Kuranın Parça Parça İndirilmesi

KUR'ÂNIN PARÇA PARÇA İNDİRİLMESİ VE HİKMETLERİ

İlâhî hikmet, vahyin Rasûlullah ile devamlı ilişkili olmasını, hergün ona yeni birşeyler öğretmesini, yol göstermesini, kalbini teskîn ve huzurunu artırmasını, ayrıca sahabenin ihtiyaçlarına cevap vererek; onları eğitmesini, geleneklerini ıslâh edip olaylarına çözüm yollarını bulmasını, âni olarak onları talimat ve hükümleriyle karşı karşıya getirmemeyi dilemiştir. Bu karşılıklı ilişkinin bir gereği olarak Kur'ân "ihtiyaca binâen beş, on veya daha az yahut daha çok sayıda âyetler halinde parça parça inmiştir." İfk olayında on ayetin birden indiği, sahih rivayetlerde ifade edilmektedir. Ayrıca Mü'mİnûn suresinin ilk on ayetinin topluca indiği de sahih rivayetlerde belirtilmektedir. Nisa sûresinin 95. âyetinin bir kısmı ile Tevbe sûresinin 28. âyetinin son kısmı yalnız başına inmiştir. Ayetin baş tarafı indikten sonra bu kısım İnmiştir (ei-Itkan, c. I, sh. 73).

Bu minval üzere Kur'ân taksit taksit inmiştir. Tâ ki Peygamber ağır ağır onu okusun ve sahabe de azar azar okusunlar. Böylece Kur'ân-ı Kerim olaylara ve Rasûlullah'in hayatı boyunca ortaya çıkan ferdî ve sosyal ilişkilere uygun olarak azar azar indirilmiştir. Kur'ân'ın iniş müddeti, Rasûlullah'a peygamberlik geldikten sonra Mekke'de onüç sene kaldığını kabul edersek, ki Medine'de on sene kaldığı rivayetlerin ittifakıyla sabit olup toplam olarak yirmiüç sene devam etmiştir. Nitekim İbni Abbas (r.a.)'ın şöyle dediği rivayet edilir: Rasûlullah'a kırk yaşında peygamberlik gelmiş, kendisine Peygamberlik geldikten sonra onüç yıl Mekke'de ikamet etmiş, bilâhare on yıl hicretle emrolunmuştur. Alt-mışüç yaşında da vefat etmiştir. (Buharı). Bazıları Kur'ân'm İniş müddetini yirmi, bazıları da yirmibeş. yıl olarak kabul etmiştir. Bu, Rasûlullah'm peygamberlikten sonra Mekke'de kaç yıl kaldığı hususundaki ihtilaftan ileri gelmektedir ki, bu müddet bazılarına göre on, bazılarına göre de onbeş yıldır (el-Burhan).

Şâ'bî'nin (H. 109) belirttiği gibi, "Kur'ân'ın nuzûle başlaması, Kadir gecesinde olmuş ve sonra çeşitli zamanlarda taksit taksit inmeye devam etmiştir." (el-Burhan). Şâ'bî böylece bu görüşle Yüce Allah'ın "biz onu Kadir gecesinde indirdik" (97: 1) sözüyle "Onu, insanlara ağır ağır okuman için okuma parçalarına ayırdık ve onu azar azar İndirdik." (17: 106) sözünün arasını bulmuştur ki, bu doğru bir anlayış olup Allah'ın, Kitabını "Mübarek bir gecede" ve "Ramazan ayında" indirdiğini bildiren haberine ters düşmemektedir. Çünkü o zaman maksat; Allah Teâlânın, Kur'ân'ın indirilişini "mübarek bir gecede" (44: 3) başlattığı ve bu geceyi de "Kadir Gecesi" ile açıkladığıdır ki, bu gece Ramazan ayındadır. Nitekim Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: "Ramazan ayı -ki insanlara yol gösterici, hidayeti, doğruyu ve yanlışı birbirinden ayırdedip açıklayıcı olarak Kur'ân o ayda indirilmiştir- ..." (2: 185). Daha sonra da olay ve vakıalarla birlikte taksit taksit inmiştir.

Kur'ân'ın üç inişinin bulunduğu; birincisinin Levh-i Mahfuz, ikincisinin dünya semasında Beynı'l-İzze'ya ve üçüncüsünün de olaylara uygun olarak taksit taksit indirildiğini söyleyen görüşün senetlerinin hepsi her ne kadar sahih ise de bu görüşe meyledecek değiliz. Çünkü zikredilen bu görüşler gayb âlemini ilgilendirir ki, bu konuda ancak yakîn ile sabit olan mütevatir Kur'ân ile mütevatir Sünnet hüccet kabul edilir. Bu görüşün dayandığı rivayetlerin senetlerinin sahih olması, ona İnanmayı vâcib kılacak yeterli delil değildir. Nasıl bu görüşe inanalım ki, Kur'ân ona muhaliftir?! Allah'ın Kitabı, sadece vahyin çeşitli zamanlarda ve taksit taksit olduğunu açıkça anlatmaktadır. Kur'ân'dan açıkça anlaşılan; onun parça parça indirilmesi; kasideyi topluca dinlemeye alışık olan ve bir kısmı Tevrat'ın toplu olarak geldiğini duymuş bulunan müşriklerin itirazlarına konu olmuş, neden taksit taksit geldiği hususunu dillerine dolayıp bir defada toplu olarak indirilmesi gerektiğini i'eri sürmüşlerdir. Yüce Allah, Furkan sûresinde bu itirazlarını zikrederek onlara cevap verir: "İnkâr edenler: 'Kur'ân ona bir defada indirilmeli değil miydi?' dediler. Biz, onunla senin kalbini sağlamlaştırmak (çeşitli olaylara karşı yeni gelen âyetlerle kalbini takviye etmek) için onu böyle (parça parça indirdik) ve onu ağır ağır okuduk. (Ey Rasulüm), onların sana getirdiği her misale (her bâtıl soruya) karşı mutlaka biz sana, (o bâtılı yok edecek) gerçeği ve en güzel açıklamayı getiririz." (25: 32-33).

Kaldı ki, Kur'ân'ın üç inişinin olduğunu söyleyenler -bu nüzul yerlerinin sayılı olmasının hikmetini açıkladıktan sonra- son nuzülü olan üçüncüsünün; olaylara göre parça parça inişinin sırlarına işaret etmekten geri kalmıyorlar. Bu hikmetler, o kadar açıklık kazanmıştır ki, hiç kimse için kapalı değildir. "Şayet ilâhî hikmet -dedikleri gibi- onun, olaylara uygun olarak taksit taksit onlara ulaşmasını gerekli kılmasaydı, ondan önce münezzel kitaplar gibi o da toplu olarak yeryüzüne indirilirdi. Lâkin Allah kendisini iki hususta diğerlerinden ayrı kıldı: Kendisine İndirildiğinin sânını yüceltmek için toplu olarak (dünya semasına) ve sonra da kısım kısım indirilmiştir." (el-It-kan, c. I, sh. 69-70).

Vahyin Rasûlullah'in ihtiyaçlarına cevap vermesi iki şekilde olmaktadır: Bunlardan biri, her olaydan sonra, Kur'ân'dan yeni birşeyler getirmekle kalbini güçlendirmesi, diğeri ise Kur'ân'i ezberlemesini kolaylaştırmasıdır. Ebû Şâme birinci şekle şöyle demektedir: Şayet Kur'ân'ın parça parça inmesinin sırrı nedir? Diğer kitaplar gibi neden topluca indiril-memiştir? gibi sorulara bizzat Yüce Allah'ın kendisi cevap vererek şöyle buyurmaktadır: "Küfredenler, Kur'ân ona bir defada topluca indirilmeli değil miydi?' dediler" diyerek peygamberlerden kendilerine kitap verilenlere kitapların bir defada indirildiğini kastediyorlar. Allah Teâlâ onlara şu sözlerle cevap veriyor: "Evet öyle." Yani Biz onu çeşitli zamanlarda müteferrik olarak indirdik "onu kalbine yerleştirmek için." Yani onunla kalbini güçlendirmek için müteferrik olarak indirdik. Vahyin her olayda tekrar gelmesi kalbi güçlendirmek ve kendisine vahiy gönderilenin değerini yüceltmek anlamını taşır. Bu durum meleğin daha çok gidip gelmesini sağlar. Kendisine ve Yüce Allah'tan ona kadar gelmiş olan teminat yenilenir. O zaman Rasûlullah anlatılması güç bir sevince erişirdi. Bu sebeple en cömert olduğu zaman Ramazan ayı İdi. Çünkü bu ayda daha çok Cebraille karşılaşıyordu (el-Itkan, c. I, sh. 71).

Kur'ân, kavimleriyle Peygamberler arasında geçen haberleri zikretmekle Arapların hayal ve dikkatlerini kendine çekiyor ve bu olayları çeşitli şekil ve üslûplarla her zikrettiğinde tatlılığı artıyordu. Çoğu yerde bu olaylar sadece Rasûlullah'ın ve mü'minlerin kalblerini güçlendirmek için anlatılır. Kur'ân bunu ifade ederek şöyle buyuruyor: "Peygamberlerin haberlerinden, senin kalbini sağlamlaştıracak her şeyi sana anlatıyoruz..." (11: 120). Geçmiş peygamberlerin kıssalarının zikredilerek muhtelif zamanlarda tekrar edilmesi ve çeşitli üslûplarla anlatılması, Rasûlullah'ın kalbini güçlendirmek ve kavminden gördüğü eziyetler karşısında onu teselli etmek için bir vesiledir. Muhammed ilk defa gelmiş bir peygamber değildir. Ondan önce de peygamberler gelmiş ve onlar da yalanlanmışlar, azâb ve işkence görmüşlerdir: "... nihayet peygamber ve onunla birlikte inananlar: 'Allah'ın yardımı ne zaman?' diyecek olmuşlardı..." (2: 214).

Böylece Kur'ân'dan her yeni birşey indikçe, Rasûlullah'ın karşılaştığı zorluklar hafifliyor, teselli buluyor ve kendisinden önceki peygamberlerin yolundan gitmesi ona sevdirilmiş oluyordu. Gelen âyetler bazen ona açıkça sabretmesini emrediyordu: "Onların dediklerine sabret ve güzelce onlardan ayrıl." (73: 10). "O halde sen de, peygamberlerden azim (ve irade) sahiplerinin sabrettikleri gibi sabret..." (46; 35). Bazen apaçık olarak kendisini hüzün ve kederden sakındırıyordu: ''Onların sözü seni üzmesin. Biz onların gizlediklerini de, açığa vurduklarını da biliriz." (36: 76). "O (inanmaya)nların sözü seni tasaya düşürmesin. Çünkü üstünlük tamamen Allah'ındır. İşiten ve bilen O'dur." (10: 65). Bazen de kâfirlerin şahsını kendisinden dolayı hedef almadıklarını, kendi zâtından dolayı onu yalancılıkla itham etmediklerini, asıl gayelerinin; ancak Hak'ka karşı gelmek olduğunu haber veriyor. Çünkü onlar, her asırda görülen birkaç münkirden İbarettir. Nitekim Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: "Biliyoruz, onların dedikleri elbette seni üzüyor; gerçekte onlar seni yalanlamıyorlar; fakat o zâlimler bile bile Allah'ın âyetlerini inkâr ediyorlar." (6: 33), İbni Kesîr bu âyetin tefsirinde şöyle demektedir: Yüce Allah, kavminin onu yalanlamalarını ve ona muhalefet etmeleri hususunda Peygamber'i teselli ederek; "Biliyoruz, dedikleri seni üzüyor' buyuruyor. Yani onların seni yalanlamalarından ve bunun için üzülmenden haberdarız. "Onlar için üzülme." Başka bir âyette de şöyle buyurmaktadır: "Belki iman etmezlerse arkalarından esef ederek kendini üzeceksin," "Şimdi bu Kur'ân'a imân etmezlerse, belki arkalarından esef ederek kendini üzeceksin." Yine şöyle buyurur: "Onlar hakikatte seni yalanlamıyorlar, fakat o zâlimler bile bile Allah'ın âyetlerini inkâr ediyorlar.." Yani haddi zatında gayeleri seni yalancılıkla itham etmek değildir. "Lâkin o zâlimler, Allah'ın âyetlerini inkâr ediyorlar" Yani onlar, hakka karşı inat etmektedirler. (İbni Kesîr, c. 2, sh. 129).

Bu teselli veren ve güzel sabırla iyi örneği gösteren âyetlerin tekrar tekrar inmesi, Peygamber'in haber ve kıssalarının anlatılmasının temel hikmetidir. Şayet müşriklerin Rasûlullah'e eziyetle birlikte, kalbine güç veren vahiy kesilip kendisini teselli eden bu âyetler tekrar tekrar inmemiş olsaydı, bu gibi durumlarda insanın başına gelen ve kalbi hü...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın