|
Konu Başlığı: Ribanın Anlamı Gönderen: Vatan Var Olsun ! üzerinde 17 Haziran 2012, 20:09:57 Riba'nın Anlamı Kur'an'da faiz yerine riba kelimesi kullanılmıştır. Lûgatta riba, fazla, fazlalık anlamına geliyor ise de, iktisatta bu borç verenin borç alandan, ana paranın üstünde muayyen bir zamanlık bekleyişten doğan menfaat olarak elde etmiş olduğu fazlalık ile ilgilidir. İbni Hacer -Askalani- riba'dan bahsederken, ister mal isterse para olsun ribanın;.. esasının fazlalık olduğunu söylemektedir. Allame Mahmud al-Hassan Tauma'ye göre ise riba fazlalık veya artış anlamına gelmektedir; ve mal değiş-tokuş mukavelelerinde aynî bir mal için daha fazla şey talep edilirse bu da bir riba'dir. Şah Veliyullah Dehlevî'nin belirttiğine göre borç alanın borç verenden almış olduğu borcun fazlasını ve daha iyisini ödemek şartı ile uzatılan borçta da riba unsuru mevcuttur. Ebu Bekr İbnil Arabi'nin düşüncesine göre, karşılığında bir menfaat ödenmeyen her fazlalık ribadır. Katade'nin söylediğine göre İslam öncesi ribada, bir kişi diğer bir kişiye muayyen bir süre için, mal sattığında, sürenin bitiminde alıcı ödeme yapmamış ise o zaman satıcı ödeme süresini alış fiatmı yükselterek uzatmaktaydı. Mücahid'e göre ise İslam öncesi bütün muamelelerde bu tür riba mevcuttu; bir kimse sözleşme ile diğer bir kimseden borç aldığında, alacaklıdan ödeme yapması için zaman istemekte ve bunun karşılığında ona borcun yanında fazladan sabit bir miktar ödeme sözü vermekteydi. (Yusufu'd-Din; a.g.e., sh. 391). Ebu Bekr el-Cessâs'a göre İslam öncesi, insanlar biribirinden borç aldıklarında ilgili taraflar muayyen bir süre sonra borç alanın esas borcun yanında bir miktar paranın fazladan Ödenmesi için aralarında anlaşmaktaydılar. İmam Razi'nin görüşüne göre İslam öncesi adetlerde bir kişinin borcunun muayyen bir süre için ertelenmesi ve ondan her ay için sabit miktarda bir para alınması yaygındı; süre sona erdiğinde borç alanın borcunu ödemesi isteniyordu; borcunu ödemeyecek durumda ise, Ödemeyi yapabilmesi için süre uzatılmakta ve faiz arttırılmaktaydı. O dönemler Arabistan'da bu tür borç işlemleri oldukça yaygındı ve bunlara riba ismi verilmekteydi. İşte Islamın yasaklamış olduğu esas miktar üzerinden alınan bu fazlalık idi. Riba'nın dikkatlice İncelenmesinden de anlaşılacağı üzere, bunun tefecilik olmaması ile birlikte borç verilen miktarın üzerindeki fazlalığı kapsadığı anlaşılacaktır. Rİba, bir kimsenin sermayesini başka bir kimseye belirli bir süre için borç vermesi İle, bu sermayeden ayrı olarak talep etmiş olduğu para miktarı halinde kazanılmaktadır. Riba (faiz) demlen bu ilave miktar, herhangi bir emek veya mal karşılığı olmayıp, borç alınan miktarın karşılığıdır. Riba aslında bu şekilde ana paranın kullanılacağı süre için talep edilen bir artı değerdir. Riba üç unsurdan oluşmaktadır : Esas miktara İlave edilen miktar, zamana göre bu ilave oranı ve pazarlık şartlarından olan bu ilave miktarın Ödenmesi. Bu üç unsuru kapsayan bütün muameleler riba sınıflandırılmasına girer. Aslında, Arapça'daki riba modern konuşma tarzında aşırı yüksek faiz anlamına gelen tefecilik sözcüğü ile kısmen de olsa açıklanmaktadır. Mamafih, riba Arapça'da miktarı ne kadar az olursa olsun, borç verilen ana miktar üzerine İlave edilen miktar anlamına gelmektedir ve hem tefeciliği hem de faizi kapsamaktadır. Kur'an'daki ayetlerden hiçbiri tefecilik olarak bilinen faizi feshedip de öteki şekillerini muhafaza etmeyi ima etmemiştir. Kur'an'ın hükümleri kapitalist sistemin zihniyetini ahlâki değerlerini, kültürel ve ekonomik kurumlarının kökünü kazıyıp, yepyeni bir sistemi öngörmektedir. Bu sistemde cimriliğin yerini merhamet, bencilliğin yerini işbirliği, riba'mn yerini zekat ve bankacılığın yerini bey-tülmal alacak, böylece toplumun işbirliği ve dayanışması İçin gerekli şartlar oluşturulmuş olacaktır. Riba iki ayn gruba ayrılmaktadır: (l)Riba-i nesie, (2) Riba-i fazl. |