Allah'ın Rasulü Muhammed hayatının her adımında tam bir itidal örneğiydi. İnsan­lara, harcama yaparken kendi imkânları da­hilinde kalmalarını, ne müsrif olmalarını, ne de kendilerini herşeyden mahrum bırakma­larını tavsiye ederdi. Mallarından bir şey is­teyene verilmesini öğütlemiştir: "Elini boy­nuna bağlama (cimri kesilme), tamamen de açma (tutumsuz olma), yoksa pişman olur, açıkta kalırsın." (17: 29). Rasulullah, in­sanlığa iki aşırı uç olan savurganlık ve cim­rilik arasında itidalin altın kuralını vermiş­tir; ne normalmasraf ve hayır harcamaların­da aşırı gitmek, ne de bunları cimrice çok kısmak. Bu kuralı hayatlarında uygulayan in­sanlar övülmüştür: "Onlar, harcadıkları za­man ne israf ederler, ne de cimrilik; ikisi ara­sında orta bir yol tutarlar." (25: 67).

Rasulullah, kendi hayatıyla bu itidal ku­ralını, yerken, giyinirken ve ibadet ederken göstermiştir. Abdullah b. Amr b. el-Âs'ın an­lattığına göre, kendisini tamamen ibadete hasretmeye, gündüzleri oruç tutup, geceleri Kur'an okumaya karar vermiştir. Babası onu genç bir kadınla evlendirmişti. Bir gün, ba­bası, gelinine oğlu hakkında sordu. Gelini de: "Çok takva sahibi bir insan, ne uyumak için yatağına gelir, ne de kimseyle İlişki ku­rar." deyince, babası, Abdullah'a çok kızmış ve onu çok iyi bir kadınla evlendirdi­ğini, onunsa kadını ihmal ettiğini söylemiş­tir. Fakat bunun sebebi İbadete olan iştiyakı idi. Babası, Abdullah'ı Rasulullah 'a şika­yet etti. Bunun üzerine Rasulullah Abdul­lah'a şöyle dedi: "İşittiğime göre her gün oruç tutup, bütün geceyi de ibadetle geçiri-yormuşsun." Abdullah doğru olduğunu söy­leyince Rasulullah şöyle buyurmuştur: "Böyle yapma, fakat bazı günler tut, bazan da ye; geceleri ibadet et, uyu da. Çünkü, siz­de vücudunuzun da hakkı vardır; gözünü­zün de hakkı vardır; uykusuzluk onları zayıf düşürür; hanımınız, çocuklarınız ve ak­rabalarınızın da üzerinizde hakları vardır" (Mişkât)

Benzer bir hadis de, Buharı tarafından nak­ledilmiştir. Ashab'dan bazıları Rasulullah'a gelerek kendilerini sadece ibadete has­redip, ibadetle meşgul olacaklarım söylemiş­tir; biri bütün gece namaz kılacağını; başkası hiç ara vermeden, devamlı oruç tutacağını, diğeri de hiç evlenmeyeceğini ve kadınlara yaklaşmayacağını söylemiştir. Bunun üzeri­ne Rasulullah şöyle demiştir: "Allah'a an-doisun ki, içinizde Allah'tan en fazla korkan ve ona karşı sorumluluklarını en fazla bilen benimdir. Fakat, ben dahi bazı günler oruç tutar, bazı günler ise tutmam. Gündüz oruç­lu olduğu gibi, gece de namaz kılarım; ka­dınlarla da evlenirim. Benim yolumu beğen­meyenin benimle de bir ilgisi yoktur!'

Enes'in rivayetine göre, Rasulullah şöyle demiştir: "Kendinize karşı zalim olmayınız. Bazı kavimler, kendilerine karşı aşırı gittik­leri için Allah onları cezalandırmıştır. On­ların kalıntılarını kilise ve manastırlarda gö­rebilirsiniz." Rasulullah, inzivaya çekilip normal dünyevî zevklerden mahrum kalma­yı yasaklamıştır. Sürekli tek başına ibadet et­meyi de hoş görmemiştin O, insanlara her İn­san gibi yaşamalarını söylemiştir. Çünkü, Al­lah'a hizmet bu dünyanın dağdağa ve tela-şesi içindedir. İnsanların içine karışmayı ve onlar arasında kendilerini düzene sokmala­rını, böylece günahlara karşı durmayı ve ge­rektiğinde büyük güçlükler karşısında Ada­let ve Hak savaşı vermeyi öğrenmelerini söy­lemiştir. (Mişkât)

Ebu Hureyre, Rasulullah'ın şöyle dediği­ni rivayet etmiştir: "İnsanı kurtaracak üç şey vardır. Mahvedecek de üç şey vardır. Kurta­racak olanlar gizli, aşikar Allah korkusu, ho­şuna gitse de gitmese de doğruyu söylemek ve zenginken de, fakirken de aşırı gitmeyip itidal üzere olmaktır?' Yine Ebu Hureyre Ra­sulullah'ın şu mealde sözlerini nakletmiştir: "Din kolay bir yoldur. Kim aşırı giderse ondan sapmış olur. Bu yüzden doğru yolu takip edin. En iyi şekilde onu yaşayarak Al­lah'ın rızasına kavuşun." İbni Abbas da Ra­sulullah'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Peygamberliğin yirmi beşte biri iyi ahlâk, mutedil olmaktır?' Yine rivayet edildiğine gö­re Rasulullah şöyle buyurmuştur: "İtidal, amellerin en güzelidir." (Mişkât)

Rasulullah, peygamber ve Medine Devle-ti'nin başkanı olmasına rağmen mutedil bir hayat yaşamıştır. Hayatın normal zevklerini tadmış, normal bir insan gibi evde ve dışarı­da çalışmıştır. Özei ve sosyal hayatında Hak ve Adalet ilkelerini desteklemiş ve hayattaki aşırılıklardan kaçınmıştır. Mekke'de bir tüc­car ve Medine'deki devlet reisi olarak tüm hayatında sadelik hâkimdi. Bütün ömrünce, ifrat ve tefritten sakınmış ve şahsî hayatıyla ashabına ve tüm insanlığa da benzer bir mu­tedil hayat yaşamaları için örnek olmuştur.

 

Gerçekten savurganlık kötü birşey.Cimrilik de öyle. Peygamber efendimizin de dediği gibi ne savurganlık ne de cimrilik yapacaksın orta yoldan gideceksin.