek, roller ve strese yatkınlık gibi faktörler ilişkilidir. Sağlıklı bir personel seçiminin gerçekleştirilmesi, iş ortamında mesai, fiziksel yapı ve rol tanımı gibi konularda iyileştirmelerin yapılması ile sağlık, sosyal ve ekonomik alanlarda desteklerin artırılması yararlı olacaktır. Bu nedenlerden, dolayı Türk polisinin iş doyumunu artıracak, verimliliğini yükseltecek ve aşın stresini denetleyebilecek yasal, idari ve kişisel düzenlemelerin yapılması gereklidir.

Psikiyartis Prof. Dr. Arif Verimli
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın