İslamcılığa teslim olmak

Etyen Mahçupyan

İslamcılığa teslim olmak

Ali Bulaç'ın 6 Ağustos'taki 'İslamcılık bir teoloji mi?' başlıklı yazısı sadece bu başlığın sorduğu soruya yanıt getirmiyor, asıl sekülerleşmeyi İslam'ın dışına itme kaygısı taşıyordu.

Bulaç, 'İslam bir teoloji değil Kelam'dır' hükmünü verirken, İslami siyasetin de doğal olarak Kelam üstadlarına bırakılması veya onların rehberliği altında yürütülmesi gereğini vurgulamaktaydı. Diğer bir deyişle burada Kelam bir 'siyaset' olarak önerilmiş oluyor. Bunun anlamı İslami her türlü siyasetin İslamcılığa tabi olması ve her Müslüman'ın da kendisini İslamcılığa teslim etmesidir. Böylece Allah'a teslimiyet anlamını taşıyan İslam, iş dünyevi meselelere geldiğinde İslamcılığa teslim olunmasına dönüşmekte. Bu ise İslamcılıkla bizzat ilahi kudret arasında diğer Müslümanların tam olarak bilemedikleri bir yakınlık olduğunu varsaymayı ima ediyor. Kısacası her Müslüman'ın İslamcı olduğu şiarı, aslında dindarların kişiselleşmesini engellemek üzere, onları bir 'bilen' kastına tabi kılma arzusunu yansıtıyor. Dolayısıyla İslamcılığın ilahi bilgiye ulaşma kapasitesi araçsallaşıp, manevi hiyerarşi ve iktidar yaratmaya dönük bir eğilime dönüşüyor.

Söz konusu amacı gerçekleştirmenin önündeki engel ise Müslümanların dindar kalmakla birlikte farklılaşması ve dini kişisel bir bakışla içselleştirmesidir. Çünkü bu her bir Müslüman'ın ayrı ayrı kendi özel Kelam'ını üretmesini ifade edecektir. Tabii ki bu özel Kelam'ların İslami geleneğin imbiğinden geçmiş genel Kelam'la çok fazla ayrı düşmesi düşünülemez. Ama en azından Müslümanlar arası farklılaşmanın bizzat Kelam dünyasına bakışta bir farklılaşma yaratması kaçınılmazdır. Kelam'ın bir yorum olması bir yana, Kelam'a bakışın da yoruma açık olduğunun bireysel zeminde keşfi ise, kısaca 'sekülerleşme' dediğimiz olaya denk düşer...

Bulaç doğal olarak bu eğilimi engellemek istiyor ve sekülerleşmenin İslam'da yerinin olmadığını öne sürerek, her sekülerleşme adımının bir tür günah olduğunu ve kişiyi Müslümanlıktan çıkardığını söylemeye çalışıyor. Nitekim 6 Ağustos yazısının esas odaklandığı nokta buydu... Din-dışı alana hakikat değeri tanınmaması gerektiğini vurgulayan, tüm hakikatin de ancak İslamcılık üzerinden elde edilebileceği noktasına varmaya çalışan Bulaç, bu savını iki argümana dayandırmaktaydı.

Birinci önermesi şöyleydi: "Allah'ın müdahil olmadığı toplu iğne ucu kadar alan yoktur. Zira varlık âleminin bütününü O yaratmıştır." Ne var ki 'yaratma' ile 'müdahil olma' arasında mantıksal bir bağlantı yok. Yaratma iradesini gösteren Zat'ın ille de müdahil olacağını neye dayanarak savunabiliriz? Bunu tek bir örnekle bile sınama imkanı olmayan aciz zihinler olarak, ilahi kudretin neyi niçin ve nasıl yaptığını bildiğimizi varsaymak mümkün müdür? Bu açmazda Kelam yetersizdir, çünkü Kelam nihayette insan aklının sınırlarına tabidir. Vahy de yetersizdir, çünkü inanmayı gerektirir ve inandığımız şeyin aynı zamanda doğru bilgi olduğuna dair bizzat o inancın dışında bir delil yoktur.

Bulaç'ın ikinci önermesine göre ise, "Hayata hayat veren O olduğuna göre, nasıl biz insanlar, O'nun iradesi, emri ve hükmü dışında kendimizin arzularına, öngörmelerine ve keyfine göre özerk/otonom hayat alanları var edebiliriz?" Aynı mantıksal sıçrama burada da karşımıza çıkıyor: Hayat verme ile özerk hayat alanlarına izin verme arasında kaçınılmaz bir ilişki bulunmuyor. Allah'ın iradesini bilemeyeceğimize göre, O bizi yarattı diye kendimize özerk hayat alanları yaratmamak ancak bizim kendi tercihimiz olabilir. İslamcılık bu tercihin kategorik olarak uygulanmasını talep ediyor. Ne var ki bütün Müslümanlar bu kertede İslamcı değiller ve muhtemelen İslamcılığın İslam'ı epeyce dar bir çerçeveye oturttuğunu düşünüyorlar. İsteyen İslamcı olabilir ve sekülerleşmeden kaçınabilir... Ama bunu Allah'ın emrettiğini söylemek üzere insan aklını kullanmak ve üstelik de aynı insan aklının mantığına aykırı sıçramalar yapmak, muhakkak ki İslamcılığın prestijini tüm düşünebilen Müslümanlar nezdinde hayli düşürüyordur.

Bulaç bu iki önerme sayesinde "seküler olanın İslam içinde mümkün olmadığını" kanıtladığını düşünüyor. Nitekim "buna rağmen insanlar, kendilerine ait, yani ilahi irade ve dini düzenlemenin dışında alanlar var ediyorlar ve dünyayı bu alanlar üzerinde kurguluyorlarsa, bunu Allah'a rağmen yapıyorlardır" demekte... Bir kez daha Bulaç, Allah'ın iradesinin ne olduğunu salt kendi Kelam bilgisine dayanarak 'bildiğini' varsayıyor ama maalesef bunu kanıtlama imkanı yok... Kendi Kelam bilgisinin aynı Allah iradesi ve hatta aynı Vahy altında bile, olası birçok Kelam'dan sadece biri olduğunun ve o Kelam'ın ne derece ilahi kudretin iradesini yansıttığını ise hiçbir zaman bilemeyeceğinin farkında değil gibi davranıyor.

Niye olduğunu anlıyoruz... Ancak Kelam'ı teke indirip dondurur ve onu Allah tek olası Kelam'ı olarak tanımlarsanız, tüm Müslümanları İslamcılığa davet etme ve onları sekülerleşme öcüsü ile korkutma imkanı bulabilirsiniz. Bunun yaratacağı dünyevi cemaat düzenlemesinin özgürlük ve iktidar yapısı, mesela kadın meselesi, ise biraz da bu sayede 'konu dışı' kalır...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın