Mecburî Vazife

Mecburî Vazife

Bu ayet (9:122), bir topluluk olarak Müslümanların, bütün insanların faydasına olmak üzere İslamın hayat tarzını öğrenme ve yayma işini düzenlemelerinin mecburî bir vazife olduğunu göstermektedir. Peygamber bu esasa şu ifadelerle ihtimam göstermiştir: "İlim öğrenmek, her Müslüman'a farzdır."(İbni Adiyy ve Beyhâki) Açıktır ki, burada ilim, dini ilim anlamına gelmektedir. Çünkü dünyevî bilgiler ve diğer zenaatlar herkes için ve dünyanın genel işleri için lüzumludur. Fakat kendilerinde bir öncelik ve imtiyaz taşımazlar. Aynca din ilmi tek bir konu değil; bütün ve kapsayıcı bir sistem içinde çok sayıda ilim dallarını ihtiva eden bir konudur. Bunun yanında kadın-erkek her Muslümanın bütün bu bilgileri kazanması mümkün değildir. Bundan dolayı bu hadisteki ilim, Öğrenilmediğinde farzlar yerine getirile* meyeceği ve yasaklardan kaçınılamayacağı için İman ve İslama temel teşkil eden ilim manasına gelmektedir. Yukarıdaki hadis bu ilmin kazanılmasını her Müslüman erkek ve kadın için şart haline getirmektedir.

İlmin geriye kalan ayrıntılarına, Kur'an'm bütün mesele ve ilmine, emirlerin detaylarına ve emirlerden çıkarılan kurallara gelince, bunları öğrenmek ne bir Müslümanm gücü dahilindedir ve ne de bunları öğrenmesi şarttır. Ancak, bir bütün olarak İslam Ümmetinin mecburî vazifesi her belde ve toplulukta Müslümanların türlü/çeşitli dini meselelerim Kur'an ve Sünnetin ışığında çözebilmelerine rehberlik edecek ve bütün bu meselelere karşı iyi teçhiz edilmiş alim veya alimler bulundurmaktır. Böylece diğer Müslümanlar bu mesuliyetten muaf tutulacaklardır. Fakat bîr şehir, bir köy veya bir toplulukta bu şekilde bir ilim ehli yoksa, o vakit bir kişiye bu ilmi tahsil ettirmek veya dışarıdan bir alim getirtmek o topluluğa farz olmaktadır. Böylece meselelerini o şahsa sorarak bir çözüme kavuşturabilirler. Dindeki bu mürek-keptikten dolayı iki çeşit ilim vardır:(l) Farz-ı ayn ilimler, (2) Farz-ı kifaye ilimler.

1- Farz-ı Ayn: Her Müslüman erkek ve kadına akaid ilmini, İslamın şartlarım ve taharet, namaz, oruç ve şeriat tarafından farz kılınmış diğer ibadet şekilleri ile ilgili ilimleri öğrenmek farzdır. Haramların ve mekruhların da muhakkak Öğrenilmesi gerekir. Malı olan bir kişi zekat ile ilgili mesele ve emirleri bilmelidir. Hacca gidebilecek olan da ilgili meseleleri öğrenmelidir. Bir tacir, bir işadamı ticaretinin kurallarını ve düzenlemelerini öğrenmelidir. Evlenen bir kişi, bir babanın ve kocanın vazife ve mesuliyetlerim bilmeli, mehir, boşanma v.b. evlilikle ilgili meselelere vakıf olmalıdır. Kısacası, bir insan Çeşitli meşguliyet sahalarında karşılaştığı bu özel sahaya has meselelerde İslam şeriatının emirleri bilmeksizin Müslümanlığının hakikî ıcablarını tam olarak yerine getiremeyeceğinden, şeriatın kendisini uygulamakla yükümlü kıldığı bütün emirleri bilmek zorundadır.

2- Farz-ı Kifaye: İslâmî bilgilerin bütünü, Kur'an'ın talimatı, anlamı ve meseleleri, Peygamber'ın hadislerinin ilmini kavramak, sahih ve mevzu hadisi ayırdedebilmek, Kur'an ve Sünnet'ten türetilen emirler, Sahabe'nin ve sonraki âlimlerin ortaya koydukları örnekler ve bunlara ait sahih bilgiler. Şeriatım bütün meselelerini bilmek bütün bir ömrü kuşatır. Her müslüman erkek ve kadının bu bilgileri elde etmesi fizikî olarak imkânsızdır. Bu sebeple şeriat birinci derecedeki ilmi (farz-ı ayn) elde etmeyi kolaylaştırmıştır, geriye kalan ilim ise her yörede bazı şahıslar tarafından elde edilir ve diğer Müslümanlar bu konularla ilgili sorumluluklardan muaf olurlar. (Mu'arif al-Quran, c.IV, sh.488-492).

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın