Kadının üç temel hakkı

Kadının üç temel hakkı

KADININ, EVLİLİK AKDİYLE TAHAKKUK EDEN TEMEL HAKLARI MEHİR, NAFAKA VE MESKEN OLMAK ÜZERE ÜÇTÜR.

I. MEHİR:

MEHİR, EVLENİRKEN ERKEĞİN NİKÂHI ALTINA ALDIĞI KADINA VERMEK ÜZERE ARALARINDA KARARLAŞTIRDIKLARI PARA VEYA MALDIR. MEHİR, KADININ KENDİ HAKKIDIR. ONUNLA ÇEYİZ YAPMAK MECBURİYETİNDE DEĞİLDİR. ERKEĞİN, BU MEBLAĞI KADINA ÖDEMESİ, ÜZERİNE ŞARTTIR. NİTEKİM CENÂB-I HAKK KUR’ÂN-I KERÎM’İNDE:

"ALDIĞINIZ KADINLARA MEHİRLERİNİ SEVE SEVE VERİN! ŞAYET ONDAN BİRAZINI KENDİLERİ GÖNÜL HOŞLUĞU İLE BAĞIŞLARLARSA, ONU DA İÇİNİZE SİNE SİNE YİYİN!" BUYURUR. (1)

BU ÂYET-İ KERÎME, ERKEKLERİN, KADINLARA MEHİRLERİNİ VERMELERİNİN VÂCİB OLDUĞUNA DELÂLET EDER. MEHİR, ANNENİN, BABANIN VEYA VELÎNİN DEĞİL, KADININ ALLÂH TARAFINDAN BELİRLENMİŞ EN TABİÎ HAKKI VE HAYAT GARANTİSİDİR. BU, ERKEK TARAFINDAN VERİLEN BİR NEVÎ TAZMİNATTIR. HARCAMA SAHASI, MEŞRÛ ÇERÇEVEDE TAMAMEN KENDİ İRÂDESİNE BAĞLI OLMAKLA BERABER, KOCASI İLE İSTİŞAREDE BULUNMASI DA ÂİLE SAÂDETİ İÇİN DAHA UYGUNDUR. KADIN, MEHRİNİ YA DA, VARSA DİĞER MAL VARLIĞINI, HAYIR YOLUNDA HARCAYABİLECEĞİ GİBİ, TİCÂRÎ İŞLETMELERDE DE KULLANABİLİR. ÇÜNKÜ KENDİ SOSYAL GÜVENLİĞİ, EVLENMEKLE GARANTİ ALTINA ALINMIŞTIR. EV İÇİN VE KENDİSİ İÇİN GEREKLİ BÜTÜN ZARÛRÎ HARCAMALAR, KOCASININ ÜZERİNEDİR.

MEHRİN ÇOĞUNA BİR SINIR YOKTUR. ÂYET-İ KERÎMEDE:

"ONLARDAN BİRİSİNE YÜKLERLE MEHİR VERMİŞ OLSANIZ BİLE, İÇİNDEN BİRŞEY ALMAYIN!" (2) BUYURULUR.

HZ. ÖMER (R.A.), HZ. PEYGAMBER (S.A.V.) EFENDİMİZ’İN EŞİ VE KIZLARI İÇİN EN ÇOK 480 DİRHEM GÜMÜŞ PARA MEHİR UYGULADIĞINI DİKKATE ALARAK, KENDİ HİLÂFETİ ZAMANINDA MEHRİ EN ÇOK 400 DİRHEMLE SINIRLAMAK İSTEMİŞTİ. (O DEVİRDE BEŞ DİRHEM, YAKLAŞIK BİR KURBANLIK KOYUN BEDELİYDİ.) HZ. ÖMER (R.A.), MİNBERDEN İNDİKTEN SONRA KUREYŞLİ BİR KADIN, YUKARIDAKİ ÂYET-İ KERÎMEYİ OKUYARAK, ALLAH TEÂLÂ’NIN MEHİR İÇİN BİR SINIR GETİRMEDİĞİNİ, AKSİNE KADINLARI YÜKLER DOLUSU MEHRE LÂYIK GÖRDÜĞÜNÜ SÖYLEDİ. BUNUN ÜZERİNE YENİDEN MİNBERE ÇIKAN HZ. ÖMER (R.A.), ŞÖYLE DEMİŞTİR:

"SİZE KADINLARINIZ İÇİN 400 DİRHEMDEN FAZLA MEHİR VERMENİZİ YASAKLAMIŞTIM. İSTEYEN, MALINDAN DİLEDİĞİ KADAR MEHİR VEREBİLİR." (3)

MEHRİN EN AZ MİKTARINA DÂİR İSE, ÇEŞİTLİ GÖRÜŞLER İLERİYE SÜRÜLMÜŞTÜR. HANEFÎ MEZHEBİNE GÖRE, MEHRİN EN AZI ON DİRHEM GÜMÜŞ VEYA BUNUN KARŞILIĞIDIR. (4)

BİR KADINLA EVLENMEK İSTEYEN BİR SAHÂBÎYE PEYGAMBER (S.A.V.) EFENDİMİZ, MEHİR OLARAK BİRŞEYLER VERMESİNİ BİLDİRMİŞ, ANCAK ERKEĞİN FAKİR OLDUĞUNU GÖRÜNCE:

"DEMİRDEN BİR YÜZÜK BİLE OLSA, EVDE ARAŞTIR VE GETİR!" BUYURMUŞLAR. ADAM BUNU DA TEMİN EDEMEYİNCE, ONU BİLDİĞİ KUR’ÂN-I KERÎM KARŞILIĞINDA BU KADINLA EVLENDİRMİŞTİR. (5)

İSLÂM DÎNİ’NDE EVLENME GÜÇLEŞTİRİLEMEZ. BİLAKİS NESLİN ÇOĞALMASI, FUHŞUN ORTADAN KALKMASI İÇİN KOLAYLAŞTIRILIR. BİNÂENALEYH MEHRİN, ERKEĞİN DURUMUNA GÖRE FAZLA OLMAMASI MAKBULDÜR. PEYGAMBER (S.A.V.) EFENDİMİZ: "MEHRİN EN İYİSİ AZ OLANIDIR." (6) BUYURUR.

MEHİR, İKİ KISMA AYRILIR:

1. MEHR-İ MÜSEMMÂ: MEHİR, EVLİLİK AKDİ SIRASINDA TARAFLARCA TESBİT EDİLMİŞSE, BUNA MEHR-İ MÜSEMMÂ DENİR. BU DA KARARLAŞTIRILAN ÖDEME ŞEKLİNE GÖRE İKİYE AYRILIR:

A. MEHR-İ MUACCEL: TESBİT EDİLEN MEHİR, PEŞİN ÖDENECEKSE, BUNA MEHR-İ MUACCEL DENİR.

B. MEHR-İ MÜECCEL: MEHRİN, KISMEN VEYA TAMAMEN ÖDENMESİ, İLERDEKİ BİR TARİHDE OLACAKSA, BUNA DA MEHR-İ MÜECCEL DENİR.

2. MEHR-İ MİSİL: NİKÂH AKDİ SIRASINDA MEHİR, HİÇ ZİKREDİLMEZ VEYA USÛLÜNE UYGUN BİR ŞEKİLDE TAKDÎR EDİLMEZSE, MEHR-İ MİSİL TAHAKKUK EDER. MEHR-İ MİSİL, KADININ EMSÂLİNE BAKILARAK TAKDÎR EDİLEN MEHİRDİR.

ASLINDA MEHİR, EVLİLİK SÜRESİNDE KADIN İÇİN BİR YEDEK AKÇE NİTELİĞİNDEDİR. ÇÜNKÜ BEKLENMEDİK BİR ZAMANDA KOCASINI KAYBETMESİ VEYA BOŞANMALARI DURUMUNDA, KENDİSİNE YENİ BİR HAYAT PROGRAMI HAZIRLAYINCAYA KADAR, MEHİR ONA DESTEK SAĞLAR.

GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ İSLÂM DÎNİ’NDE KADIN, GEÇİM KONUSUNDA HİÇBİR DERDİ VE ENDİŞESİ OLMAYAN, YANİ ALABİLDİĞİNE SOSYAL GÜVENLİĞİ BULUNAN BİR İNSAN KONUMUNDADIR.

II. NAFAKA:

NAFAKA, NORMAL BİR HAYAT YAŞAYABİLMESİ İÇİN GEREKLİ OLAN MESKEN, YİYECEK, İÇECEK, GİYECEK VE TEDÂVÎ MASRAFLARI NAFAKA MEFHUMU İÇİNDE YER ALMAKTADIR. (7)

BİR KADIN, EVLENİP KOCASININ EVİNE YERLEŞTİKTEN SONRA, ONUN YİYECEK, İÇECEK, ELBİSE VE MESKEN MASRAFLARI KOCASINA ÂİDDİR. BUNLAR, İSRÂFA KAÇMADAN VE CİMRİLİK DE ETMEDEN EŞLERİN SOSYAL SEVİYELERİNE GÖRE SAĞLANIR. EŞLERİN HER İKİSİ DE ZENGİN İSE, BUNA UYGUN HARCAMA YAPILIR. İKİSİ DE FAKİR İSE, KADIN KOCASINDAN, ZENGİNLER SEVİYESİNDE BİR HARCAMA İSTEYEMEZ. BİRİSİ ZENGİN, DİĞERİ FAKİRSE, ORTALAMA BİR YOL İZLENİR.

NAFAKA İLE İLGİLİ OLARAK KUR’ÂN-I KERÎM’DE ŞÖYLE BUYURULUR:

"ANNELERİN YİYECEK VE GİYECEĞİ, GÜCÜNÜN YETTİĞİ ÖLÇÜDE ÇOCUĞUN BABASINA ÂİDDİR." (8 )

"HÂLİ VAKTİ GENİŞ OLAN, NAFAKAYI GENİŞLİĞİNE GÖRE VERSİN! RIZKI KENDİSİNE DARALTILAN FAKİR DE, NAFAKAYI ALLÂH’IN ONA VERDİĞİNDEN VERSİN! ALLÂH HİÇBİR KİMSEYE, ONA VERDİĞİNDEN BAŞKASINI YÜKLEMEZ. ALLÂH, GÜÇLÜĞÜN ARKASINDAN KOLAYLIK İHSÂN EDER." (9)

ERKEK, GÜCÜ ORANINDA HANIMININ VE ÇOCUKLARININ NAFAKASINI HELÂL YOLDAN SAĞLAMAK ZORUNDADIR. KADINI, NAFAKA KAZANMAYA VE BUNUN İÇİN ÇALIŞMAYA ZORLAYAMAYACAĞI GİBİ, BAŞKA BİR YOLLA DA ÂİLE BÜTÇESİNE KATKIDA BULUNMAYA MECBUR EDEMEZ. HANIMININ VE ÇOCUKLARININ RIZKINI HELÂLİNDEN SAĞLAMAK, ERKEĞİN, ÇOLUK ÇOCUĞUNA KARŞI EN ÖNEMLİ VAZİFELERİNDEN BİRİSİDİR. HATTA KOCA FAKİR, KADIN ZENGİN OLSA, YİNE DE ÂİLENİN GEÇİMİNİ SAĞLAMAK KOCANIN GÖREVİDİR.

PEYGAMBER (S.A.V.) EFENDİMİZ DE ERKEĞİN, ÂİLESİNİN GEÇİMİNİ SAĞLAMAK HUSUSUNDA CÖMERT OLMAYA DÂVET EDEREK BUYURUR:

"KİŞİNİN EHLİNE (EŞİNE VE ÇOCUKLARINA) SARFETTİĞİ ŞEY SADAKADIR." (10)

BU ANLAMDA BİR BAŞKA HADÎS-İ ŞERÎFDE:

"ÂİLENE YAPTIĞIN HER HARCAMADAN, HATTÂ HANIMININ AĞZINA KOYDUĞUN LOKMADAN BİLE SEVAP KAZANIRSIN." (11) BUYURULUR.

AÇIKÇA GÖRÜLÜYOR Kİ ERKEK, ÂİLESİNE ALLAH’IN RIZÂSINI GÖZETEREK YAPTIĞI HER HİZMET VE HARCADIĞI HER KURUŞ İÇİN SADAKA SEVÂBI KAZANMAKTADIR.

III. MESKEN:

EVLİLİĞİN DOĞURDUĞU NAFAKA HAKKININ KAPSAMINA GİREN HUSUSLARDAN BİRİ DE MESKEN HAKKIDIR. KONU İLE İLGİLİ OLARAK KUR’ÂN-I KERÎM’DE:

"İMKÂN VE VARLIKLARINIZA UYGUN OLARAK OTURDUĞUNUZ YERDE KADINLARI DA OTURTUN!." (12)

BUYURULUR Kİ, KOCANIN HANIMINA BİR MESKEN TEMİN ETMEKLE MÜKELLEF OLDUĞUNU VE BU MESKENİN DE KADININ SOSYAL DURUMUNA UYGUN OLMASI GEREKTİĞİNİ İFÂDE ETMEKTEDİR. BU MESKEN, MÜSTAKİL BİR EV OLABİLECEĞİ GİBİ, DAYALI DÖŞELİ BİR DÂİRE DE OLABİLİR.

İKÂMETGÂHI BELİRLEME HAKKI, KOCAYA ÂİDDİR. ANCAK EŞLERİN OTURACAĞI MESKEN, SAĞLIĞA ELVERİŞLİ OLMALI, OTURULAN BİR YÖREDE BULUNMALI, İYİ KOMŞULU OLMALI, BİR EV İÇİN GEREKLİ MÛTÂD EŞYÂYA SAHİP BULUNMALI, DİĞER YANDAN KOCASININ HISIMLARI AYNI MESKENDE OTURMAMALIDIR. ANCAK KADIN, ONLARLA BİRLİKTE OTURMAYI KABUL EDER VE HİZMETLERİNİ GÖRÜRSE, BU ONUN AHLÂKININ GÜZELLİĞİNDENDİR. (13)

(1) EN-NİSÂ: 4

(2) EN-NİSÂ: 20

(3) HAMDİ DÖNDÜREN, AİLE İLMİHALİ, S: 224

(4) HASKEFÎ, DÜRRU’L-MUHTÂR, C. II, S: 452

(5) EN-NESÂÎ, NİKÂH, 62

(6) İBN-İ HACER, BÜLÛĞU’L-MERÂM TERC. C. III, S: 234

(7) HAYREDDİN KARAMAN, MUKÂYESELİ İSLÂM HUKÛKU, S: 286

(8 ) EL-BAKARA: 233

(9) ET-TALÂK: 7

(10) MÜNÂVÎ, S: 75

(11) AHMED B. HANBEL, 1, 172

(12) ET-TALÂK: 6

(13) HAMDİ DÖNDÜREN, A.G.E., S: 251
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın