Kanun Koyucu Olarak Hz. Muhammed s.a.v.

KANUN KOYUCU OLARAK HZ. MUHAMMED

Giriş

İnsan, âlemlerin Rabb'ine ibadet etmek (51: 56) ve yeryüzünde adalet, takva ve fazilet nizamını kurmak (57: 25 ve 22: 41) için yaratılmıştır. Kendisine bu çabasında yardımcı olması için Resulleri aracılığıyla Rabbinden hidayet ve rehberlik vadedilmiştir (2: 38 ve 7: 35). Ancak, ne zaman Allah'ın rasullerinden biri insanları hidayete yöneltmek için gelse onu yalanlamışlardır (30: 47 ve 7: 101). Allah beşerin ders alması için birbiri peşisıra nebiler göndermiş (23:44), ancak yaratılışı esnasındaki meleklerin sözlerini doğrularcasına, insan yeryüzünde Allah'a karşı isyan-bozgunculuk tavrını sürdürmüş ve masum insanların kanlarım akıtmaya devam etmiştir. Geçmişiyle, tecavüzkar hareketlerini engelleyecek zorlayıcı güç olmadan barış içerisinde yaşayamayacağım isbatlamıştır. Zayıf ve yoksullar, toplumda yetki ve nüfuz sahibi güçlülerin saldırısına her an katlanmak zorunda kalmışlardır. İşte bu yüzden, isyankar unsurların aktivitelerine mani olmak ve toplumdaki zayıfların haklarını korumak amacıyla Hakim olan Allah rasul-leri vasıtasıyla kendi hükmünü göndermiştir. "Andolsun, biz elçilerimizi apaçık burhanlarla gönderdik ve insanlar adaleti ayakta tutsunlar diye, onlarla birlikte Kitabı ve mizanı indirdik. Bir de kendisinde çetin bir sertlik ve insanlar için (çeşitli) yararlar bulunan demiri indirdik; öyle ki Allah, kendisine ve Rasulü'ne gayb ile (görmedikleri halde) kimlerin yardım edeceğini bilsin (ortaya çıkarsın). Şüphesiz ki Allah, büyük kuvvet sahibidir, yegane galip olandır." (57: 25).

Gerek ferdî yaşantılarında, gerekse toplumsal örgütlenmelerinde insanlar adalet ve marufu ayakta tutsunlar diye Allah, apaçık hakikat belgeleriyle birlikte beşer hayatının her yönünü banndıran mükemmel hidayet rehberleri göndererek hiçbir hususta şüpheye mahal bırakmamıştır. Şayet bir direnme yahut karşı koyma ile karşılaşılırsa, bütün beşeriyetin faydasınadır, insanlar, Allah'ın hükmünü yerine getirmek amacıyla kuvvet kullanabilirler. Kanun ve nizamı sağlamak, insanların haklarını korumak amacıyla zaman zaman rasulleri vasıtasıyla Allah tarafından şeriatler gönderilmiştir. Bu tür ilahi emirleri getiren son rasul ise Muhammed'dir. O'nun çağrısı ve öğretisi bütün insanlığa şamil ve evrensel olduğundan; kıyamet gününe kadar insanoğlu İçin hidayet rehberi olarak kalacağından, şümullü kılınmış olup beşikten mezara kadar beşer hayatının her cephesini kaplayacak genişliktedir. Toplum içerisinde insan hayatını düzenleyen temel hukuk kaidelerini sunar. Kur'an ve sünnetin temel prensipleri ışığında ahkamı yorumlayıp yeni ihtiyaçlarını karşılamak için sonraki nesillere engin bir alan bırakır. İslam hukukunun temel prensipleri ve sünnette bulunan davranış Örnekleri gelecek zamanlar için değişmeyip sabit kalır ve topyekün insanoğluna tatbik edilmesi zaruridir. Bu prensipler sosyal hayatın şu yönlerini kapsar:

1- Can emniyeti,

2- Mal emniyeti,

3- Namus emniyeti,

4- Din emniyeti,

5- Miras emniyeti,

6- İfade ve isbat hakkının korunması

(Hakim Şeyh Abdulhamid, "Rasul, as a legis-lator" adlı makalesi, Sayyara Dıgest, Rasul özel sayısı, c.II, Kasım 1973).

Kur'an-ı Kerim'de hukuki konularla ilgili çok az sayıda ayet vardır. Fakihlere göre bunlar miras, evlilik, mehir, boşanma, hediye, vasiyet, alış veriş, himayet, kefalet ve cinayet gibi konuları kapsar. Şüphesiz ki, durmadan değişen ve gelişen dünyada bu birkaç kural çeşidi yahut kanun maddesi her yeni hal ve problemleri ihtiva etmez. Bu yüzden İslam'ın temel prensipleri ışığında zamanın ve mekanın ihtiyaçlarına göre İslam hukuku ile aynı çizgide olmaları ve onun esaslarından herhangi biriyle çelişmemeleri şartıyla kanunların yapımını Kur'an-ı Kerim gelecekteki kanun yapıcılarına bırakmıştır.

Bu anlamda İslam'ın ilk kanun yapıcısı Hz Muhammed'dır. O, Kur'an-ı Kerim'in hükümlerini tefsir etmiş ve hayatın fiili problemlerine bu hükümlerin uygulanış tarzı hakkında izahlarda bulunmuştur. Kur'an-ı Kerim'in ihtiva ettiği ilahi ahkamın herhangi birini değiştirmemiş yahut başkalaştırmamış, aksine O'nun tefsir ve izah edicisi olarak hareket edip, ileriki bölümlerde de göreceğimiz üzre, O'nu yalnızca değişik durumlara tatbik etmiştir. İlahi hüküm Hz. Muhammed'a Allah tarafından Kur'an formunda verilmiştir. Şeriat, "bu dünyayı insanın menfaatine yaratan Allah tarafından kesin ve açık olarak belirtilen bir kanundur. O, her şeyi insanın emrine veren Allah tarafından beyan edilmiştir, insanoğlunun adımlarının yönlendirilmesini ifade eder. O, insanoğluna zarar veren herşeyi yasaklar, ona fayda sağlayan ve kullanışlı olan her şeye müsade eder ya da emreder. Şe-riat'ın temel prensibi; bütün gerçek ihtiyaç ve arzularını karşılama, çıkarlarını koruma ve başarı-mutluluk elde etme gayesine yönelik akla uygun her tür çabayı gösterme hakkına bazen de yükümlülüğüne insanoğlunun sahip olmasıdır. Ancak bütün bunlar Öyle bir tarzda yapılmalıdır ki; hem diğer insanların çıkarları tehlikeye atılmamalı, hak ve yükümlülüklerini yerine getirmelerine yönelik gayretlerine zarar verilmemeli, hem de gayelerine ulaşımında aralarında yapılması mümkün bütün sosyal dayanışma, yardımlaşma ve işbirliği ortaya konmalıdır." (Ebul A'la Mevdudi, Towards Understanding islam).

Ancak, ilişkileri açısından insanların karakterlerine baktığımızda iki çeşit insanın olduğunu görürüz: "Güç ve imkanlarım bilerek yanlış kullanan ve yanlış kullanım sebebiyle kaynaklan israf eden, kendi hayati çıkarlarını zedeleyen ve diğer insanlara zarar verenler ile samimi ve ciddi olan ama cehaletleri sebebiyle hataya düşenler. Güçlerini bilerek yanlış kullananlar habis ve günahkar olup idare ve ıslah edilmelerinde kullanılması için hukukun güçlü kılıcına müstehaktırlar. Cehaletleri yüzünden hataya düşenler ise hakiki bilgi ve irşada ihtiyaç duyarlar, öyle ki Sırat-ı Musta-kim'i görebilsinler, güç ve imkanlarını en iyi şekilde kullanabilsinler. Allah tarafından açıklanan yönetim manzumesi işte bu gerçek ihtiyacı karşılar." (Ebul A'la Mevdudi, a.g.e). İlahi hükmün (Kur'an'ın) tatbikini gösteren ilk şahıs Rasulullah'tır. Allah'ın Rasulü olması hasebiyle, Allah'ın kanunlarının uygulanmasını en iyi bilen de yine O'dur. O'nun hayat tarzı ve uygulamaları müslümanlar üzerine bağlayıcı kılınmıştır. Kur'an-ı Kerim bu bağlayıcılığı şu ifadelerle açıklar: "Kim Rasul'e itaat ederse gerçekte Allah'a itaat etmiştir" (4:80) ve "Artık Rasul size ne verdiyse onu alın, sizi neden sakındınrsa ondan da kaçının" (59:7).

İslam'ın ortaya koyduğu hayat şeması bir haklar ve yükümlülükler dizisinden oluşup bütün inananlar bunları yerine getirmekle görevlendirilmişlerdir. Genel olarak, İslam Şeriatı iman edenler üzerine dört çeşit hak ve mükellefiyet yükler:

1- Allah'ın haklan,

2- Kendi nefsinin hakları,

3- Diğer insanların hakları,

4- Allah'ın insanın hizmetine verdiği ve kendi yararı için bunları kullanma yetkisini insana bahşettiği güç ve imkanların haklan. Bu haklar ve mükellefiyetler İslam Şeriati'nin bel kemiğini teşkil etmekte olup bilinmeleri ve ciddiyet, ,titizlik ve samimiyetle yerine getirilmeleri her müslümanm görevleri arasındadır. (Ebul A'la Mevdudi, a.g.e). Şeriat'ın kural ve düzenlemeleri bu hakları korumak amacını taşıdığından hak ve mükellefiyet türlerinin açıklanması gereklidir. Bununla birlikte, bu bölümde müzakere etmeyi düşündüğümüz hukuki problemlerin asliyetini teşkil ettiğinden burada yalnızca diğer insanların hakları üzerinde durulacaktır.

İslam Şeriatı bir taraftan insana kişisel haklarını kullanmasına izin vermiş, öte taraftan da bu haklannı diğer insanlann benzer haklarına tecavüz etmeyecek şekilde kullanmasını emretmiştir. Başka bir ifadeyle, diğer fertlerin benzer haklarına müdahale etmemek kaydıyla haklarını kullanıp kullanmamakta fert özgürdür. İslam Hukuku bu suretle, aralarında hiçbir çatışmanın çıkmaması ve karşılıklı yardımlaşarak yeryüzünde Allah'ın hükmünU ikame etmeleri amacıyla ferdin haklan ile toplumun haklan arasında bir denge kurmaya çalışmıştır. İslam Şeriatı bu amaçla, kendi haklannı kullanırken diğerlerinin haklannı ihlal etmesi muhtemel kişiler için kesin sınırlar ortaya koymuştur. Ve hiçbir devlet, hukuk sistemini Kur'an ve sünnet ile aynı çizgiye getirmedikçe gerçek anlamda İslam Devleti olarak isimlendirilemez.

Çeşitli meselelerle ilgili olarak hem İlâhî hüküm (Kur'ân), hem de Rasûlullah tarafından ortaya konan kanunlar aşağıda açıklanmaya çalışılmıştır.

Aile Hukuku; Evlilik, mehir, boşanma, boşandıktan yahut kocanın ölümünden sonraki bekleme müddeti (iddet), nafaka, emzirme, sütten kesme gibi hususlarla ilgili hukukî konulan ihtiva eder.

Evlilik: İslam'da evlilik şahitler önünde icab ve kabul ile hukuki statü kazanan bir akiddir. "Bunların dışında kalanı -namuskâr ve zinaya sapmamış (insanlar) halinde (yaşamanız şartıyla) mallarınızla (mehir vermek suretiyle) ara(yıp nikahla)manız için- size helâl edildi." (4:24). İslam, evlilik vasıtasıyla saf-iffetli kalmaları ve nzıklarının artması daha muhtemel olduğundan genç insanların evlenmesini teşvik eder. Müslümanlar yine aynı sebeple bekâr, köle ve cariyelerini evlendirmekle emrolunurlar: "İçinizden evli olmayanları, kölelerinizden ve cariyelerinizden salih olanları evlendirin. Eğer fakir iseler Allah, kendi fazlından onları zengin eder... Nikâh (imkânı) bulamayanlar, Allah onları kendi fazlından zenginleştirinceye kadar iffetlerini korusunlar." (24:32-33).

Rasûlullah da, "İçinizden evlenmeye gücü yeten evlensin. Zira evlenmek gö...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın