Yuvalarımız neden çatırdıyor

YUVALARIMIZ NEDEN ÇATIRDIYOR?

Bizden önceki kuşaklar yuva kurarken eş, dost, tanıdıklar “Allah bir yastıkta kocatsın” duasıyla tebrik ederlermiş yeni evlileri. Bu duanın bir karşılığı olarak da çeyizlerde mutlaka iki kişinin başını koyacağı uzun bir yastık olurmuş. Eşler birbirlerine Allah’ın emaneti gözüyle baktıklarından aile içinde yaşadıkları bütün sorunların, şimdiki havalı adıyla iletişim problemlerinin üstesinden gelmeyi bilirlermiş. Bu yüzden eşlerden biri ebedi aleme gidene kadar sürermiş çoğu zaman evlilikler…

Şimdiyse durum hayli farklı… Daha yolun başında “Olmazsa ayrılırız canım” diyerek evliliğe niyetleniyor insanlar. Zaman değişip şehir hayatının şartları geleneksel aileyi unufak edince çekirdek aileler çoğalmaya başladı. Ama çekirdek aileler de köksüz olduklarından toplumun temeli saydığımız bu yapıyı ayakta tutmak giderek zorlaştı.

EVLİLİK FEDAKARLIK İSTER

Modernleşme, iletişim ve bilgi teknolojilerinin yaygınlaşması, bireylerin “evlilik”le ilgili talep ve beklentilerinin değişmesi en geleneksel ailelerde bile boşanmanın birkaç kuşak öncesine göre çok daha kolaylaşmasına yol açıyor. Ailelerin neden artık bu kadar kolay dağıldığını sorduğumuz Mahremiyet Okulu kitabının yazarı Mehmet Paksu, evlilik dışı ilişkilere örneklik teşkil eden rol modeller, diziler ve yaşantıdaki örneklerin çoğaldığına dikkat çekiyor.

Aileyi ayakta tutan temel duygunun “biz” fikri olduğuna dikkat çeken Paksu, “Evlilik suya benzetilir. Suyun iki ana maddesi vardır. Oksijen ve hidrojen. Bu iki madde havada hür bir ortamda dolaşırken, fedakarlık gösteriyorlar, bir araya geliyorlar, birleşiyorlar, su oluyorlar. Eşler de bekarken serbest ve hür olarak yaşarken evlenince şahsi fedakarlık ve feragat göstererek birbirlerine tahammül ederek şu dünya denizinde kayıklarını sahile çıkarıyorlar. Kayıkta bir kişi kürek çekerse mesafe alınır. Fakat iki kişi küreğe sarılır, biri ön tarafa, diğeri de arka yöne çekerse ikisi de suya gömülür” şeklinde konuşuyor.

Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü Genel Müdürü Doç. Dr. Ayşen Gürcan ise yaptıkları araştırmalara dayanarak daha evvelinde boşanmaya olumsuz bakan kesimlerde de boşanmaların gerçekleşiyor olduğuna dikkat çekiyor.

ERKEKLER SAYGI, KADINLAR SORUMLULUK BEKLİYOR

Boşanmaların arttığı odaklarda yaşam biçimlerinin ani değişikliği, sınıf atlama veya mekan değiştirme, göç gibi sınıfsal değişimlerin boşanmaları tetiklediğini söyleyen Doç. Ayşen Gürcan boşanmaların asıl sebebinin ise çok daha farklı olduğuna işaret ediyor. Doç. Gürcan sözlerine şöyle devam ediyor: “Boşanmalarda mahkeme kararlarında görünen ‘şiddetli geçimsizlik’leri belirlemek üzere 2008 yılında ‘Boşanma Nedenleri Araştırması’nı gerçekleştirdik. Bu çalışmada ortaya çıkan sonuç; özellikle çiftlerin birbirlerinden beklentilerinin geçmişe oranla oldukça değiştiği yönündeydi. Kadınların erkeklerden en önemli beklentisi sorumluluklarını yerine getirmek olarak görülürken, erkeklerin ise en önemli beklentileri kendilerine eşleri tarafından daha çok saygı gösterilmesiydi.”

Doç. Gürcan’ın söyledikleri aslında geleneksel aile yapımızdan uzaklaştıkça neleri kaybettiğimizi de ortaya koyuyor. Hani eskiler hep söyler ya “Erkekler erkekliğini, kadınlar kadınlığını bilmeli” diye… Galiba bunu kaybettiğimiz için Allah’ın en sevmediği helali seçmek zorunda kalanların sayısı artıyor.
Sonuç olarak boşanmaların ailelerin hayata bakış ve yaşantılarını dini gereklere göre düzenlemek gibi bir değişkenden etkilendiğini düşünmüyorum. Ancak muhafazakar olsun olmasın, eşiyle ilgili değişen beklentilerine cevap bulabilen ile bulamayan arasında artık net sonuçlar beklendiğini söylemeliyim. Özellikle yukarıda da belirttiğim gibi, toplumsal yer değişikliği hem sınıfsal olarak hem de mekan olarak değişiklikler, boşanmaları etkileyen temel değişken olmakta.

GENÇLER ACELE KARAR VERİYOR

Buraya kadar ortaya çıkan tablo her ne kadar üzücü olsa da başka ülkelere göre daha iyi durumda olduğumuz da bir gerçek. Batılı ve modern toplumlara göre Türk ailesinin hala sağlam ve korunmalı bir yapı olduğuna dikkat çeken Mehmet Paksu’ya göre “Toplumsal gelişme ve kültürel değişmenin bir etkisi olarak bizdeki boşanmaların gelecek yıllarda artması da muhtemel. Bu açıdan bakıldığında özellikle ilk yıldaki boşanma oranlarının geçmiş yıllara göre artıyor olması bunu doğrulamakta. Bunun en temel nedeni ise, birincisi uygun eş seçimi noktasında gençlerin acele karar veriyor olması, ikinci nedeni ise, evlilik içinde oluşan sorunlara çözüm aramada hem yetersiz hem de dayanıksız kalması. Bir kere gençlerde oluşan evlilik algısı ve evlilikten beklentiler çok hızlı bir değişim gösteriyor, bu değişime ayak uyduracak rollerin yeniden tanımlanması, özellikle erkek-kadın ilişkilerinde evliliğin tek geçerli kurum olduğu bilgisinin yeniden gençlerde oturtulması gerekiyor.”

“Muhafazakarlığın temelinde inanç, iman, ahlak, manevi ve ahlaki değerler vardır. Bunlar muhafaza edilince aile ayakta kalır. Ama gün geçtikçe bu değerlere hücumlar artıyor, aile kalesi bombardımana tabi tutuluyor, büyük sarsıntılar, yıkımlar yaşanıyor” diyen Paksu, başta TV olmak üzere medyanın, iletişim teknolojisinin ve internetin yaygınlaşmasının, büyük şehirlerin en modern semtlerinden Anadolu’nun en ücra köylerine varıncaya kadar ulaşmasının, internetin versiyonlarının kontrolsüz biçimde kullanılmasının aile bireylerini birbirinden koparttığını, yalnızlaştırdığını, kendi içine kapattığını belirtiyor.

HAKKI VE SABRI TAVSİYE EDEN BİRİLERİ OLMALI

Ahir zaman yahut başka bir söylemle modern çağ insanının içine düştüğü ben merkezli hayat algısı belki de en büyük zararı evlilik kurumuna, aileye veriyor. Yalnızca kendi ihtiyaçlarının karşılanıp karşılanmadığına, kendi mutluluğuna odaklanan eşler karşı tarafın sevgi, ilgi ve sorumluluk açısından ne beklediğine dikkat dahi etmiyor. Hal böyle olunca evlilikler ya birinin idare etmesiyle mutsuz bir biçimde devam ediyor, ya da en ufak bir kırılma noktasında son buluyor. Oysa aile kavramından bahsedebilmek için önce bir olmaktan, birlik olmaktan, birlikte düşünüp, birlikte hareket etmekten haberimizin olması gerekiyor.

Tüm bunların yanı sıra kadın ve erkeğin çevresi de boşanmayı zihinde kolaylaştıran bir etkiye sahip. Kendi mutluluğunu önceleyen insan, yakınları söz konusu olduğunda da aynı tavrı sergiliyor. Evladının evliliği sallantıda olan kimi anne babalar, kızı yahut oğlunun hatalarına bakmadan karşı tarafı yargılıyor ve kendi çocuğunun mutsuzluğuna odaklanarak boşanma kararını destekliyor; hatta ilk dile getiren oluyor.

Oysa böylesi hayati konularda kendisiyle istişare edilenler, fikirlerini dile getirmeden önce etraflıca düşünmeli, her iki tarafı da dinleyerek adaletle hükmetmeye özen göstermelidir. Hata kimdeyse veya kimin ne hatası varsa onu açık yüreklilikle söyleyebilmeli. Tıpkı ayette belirtildiği gibi hakkı ve sabrı tavsiye edebilmeli.
(Asr, 3)

DEĞİŞEN BEKLENTİLER BOŞANMAYA YOL AÇIYOR

DOÇ. DR. AYŞEN GÜRCAN
Erkeklerde evlilik sorumluluklarını yerine getirmede bir sıkıntının önemli ölçüde yerleştiğini, kadınların da kocalarına karşı eski saygılarını kaybettiğini söyleyebiliriz. Özellikle bu sonuç; yaşam biçimi değişmiş, refah seviyesi artmış, eğitim düzeyi yükselmiş kesimlerde daha da belirgin hale geliyor. Dolayısıyla; yaşama bakışı muhafazakar olsun olmasın bu sonuçlar hepsini kapsamakta. Ancak belirtmeliyim ki; hala ülkemizde bıçak kemiğe dayanmadan boşanmalar çok yüksek görünmüyor. Boşanma istatistiklerine bakarsak; kaba boşanma hızı 2009 yılında binde 1,59 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran dünya ölçeğinde oldukça düşük bir orandır. Boşananların evlilere oranı ise yüzde 4,8.

2009 boşananların evli olanlara oranları

Batı Karadeniz: 7,18
Doğu Karadeniz: 7,02
Ege: 6,27
Orta Anadolu: 5,94
Doğu Marmara: 5,87
İstanbul: 5,69
Kuzeydoğu: 5,17
Batı Anadolu: 5,05
Akdeniz: 4,74
Ortadoğu: 4,31
Batı Marmara: 4,21
Güneydoğu: 3,61
GENEL: 4,18

BELLİ BAŞLI BOŞANMA SEBEPLERİ

MEHMET PAKSU

Mahremiyet Okulu’nun “Mutsuz Evlilikler, Boşanmalar” isimli kitabında evlilik kavgaları ve boşanmalarla ilgili yüzden fazla soruya cevap verdik. “İhanetler, Cinsel Sorunlar” kitabında ise, çiftleri boşanmaya götüren yolda yaşanan aldatmalar ve cinsel problemlere dair suallere Kur’an ve hadisler çerçevesinde cevaplar vermeye çalıştık.

Belli başlı boşanma sebeplerini şu şekilde sıralamak mümkün: Alkol, uyuşturucu bağımlılığı, şiddet kullanılması, cinsel mutsuzluklar ve uyuşmazlıklar, dini yaşantıda eksiklikler, eşlerinin birbirlerine denk olmaması, Tv alışkanlığı, kadının ailesine gönderilmemesi, eşlerin birbirlerini aldatması, ihanetlerin yaşanması, internetin kontrolsüz kullanılması, çocuklarının olmaması, ikinci evlilik yönelimi, gelin kaynana anlaşmazlıkları…

Ayrıca Türkiye’de henüz yeterli araştırma yapılmadı, ama 2009’da Amerika’da yapılan bir araştırmada her beş boşanmadan birine sebep facebook gösteriliyor. Eski arkadaşları buluşturan ve yeni a...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın