Arkeoloji

20- Arkeoloji

Arkeoloji, eski çağların, özellikle tarih öncesi devresinin bilimidir (The Oxford Con-cise Dictionary). O, tamamen eski çağların ve antik şeylerin yapısına işaret eder; fakat onun asıl önemi zaman zaman genellikle inceleme ve araştırmalar zirciriyle tesbit edile-gelmiştir. Arkeoloji bir dereceye kadar, herhangi bir topluluğun ilk devirlerine ait olan her şeyi içine almasıyla tanımlanmıştır. (Encyclopedia Britannica, Cilt II, s. 333). Bir ulusun tarih öncesi kültürel başarılarını ortaya çıkarmak için, uluslararası düzeyde büyük harcamalar yapılır. İlerlemelerinin derecesi, sanat ve mimarî alanlarında gösterdikleri başarıyla ölçülür. Güzel binalar ve heykeller, büyük bir medeniyetin ve maddî ilerleyişin işareti olarak kabul edilir. Bütün arkeolojik çabalar, onların manevî yanlan veya Yaratıcılarına karşı davranışları gözönüne alınmadan, bir topluluğun geçmişteki tüm tarihi üzerinde toplanır.

Kur'an-ıKerim, farklı bir açıdan ve bambaşka bir amaçla arkeolojik çalışmalardan sö-zeder. O, heybetli yapılarını, saraylarını ve büyük heykellerini takdir etmek için değil, onların bu dünyada nasıl yaşadıklarını görmek İçin, kişinin dikkatini eski insanlara çeker. Onlar bu dünyada, Yaratıcının hâkimiyetini kabul etmeden, bağımsız olarak mı yaşamışlardı, yoksa Allah'a inanmışlar ve O' nun peygamberlerinin yolunu izlemişler miydi? İlâhî hayat kurallarına mı, yoksa sadece nefislerinin kötü isteklerine mi uymuşlardı? Eğer Allah'ın kanununa itaat etmişler ve bütün hayatlarını ona göre düzenlemişlerse, onlar başarılıydılar. Diğer taraftan, şeytanın peşinden gitmişlerse, büyük kültürler, medeniyetler ve imparatorluklar tesis etmiş olsalar bile, Allah katında başarısızdılar. Onların hepsi bilgisizdi ve cahiliyyet İçinde yaşamışlardı. Büvük başarı ve ilerleme kaydetmelerine rağmen, Kur'an'a göre, gayri medenî ve kültürsüz olabilirler. Bu zamanda olduğu gibi, geçmişteki İnsanlar hakkında da karar vermek için tavsiye edilen ölçü, imandır. Her kim Allah'a inanır ve iyi, doğru olarak hareket ederse, o başarılıdır, medenîdir ve ilerlemiştir; ve her kim inanmıyorsa, o da başarısızdır, gayri medenidir ve geri kalmıştır. "Mal ve oğullar, dünya hayatının süsüdür. Bakî kalacak olan salih ameller ise, Rabbi-nin katında, sevapça da hayırlıdır, amel olarak da hayırlıdır." (18: 46).

Kur'an-ı Kerim, Allah katında hangi tip insanın ve hangi çeşit hareketin övgüye değer ve iyi, neyin kötü ve fena olduğunu gösteren bir örnek verir: "Kâfirlere ve müminlere iki adamın halini misal getir: Birine her türlü üzümden iki bağ vermişiz ve her iki bağın da etrafını hurmalarla çevirmiş, aralarında ekinler bitirmiştik. Her iki bahçe de ürünlerini vermişlerdi, hiçbir şeyi noksan bırakmamışlardı. İkisinin ortasından bir de nehir akıtmıştık. Bu adamın (başkaca) gelirleri de vardı. Bundan dolayı, arkadaşıyla konuşurken; 'Ben, malca senden daha zenginim, nüfusça da senden daha kuvvetliyim' dedi. Kendisine şöylece yazık ederek bahçesine girerken; 'Bu bahçenin batacağını hiç zannetmem. Kıyametin kopacağını da sanmıyorum. And olsun ki eğer Rabbime döndürülürsem, orada bundan daha iyisini bulurum' dedi. Arkadaşı ona hitap ederek; 'Seni topraktan, sonra bir damla sudan yaratan, sonra da seni insan kılığına koyanı mı inkâr ediyorsun? İşte o benim Rabbim olan Allah'tır. Rabbime kimseyi ortak koşmam. Bahçene girdiğin zaman; Bu Allah'tandır, benim kuvvetimle değil, Allah'ın kuvveti ile olmuştur.de-men gerekmez mi? Rabbim bana, senin bahçenden daha iyisini verebilir ve seninkinin üzerine gökten bir afet indiriverir de bahçen yerle bir olur. Yahut suyu çekilir de bir daha onu bulamazsın.' Nitekim ürünleri yok edildi, bağın altüst olmuş çardakları karşısında sarf ettiği emeğe içi yanarak ellerini oğuştu-rup: 'Keşke Rabbime kimseyi ortak koşma-saydım.' diyordu. Ona Allah'dan gayri yardım edecek bir topluluğu da yoktu, kendi kendini de kurtaramadı. Burada kudret ve hâkimiyet varlığı gerçek olan Allah'ındır. Mükâfatlandırma bakımından hayırlı olan da, sonuçlandırma yönünden hayırlı olan da O'dur!' (18: 32-44).

Böylece Kur'an-ı Kerim, arkeoloji çalışmalarına, Batı'nınkinden çok farkh*bir yaklaşım getirmiştir. Allah'ın peygamberlerini inkâr eden önceki milletlerin sonunu görüp, kendisi için bir ders alabilsin diye, geçmiş tarih olayları, insanın dikkatine sunulmuştur. Mümin Suresi'nde şöyle buyurulur: "Yeryüzünde dolaşıp, kendilerinden çok daha kuvvetli, yeryüzünde bıraktıkları eserler daha sağlam olan öncekilerin sonuçlarının nasıl olduğunu görmezler mî? Kazandıkları onlara bir fayda vermemiştir." (40: 82). Kur'an-ı Kerim, insanları, etraflarına bakıp günahkârların akibetlerini görmeye çağırır: "Nice memleketler vardı ki, zulüm yapıyörlarken biz onları helak ettik. Artık çatıları çökmüş, kuyuları metruk, yüksek sarayları bomboş kalmıştır. Yeryüzünde dolaşmadılar mı ki, orada onları akledecek kalpleri, işitecek kulakları olsun. Ama yalnız gözler kör olmaz, fakat göğüslerde olan kalpler de körleşir." (22: 45-46). Eğer yine gözleyen gözlerle bakarsanız: "Nice memleketlere haksız oldukları halde, mehil vermiştim. Sonunda onları yakalayıverdim. Dönüş ancak O'nadır." (22: 48). Kur'an-ı Kerim'de, insana, ülkeyi baştanbaşa dolaşıp, arkeolojik kalıntıları görmesini ve eski insanların tarihini incelemesini tavsiye eden pek çok pasaj vardır.

Dünyanın her köşesinde, yıkılmış ve terkedilmiş saraylar, kıral şatoları, çok güzel döşenmiş binalar, göz alıcı bahçeler ve tamamen bir harabe halinde olan bakımsız kuyular bulabilirsiniz. Bir zamanlar kocaman binaların ayakta duran ve yıkılmış duvarları, o insanların sonunu gösteren yeterli bir delildir. Bunlar, Allah'ın peygamberlerini ve onların mesajlarını reddedenlerin korkunç sonuna tanıklık eder. Aynı zamanda, insan tarihin diğer bir temel gerçeğine işaret eder:

Milletlerin hareketlerini yöneten, Allah'ın prensipleri ve genel kuralları vardır. Allah'ın emirlerine itaat eden, O'nun prensiplerine uyan bir millet, ahirette olduğu gibi bu dünyada da kazançlıdır. Ve Allah'ı inkâr edip, O'nun kanununu reddeden ve şeytanın yolunu izleyen bir millet de, Allah tarafından yokedilir ve hem bu dünyada, hem de ahirette günahlarının kötü sonuçlarından zarar görür.

Bu dünyada, gören gözler için, kendilerinden önce günahları yüzünden kaç milletin yok olup gittiğini gösteren pek çok örnek vardır: "Biz nice memleketleri yok etmişizdir: Geceleyin veya gündüz uykularında iken baskınımıza uğramışlardır. Azabımız kendilerine geldiği zaman; 'Gerçekten biz haksızdık.' ..." (7: 4-5). Kur'an-ı Kerim, ilerlemiş ve sonra yanlış hayat tarzlarını benim semeleriyle kendi kendilerini helak eden pek çok .milletlerden örnekler verir. Nuh kavminden bahseder: "Bunun üzerine Nuh'u yalanladılar. Biz de Nuh'u ve kendisiyle beraber gemide bulunanları kurtardık ve ayetlerimizi yalanlayanları suda boğduk. Çünkü onlar, kör bir milletti." (7: 64). Yunus Suresi'nde şunları okuyoruz: "Nuh'u yalancı saydılar. Biz de onu ve gemide beraberinde bulunanları kurtardık. Bunları Ötekilerin yerine geçirdik. Ayetlerimizi. yalanlayanları suda boğduk. Uyarılanlardan söz dinlemeyenlerin sonlarının nasıl olduğuna bir bak." {10: 73). Şuara Suresi'nde şu sözler geçer: "Nuh kavmi, peygamberleri inkâr etti... Bunun üzerine biz, onu ve beraberindekileri, dolu gemi içinde taşıyarak selâmete çıkardık. Sonra da arkar sından geride kalanları boğduk." (26: 105, 119-120). Kur'an-ı Kerim, sonra gelecek nesillere hitap eder ve onların dikkatlerini, anlamaları ve ondan gerekli sonuçlan çıkarmaları için bu tarihî olaya çeker: "Doğrusu bunda bir ders vardır. Öyle iken onların çoğu inanmamıştır." (26: 121).

Nuh'ın kavmini, Âd'ın kavmi takibetti: "Âd kavmine de kardeşleri Hûd'u gönderdik... Hûd, onlara şöyle dedi: 'Artık Rabbinizin azap ve öfkesini hak ettiniz. Allah'ın hiçbir delil İndirmediği, putlar hakkında mı benimle tartışıyorsunuz? Bekleyin, doğrusu ben de bekleyenlerdenim.' dedi. Nihayet Hûd'u ve beraberindeki iman edenleri, rahmetimizle kurtardık ve ayetlerimizi yalan sayan iman etmemiş olanların kökünü kestik." (7: 65, 71-72). Hûd Suresi'nde şunları okuyoruz: "Onlar da dediler ki: 'Ey Hûd, sen bize bir belge getirmeden, senin, sözünden Ötürü tanrılarımızı terketmeyiz ve sana inanmayız... İşte bu Rablerinin ayetlerini bile bile inkâr eden peygamberlerine kafa tutan ve her inatçı zorbanın emrine uyan Âd milletidir. Onlar hem bu dünyada, hem ahiret gününde lanete uğradılar. Bilin ki Âd milleti Rablerini inkâr etti ve yine bilin ki Hûd'un milleti Âd, Allah'ın rahmetinden uzaklaştı." (11: 53, 59-60). Yine Kur'an-ı Kerim, Âd kavminin kaderinden, kendi yararlarına bir hikmet dersi almaları için, insanların dikkatlerini çeker: "Böylece onu yalanladılar. Biz de onları helak ettik. Bunda şüphesiz ki ders vardır, ama çoğu inanmamıştır." (26: 139) .

Onların soyundan gelen Semûd kavmi de, Rablerinin peygamberini kabul etmediler. "Semûd (kavmine) de kardeşleri Salih'i (gönderdik)... O kibirlenerek iman etmeyenler: 'Doğrusu biz, o sizin iman ettiğiniz şeyi inkâr ediyoruz.' dediler... Bu yüzden onları şiddetli bir sarsıntı yuttu da oldukları yerde di-züstü çöküverdiler." (7:73, 76, 78). HûdSu-resi'nde şöyle geçer: "Onlar, 'Ey Salih! Sen, bundan önce aramızda iyilik beklenir bir kimse idin. Şimdi, babalarımızın taptığı şeylere tapmaktan bizi vazgeçirmek mi istiyorsun? Doğrusu senin bizi çağırdığın şeyden şüphe ve endişedeyiz! dediler... Buyruğumuz gelince, Salih'i ve beraberinde iman etmiş olanları tarafımızdan bir rahmet olarak o günün rezilliğinden kurtardık... O zulmedenleri ise, korkunç çığlık tuttu. Oldukları yerde çöküverdiler. Sanki orada hiç yaşamamışlardı. Bilin ki, Semûd milleti Rabbini inkâr etmişti. Bilin ki, Semûd milleti Alla...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın