Kıymet Takdiri (İhtisab)

Kıymet Takdiri (İhtisab)

İnsanların ticarî aktivitelerini, satışlarını, satın almalarını, ticaret ahlâkını ve alışkanlıklarını denetleyecek bir bölüm henüz oluşturulmamıştı; ancak bu fonksiyonu bizzat Rasulullah yerine getirmekte ve zaman zaman kişinin dinî görevlerini gözden geçirip bu alandaki yanlışları düzeltmekteydi. O, aynı zamanda onların ticarî ilişkilerini de denetlemekte ve riba (faiz) ya benzer ticaret formlarını yasaklamakta idi. O, gayrı meşru ticaret şekillerini bildirir, bunlara itaat etmeyenleri cezalandırırdı.

Bazen gerekli araştırma ve soruşturmaları yapmak için alış-veriş merkezlerine ve pazarlarına şahsen giderdi. Bu gezilerinin birinde bir yığın hububat gördü. Elini hububatın içine sokunca alt kısmının nemli olduğunu anladı. Sahibinden bunun sebebini soruşturduğunda, satıcı, yağmur nedeniyle ıslak olduğunu söyledi. O zaman Rasul şöyle buyurdu: "İnsanların bunu görmesin? Neden İzin vermiyorsun?" (Mişkât). Onun değerlendirme ve denetim görevleri arasında en önemli olanı toplayıcılarınla idi. Toplayıcı görevliler zekât ve sadakayı toplayıp geldiklerinde bütün toplananlarla hesapları onlardan alıp gayri meşru bir şeyin yapılıp yapılmadığını ya da gerekli olandan daha fazla alıp almadıklarını anlamak İçin en ince ayrıntıya kadar kontrol ederdi. Yine bu tür bir kontrol esnasında bir toplayıcının 'bunlar halkındır' deyip teslim ettiğini, şunlar da bana hediye verildi' deyip alıkoyduğunu görünce Rasul: "Öyleyse niçin evinde oturduğun halde hediye gelmiyor" demiştir ve genel bir hutbe vererek insanların bu tür hediyeleri kabul etmelerini kesinlikle yasaklamıştır. "Birisini idarî bir mevkiîye tayin edip, tahsisatla yetkili kıldığımızda, fazladan aldığı her şey hıyanettir!' Adiyy bin Amir'e Rasul'ın şöyle buyurduğu rivayet edilir: "Bir kimseyi kendi adımıza mal tahsiline memur kıldığımızda bizden bir iğne ya da daha fazlasını saklarsa hıyanet etmiş demektir. Kıyamet gününde sakladığı şeyi de beraberinde getirir." (Mişkât).

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın