|
Konu Başlığı: Anne baba tutumları Gönderen: ღAşkullahღ üzerinde 13 Eylül 2010, 18:04:41 Anne Baba Tutumları (http://img232.imageshack.us/img232/593/annebaba1.jpg) Ana baba TUTUMLARININ çocuğun kişiliği ve sosyal ge lişimindeki etkisi belirleyicidir. Özellikle çocuğun haya tının ilk altı yılı, yani çocuğun kişiliğinin şekillendiği dönem, en önemli yıllar olarak ana babanın karşısında durur. Çocu ğun gelişimsel boyutlarının yarıdan fazlasının bu çağlarda oluştuğunu düşünürsek, çocuk üzerinde ebeveynin tutumu nun etkisini daha iyi anlarız. Ana baba tutumları en başta olumsuz ve olumlu ana baba tutumları olmak üzere ikiye ayrılır. Ana baba tutumları, ebe veynlerin çocuklarına genel yaklaşımlarını ve çocuklarını ye tiştirme ile ilgili genel davranışlarını ifade eder. Bir ebeveyni farklı ana baba tutumlarından herhangi birisinin içine tama mıyla sokmak mümkün olmayabilir. Belki de aşağıda ele alacağımız ana baba tutumlarının her birisinden her ebeveyn kendisinde bir parça bulacaktır. Ancak ana baba tutumları ile ilgili kategorizasyon yapılırken, ifade ettiğimiz gibi, genel bir yaklaşım biçimi anlatılmak istenmektedir. Yoksa anne ba baların yaptıkları bazı hatalardan dolayı olumsuz ana baba tutumlarından herhangi birisinin içine girmesi ve öyle tanımlanması doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Önemli olan olumsuz ana baba tutumlarından kendimizde gördüğümüz bazı izlerden mümkün olduğunca sıyrılmak ve olumlu ana baba tutumuna mümkün olduğunca sahip olmaya çalışmak tır. Kaldı ki anne babaların hataları olabilir, ancak onların çocuklarının gelişimleri üzerindeki katkıları herkesten çok daha fazladır. OLUMSUZ ANNE BABA TUTUMLARI 1) Reddedici anne baba tutumu Reddetme, anne ve babanın çocuğuna düşmanca bakması, devamlı ihmal edip, hor görüp itip kakması olarak değerlen dirilir. Ailede çocuğa karşı şiddetli bir soğukluk ve ilgisizlik hâkimdir. Çocuğun ihtiyaçlarının giderilmesi hususunda an ne baba duyarsızdır. Öz evlat olduğu halde çocuk âdeta üvey evlat muamelesi görür. Şefkat, sevgi ve sıcaklıktan mahrumdur. Çocuğuna böylesine bir duygu besleyen ana ya da baba çocuğuna karşı eleştirel ve baskıcı bir tutum sergiler. Çocuk beğenilmez ve yaptığı şeyler devamlı eleştirilir. Çocuğun eksik tarafları ve' yanlışları sürekli olarak gündem yapılır. Çocuğun iyi yönle rinden çok olumsuz yönleri üzerinde durulur. Çocuk sevilmemekte ve anlaşılmamaktadır Bir ailenin çocuğuna böyle soğuk davranabilmesinin bir çok sebebi olabilir. Bu sebepler arasında şunları zikredebiliriz: • İstenmeyen bir bebek olabilir. • Çocuğun bir özrü ya da özel eğitim gerektiren bir duru mu varsa anne babanın yaşadığı hayal kırıklığı çocuğa red detme olarak yansıyabilir. • Ebeveyn ana baba olmaya psikolojik açıdan hazır olma yabilir. • Kendi özel yaşam alanın daraldığını düşünen anne ya da baba çocuğa düşmanca duygular besleyebilir. • Çocuğun anne ya da babanın sevmedikleri birisine ben zemesi bu duygunun çocuğa da yansımasına neden olabilir. • Bir anne çok hasta olduğu ya da evliliğinin yolunda git mediği bir dönemde olan çocuğuna da soğuk duygular besle yebilir. Böylesine itici ve soğuk anne her zaman için çocuğunu çok fazla hırpalar. Bunu sık sık döverek ya da dövmeden yapar. "Soğuk anne, çocuğun hiçbir yaramazlığını bağışlamaz. Her şeyi görür, abartır ve başına kakar. Onu başkasıyla karşı laştırır ve aşağı bulur. Olumlu davranışlarını görmezden ge lip olağan sayar. Çocuğa doğuştan kötüymüş duygusu aşılar. Aslında, bu anne ya da baba kendi içindeki olumsuz duy guları çocuğuna yansıtmakta, ondan kaynaklanıyormuş gibi göstermektedir." (Yörükoğlu, 1998) Bazen reddetme duygusu o kadar aşırı boyutlarda olur ki, anne ya da baba "Şu çocuk ölse de bir kurtulsam!" düşünce sine bile kapılabilir ve hatta bunu dillendirebilir. Reddetme her zaman bu derecede aşırı olmayabilmektedir, fakat red detmenin en hafif şekilleri bile çocuklar tarafından hissedil mektedir. Reddetmenin bu en hafif şekillerini, bazı çocuklar şu şe kilde ifade etmişlerdir: "Anne baba çocukları sürekli olarak küçültücü sözlerle eleştiriyorlar, banyoya ya da kömürlüğe kapatmakla tehdit ediyorlar, onları içinde bulundukları güçlüklerden kurtarmak için, öğretmen ya da doktor gibi, yetkiliye başvurmuyorlar. Korkularına önem vermiyorlar, onların her hareketini aşırı şekilde planlıyor, kendi başlarına düşünebilmelerine, günlük hayata kendi imkanlarıyla karşı koymaya çalışmalarına izin vermiyorlar. Onları ancak uslu durdukları, üstlerini başlarını temiz tuttukları ve okulda başarılı oldukları zaman sevecek lerini söylüyorlar. -En çok istedikleri şeyleri bir oyuncağı me sela, bir işi başarırlarsa alacaklarını söylüyorlar ve onları başlarından defetmek istedikleri zaman, istedikleri her şeyi veriyorlar." (Bilgin, 1991) Reddetme tavrı çocuk üzerinde o kadar etkilidir ki, reddedici bir ortamda bulunan bazı çocukların yaşama enerjisini tamamen kaybetmeleri bile mümkün olmakta ya da ağır duygusal sorunlar yaşatabilmektedir. GÖZLEM FORMU "Reddedici bir anne baba tutumuna mı sahipsiniz?" Yönerge: Aşağıdaki maddelerde birtakım ifadeler var. Bu ifadeler sizin tutumunuzu tam olarak yansıtıyorsa "her za man" şıkkını, eğer biraz yansıtıyorsa "bazen" şıkkını, eğer hiç yansıtmıyorsa "hiç" şıkkını işaretleyiniz. Maddeleri boş bı rakmamaya çalışınız. Not: Bu maddeler dört yaştan 12 yaşa kadar çocukları olan anne babalar düşünülerek yazılmıştır. Maddeler * Hiç * Bazen * Her zaman 1. Çocukların evde fazlalık olduğunu düşünürüm 2. Çocuklar benim gönlümce yaşa mamın önünde engel oluyorlar 3. Gözüme hep yanlış davranışları batıyor 4. İçimden sevmek gelmiyor 5. Canı yandığında ya da yardıma muhtaç olduğunda ona yardımcı ol mak bana zor geliyor 6. Bir daha dünyaya gelsem çocuk sahibi olmazdım 7. Çocukları ile yakından ilgilenenle re bunu nasıl yaptıklarına hep şa-şırmışımdır 8. Arkadaşlar arasında çocuk mu habbeti yapılmasından hoşlanmam 9. Çocuğumda sevmediğim kişileri (n özelliklerini) görüyorum 10. Çocuğumun evde olmadığı gün ler rahat ediyorum TOPLAM Puanlama ve değerlendirme: Her bir madde için "hiç," "bazen" ve "her zaman" şıkla rından bir tanesini işaretleyin. İşaretlediğiniz "hiç" maddele ri için o, "bazen" maddeleri için 1 ve "her zaman" maddeleri için 2 puan verin. Sonra puanları toplayın. Eğer toplam pua nınız 11-15 arasında ise reddedici bir eğilim içindesiniz. Eğer toplam puanınız 16-20 arasında ise reddedici bir tutum ser giliyorsunuz... Mücahit Gültekin |