İslami literatürde evlilik ve aile kavramları

İslami literatürde evlilik ve aile kavramları

“Sizlere içinizden huzura kavuşacağınız eşler yaratıp aranızda muhabbet ve rahmet varetmesi O’nun varlığının işaret(belge)lerindendir Bunda düşünen akıl sahipleri çin nice ibretli dersler vardır” (Rum, 30/21)
Sözlüklerde aile (Ar), Ayle’den türemiş, temelini anne-babanın teşkil ettiği kan ve süt bağıyla birbirine bağlı fertlerden oluşan küçük topluluk; nesep ve evlilikle biraraya gelmiş bir çatı altında bulunan topluluk; en az evli ve iki yetişkin insandan ve çocuklardan meydana gelen kurumsallaşmış bir biyo-psiko-sosyal ve dini bir grup/topluluktur Ayrıca nikahları birbirine ebediyyen haram olan fertler de aileden sayılır Bu son tanımlama klasik tanımlamaların ötesindedir

Evlilik (Ar izdivaç) ise bir erkekle bir kadın arasında Allah’ın koyduğu prensipler çerçevesinde akdedilen muamele; evli olma hali; toplumsal kuralların ve yasaların öngördüğü şekilde karşı cinsten en az iki kişinin yaşantılarını birleştirdikleri ilişkiler bütünü gibi anlamlara gelir

Yukarıdaki tanımlarda da görüldüğü gibi evlilik ve aile kavramları (konsepti) birbiriyle içiçe girmiş grift kavramlardır Bu nedenle konuyu daha çok bu doğrultuda/düzlemde irdeleyeceğiz
Evlilik ve aile İslam’ın da öngördüğü ve benimsediği bio-psiko-sosyolojik ve teolojik (dini) birleşme sonrası ortaya çıkan bir olgudur

İlk insan Hz Adem ve Hz Havva’dan bu yana evlilik/aile mevcuttur Çünkü bu insan olmanın gereği olduğu gibi dinî ve sosyal bir vecibedir de Tarihin kaydettiği bütün topluluklarda (en ilkel klanlarda bile) evlilik ve aile vardırBu durum dişi ve erkeğin aileler kurarak bir arada yaşamalarının fıtratı gereği olduğunu göstermektedir Evlilikte iki cins birbirlerini tamamlarlar İki vücut, iki ruh, iki kalp ve daha doğrusu iki şahsiyet birleşir

Evlilik günlük zevklerin ve ihtiyaçların ötesinde, aynı yastığa başkoyan iki farklı gönlü aynı gayeye hizmet ettiren, erkekle kadını bir birlik/müessese olarak kaynaştıran, onları aynı çatı ve aynı ideallerde kaynaştıran, aynı duyguyu ve düşünceyi oluşturan, gelecek kuşaklara bir kan yakınlığı ile bağlayan bedenî, ruhî ve ictimaî bir birleşmedir
Evlilik ve aile kurumunun kurulması öncesinde adaylar şu sorulara cevap aramalıdır

- Bu evlilikten dünya ve ahiret noktasında neler bekliyorum?
- Aile/Evlilik nedir? Nasıl olmalıdır? Ne şekilde sonuçlanmalıdır?
- Evlilik/Aile kurumunun (müessese) kutsallığı hakkında neler biliyorum(z)?
- Karı-Koca ilişkilerinde ölçü ne/nasıl olmalıdır?
- Eşler arası sevgi, saygı, fedakârlık, paylaşma, sorumluluk, iletişim vb gibi meselelerde çözüm nasıl olmalı, ölçüsü ne olmalıdır?
- Evlilikte mahremiyet ve aile içi sırlar, çocuk eğitimi, ev yönetimi ve geçimi nasıl olmalı, boyutları ne olmalıdır?

Bu soruların doğru cevabı aynı zamanda sağlık ve mutlu bir evlilik/aile yuvasının temelini de oluşturur
Bir aile kurmaya karar veren gençlerin özellikle birbirlerini çok iyi tanımaları gerekir Zira bu hususta HzPeygamber: “Evlenirken eş seçiminde dikkatli olunuz, denginizle evleniniz Çocuklarınızı da dengiyle evlendirinÇünkü damar (huy ve karakter) soya çeker” buyurmuştur Karşı tarafın şahsiyetini, fikri yapısını, sosyal yaşantısını, aile/yakın çevresini iyi araştırmak ve elde edilen veriler Kur’an ve sünnet ölçüsünde değerlendirdikten sonra evlenip aile kurmanın ilk adımı atılmalıdır

İslam’da aile diri bir müessese olduğu kadar ictimai (sosyal) bir müessesedir Bu nedenle insanların evlenip sağlıklı ve mutlu bir aile yuvası kurmaları ayet ve hadislerle teşvik edilmiştir Çünkü aile, hem kişinin huzur bulduğu bir ortam, hem neslin devamı için bir vesile, hem de kişiyi dinen günah sayılan kötülüklerden alıkoyan bir vasıtadır “İçinizden kendileriyle huzura kavuşacağınız eşler yaratıp aranızda muhabbet ve rahmet varetmesi O’nun varlığının delillerindendir Bunda düşünen akıl sahipleri için nice ibretli dersler vardır” (Rum, 30/21, ayrıca bk Nahl, 16/72; Nur, 24/32) “Nikah benim sünnetimdir Kim benim sünnetimden kaçınırsa benden (benim yolum üzere) değildir”, “Evleniniz, çoğalınız Zira ben kıyamet gününde diğer ümmetlere karşı ümmetimin çokluğuyla övünürüm”, “Kişi evlenmekle dininin yarısını tamamlamış olur Diğer yarısı için de Allah’tan korksun”, “Size dininden ve huyundan memnun olduğunuz bir kimse kız istemeye gelirse onu evlendiriniz Eğer böyle yapmazsanız yeryüzünde fitne ve büyük fesat zuhur eder” diyerek bunu üç defa tekrarladı Diğer hadislerde ise “İçinizden gücü yeten kimse evlensin Çünkü iffet ve namusu korumanın en tesirli yolu evliliktir”, “Kadın şu dört şeyi için nikahlanır Malı, soyu-sopu, güzelliği ve dindarlığı; evlilikten hayır görmek için siz dindarını seçin ki eviniz bereketlensin”

Diğer bir hadiste ise “Kadınlarla güzellikleri dolayısıyla evlenmeyin, olabilir ki güzellikleri onları kötülüğe sevkedebilir Malları dolayısıyla da evlenmeyin, olabilir ki malları da onları size karşı isyana sevkedebilir Fakat onlarla dinleri dolayısıyla evlenin Dindar olan siyah bir cariye dindar olmayandan üstündür” buyurmuştur

Peygamberimiz bekar yaşayan Osman bin Mazun’un bu durumun yasaklamış ve onu evlenmeye teşvik etmiştir“Benden sonra bekar kalmakla övünmek yoktur”, “Kişi kıyamet gününde nikahlı/evli olup olmamasına göre hesaba çekilecektir” hadisleriyle evliliği/nikahı teşvik etmiştir

İslam’da hristiyanlıktaki gibi ruhbanlık yoktur Bilindiği gibi hristiyanlıkta rahip ve rahibeler evlenemezlerdi Fakat bu durum insan tabiatına aykırı bir durum olduğu için gayri meşru ilişkiler meydana gelmiş, tarihçilerin kaydettiğine göre ortaçağda bu gayri meşru ilişkilerden yüzlerce düşük çocuk ve ceninler kilise havuzlarında havuzlar temizlenirken bulunmuştur İslam hukukçuları evlenmenin dini hükmünün çeşitli durumlara göre farz, vacip, sünnet, mübah, mekruh ve haram olduğunu belirtmişlerdir Kişi için ise sağlık, nefis, ruh ve bedenî, malî durumlara göre çeşitli hükümleri olduğunu belirtmiştir
İslam hukukçularına göre evlenmeye gücü bulunan ve evlenmediği takdirde zinaya düşeceğini kesin olarak bilen kimseye evlenmek farzdır Evlenme güç ve kudretine haiz olan ve evlenmediği takdirde zina edip etmeyeceğini tam bilemeyen kimseye vacip olmaktadır Evlenmezse zina etmeyeceğinden emin olan kimseye ise evlenmek sünnet-i müekkededir Evlendiği takdirde evliliğin gereklerini yerine getirememe ihtimali olan kimsenin evlenmesi mekruh, bu ihtimal kesin ise haram kabul edilmektedir İslam’da kendini ibadete vermek gayesiyle de olsa bekarlık uygun görülmemiştir Çünkü İslam dini ruhbaniye (dünyadan elini eteğini çekerek yalnız başına yaşama, evlenmeme); insanın yaratılışı ve doğasıyla çatıştığı için, onun fıtratına ters düştüğü için bekarlığı yasaklamaktadır Şeytan iki kişiden çok bir kişiye daha yakındır Bu sebeple evlenip biraraya gelen eşler o kadar çok yardımlaşma ve dayanışma içine girerler ki bu hava onları kader, gaye ve idealde birleştirir Aynı potada eriyerek kaynaşmalarını sağlar Evlilik nesep bağından bile kuvvetli bir bağ tesis eder Evlilik insanlara karşılıksız olarak birbirine yardım etme ve birbirinin ihtiyacını giderme faziletini ve fedakârlığını da öğretir

Evlilik İslam’ın insan hayatına hakim olmasını kolaylaştırıcı faktörlerden birisidir Çünkü hadis-i şerifte de buyrulduğu üzere “Evlenen dininin yarısını tamamlamış olur” İslam sosyal bir dindir Evlilik ve aile sosyalleşmede çok önemli bir unsurdur Kişinin dinini yaşamasında, dini hayatına ve çevresine hakim kılmasında evlenip aile kurmanın rolü çok büyüktür Bu nedenle “Evlilikle meşgul olmak kendini nafile ibadetlere vermekten daha faziletlidir Çünkü evlilikte nefsi haramdan koruma ve çocuk yetiştirme gibi önemli hususlar vardır” (İbn-i Abidin) kanaatine varılmıştır

İslam’da evliliğin bir gayesi de şehevi arzuların, ihtiyaçların meşru yollarla tatmin edilmesini sağlamak ve böylece zinadan korunmaktır Kur’an erkek-dişi, karı-koca olarak iki cinsten iki kişinin bir araya gelerek nikah ve hukukî bir akitle birbirine bağlanmanın sebep ve hikmetlerini kısa ama öz bir biçimde anlatır Kadınların erkekler için erkeklerin de kadınlar için birer “örtü” oldukları Kur’an-ı Kerim’de açıklanmaktadır (Bakara, 2/187)Çiftlerden herbirinin diğerine örtü olması, onu örtmesi, şehvet hislerinin açığa çıkıp, kötü yollara düşmesini önlemesi olarak yorumlandığı gibi, her birinin diğerine muhtaç olup birbirlerini her bakımdan tamamlaması olarak da yorumlanabilir Onlar sizin bedeninizi soğuktan, sıcaktan koruyan örtü/elbise gibidir Evlenip aile kurarak da aklınızı ve kalbinizi zarardan ziyandan korur Bu durum karşı cins için de geçerlidir Aile yapısında karı ve kocanın birbirinin tamamlayıcısı ve koruyucusu olduğunu güzel bir biçimde ifade eden yukarıdaki ayetin yanında Hz Muhammed’in şu hadisi de evliliğin zinadan korunma gayesini de taşıdığını ortaya koymaktadır: “Ey Gençler! İçinizden evlenmeye gücü yeten kimse evlensin Çünkü evlenmek gözü haramdan daha fazla sakındırır, iffeti daha çok korur Evlenmeye gücü yetmeyenler oruç tutsun Zira oruç şehveti kırar” Evlenmede en büyük engel olarak öne sürülen mali duruma da ayet temas etmekte fakirlik sebebiyle evlenemeyenlerin Allah’ın lütfu ve ihsaniyle zenginleşeceklerini haber vermektedir “Eğer fakir iseler Allah onları lütfu kereminden zengin ederAllah’ın ihsanı geniştir Evlenmeye güç yetiremeyenlerse Allah’ın fazlından onları zengin edinceye kadar iffetli kalsınlar” buyrulmaktadır (Nur, 24/32-33) Hz Peygamber (sav) şu üç kişiye Allah’ın mutlaka yardım edeceğini müjdelemiştir: “Özgürlüğüne kavuşmak isteyen sözleşmeli köle, haramdan sakınmak gayesiyle evlenmek isteyen kimse, Allah yolunda cihad eden kimse Konumuzla ilg...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın