İslâmda Özel Mülkiyet

İslâm'da Özel Mülkiyet

Özel mülkiyet tabiî bir arzu mudur?

Komünistler ve onlar gibi düşünenler, özel mülkiyetin fıtrattan olmadığında ısrar ederler. Onlar, komünizmin hâkim olduğu ilk toplumlarda özel mülkiyetin olmadığını, herşeyin sevgi, yardımlaşma ve kardeşlik ruhuyla paylaştırılmış halk mülkü olduğunu iddia ederler. Bu "melek çağı"nın uzun sürmediği, ziraatin keşfinin üretimde ve ekili alanlar üzerinde anlaşmazlıklara yol açtığı, sonuçta savaşlara sebebiyet verdiği söylenir. Komünistler, insanlığın bu kötü duruma son verebileceğini, bunun da, hiç kimsenin kendi özel mülkiyeti olmayan ve üretilenlerin halk arasında eşit olarak dağıtıldığı "ilk komünizm"e birkez daha dönmekle mümkün olacağını iddia ederler. Bunun dünyada huzuru, barış ve kardeşliği tesis edecek tek yol olduğuna inanırlar.

Diğer tarafta psikolog ve sosyologlar, insanın davranışlarında, duygularında ve fikirlerindeki doğuştan ve sonradan kazanılan hususları sınırlama konusunda ihtilafa düşmüşlerdir. Aynı şekilde özel mülkiyet hakkında da anlaşmazlık halindedirler: Özel mülkiyet duygusu, insanı çevreleyen şartlardan ayrı olarak, doğuştan: gelen bir karakter midir? Yoksa çevrenin tesiri sayesinde mi kazanılır? Meselâ çocuğu, oyuncağını ve eşyasını korumaya sevk eden sebep, acaba onun oyuncağının yetersizliği veya başkasının onu almasına karşı koyma İhtiyacı mıdır? Bir yerde on çocuk için sadece bir oyuncak varsa, mutlaka kavga patlak verir. Fakat on çocuk için on tane oyuncak bulunduğu zaman herkes kendi oyuncağı ile yetinir ve böylece ayrılık ortadan kalkar mı?

Bu kabil ileri sürülen tartışmaları şöyle cevaplayabiliriz:

1- Hiçbir ilim adamı veya düşünür, özel mülkiyetin tabiî bir içgüdünün sonucu olmadığını kesin olarak ifade ve isbat edememiştir. Özellikle solcuların bütün söyledikleri "özel mülkiyetin, fıîrî bir karakter olduğuna kat'i bir delil yoktur" sözünden ibarettir.

2- Onların göstermek istedikleri örnek, çocuklar ve oyuncaklar gibi, bu konuda ortaya koymak istedikleri sonuca ulaştırmaz. On çocuğa verilmiş on oyuncak mülkiyet için tabiî bir isteğin mevcudiyetini dizginlemediği zaman bu kavgalar ortaya çıkmaz. Bu, mülkiyet arzusu, sağlıklı bir durumda, tam bir eşitlikle tatmin edilebilir. Önceden söylenen örnek böyle bir arzunun varlığını dizginlemez ama, onun tabiatım tanımaya yardım eder. Kaldı ki bu gibi hallerde görülen, çocuklardan çoğunun, iradelerinin dışında bir mani bulunmadıkça, diğer arkadaşlarının oyuncaklarını zorla ellerinden almak suretiyle kendi ellerindeki oyuncakların adedini çoğaltmaya çalışmalarıdır.

3- İlk toplumda komünistlerin varolduğunu farzettikleri "meleklik devresi"ne gelince; biz böyle bir devrenin varlığı hakkında gerçek bir delile sahip değiliz. Orada üretim vasıta ve imkânları yoktur. O halde var olmayan bir şey üzerine nasıl tartışılabilir? İnsanlar yiyeceklerini doğrudan ağaçlardan temin ediyorlardı. Avlanmaya gittiklerinde, vahşi hayvanlardan korktukları için, gruplar halinde gitmek zorundaydılar. Hemen bozulduğu için Öldürdükleri hayvanları biriktirmeleri mümkün değildi. Bu yüzden, mümkün olduğu kadar yemek zorunda idiler. Bu durumda, ihtilafın yokluğu, mülkiyet için fıtrî bir arzunun varlığını dizginlemez. İşin doğrusu, ihtilafın yokluğu, uğruna savaşılacak hiçbir şeyin olmayışı yüzündendir. O devirde, henüz harekete sevkedici faktörün bulunmaması sebebiyle o karakter gizli kaldı.

4- Hiçbir kimse bize; o devirde, bir kadına sahip olmak için, erkekler arasında mücadele yapılmadığını söyleyemez. Komünizmin öngördüğü gibi, ilk toplum döneminde cinsî arzunun mevcut olmasına rağmen, kadın üzerinde ortaklığın hâkim olduğu iddia edilemez. Onun mevcut olduğu kabul edilse dahi, rakipler nazarında, diğerlerinden daha güzel bir kadın etrafında rekabetin varlığını men eden bir delil sayılamaz. Bu bizi "her şeyin birbirine benzediği ve birbirine eşit olduğu zaman ayrılık ortadan kalkar" varsayımına götürür. Fakat bazı şeyler farklı olduğu ve insanlar arasında değer ölçüleri değiştiği sürece, rekabet ve mücadele başlar. Hatta komünistlerin bütün hayallerinin ve geleceğe ait gerçekleşmesini umdukları ütopyalarının dayanağı olan "melekler toplumu"nda bile bu rekabet ve mücadelenin ortaya çıkması engellenemez.

Son olarak, hiç kimse, o ilk toplumda üstünlük ve seçkinlik vasıflarında ortaya çıkan rekabetin varlığını inkâr edemez. Meselâ kahramanlık veya kuvvetlilik veya sabırlı ve metanetli olmak veyahut her hangi bîr sıfatla temayüz etmek gibi. İşte bugün iptidaî bir şekilde yaşayan kabilelerin bazısı -meselâ, "ilk komünist toplum" diye adlandırılanların benzerleri-kızlarını ancak, vurulacak yüz kırbaca, zafiyet göstermeden ve "of demeden tahammül edenlere verirler, bu imtihanı veremeyenlerle kızlarını evlendirmeyi reddederler. Şüphe yok ki, bu genç erkeklerin böyle ızdırap verici dayanıklılık denemesine girişmelerinin tek sebebi, onların kişisel üstünlüklerini gösterme arzusudur.

Eğer, herşeyin tam bir eşitliği takip ettiği doğru ise, bazı insanların diğerlerine eşit olmadıklarını, onlardan daha üstün olduklarını iddia etmeye sevkeden sebebi araştırmamız gerekir. Bu bizi. eğer özel mülkiyet tabiî eğilimin bir sonucu değilse, başka bir eğilim ile yakından ilgilidir. Bu eğilim bizi, hatırlana-mayan zamanlardaki insanların da kişisel üstünlüklerini uygulama arzusuna sahip oldukları sonucuna götürür.

Komünistler, özel mülkiyetin çağlar boyunca hep adaletsizlik ile bağlantılı olduğunu, bundan dolayı, eğer insanlık barışı sağlamak, huzur ve sükûna kavuşmak istiyorsa, özel mülkiyetin ortadan kaldırılması gerektiğini iddia ederler.

Fakat onlar iki önemli gerçeği unutmuş görünüyorlar: Ferdî çabaların insanlığın ilerlemesine katkıda bulunduğu ve "melekhk devri" diye adlandırılan ilk komünizm devri boyunca hiçbir ilerleme kaydedilememİştir. İnsanlık ilerlemeye ancak mülkiyet mücadelesinden sonra başlamıştır. Dolayısıyla bu mülkiyet mücadelesi bütünüyle kötü değildir. Tam tersine, mücadelenin varlığı, mantıkî sınırlar İçinde, sosyal, iktisadî ve psikolojik bir zarurettir.

Bunun yanında, İslâm'ın; insanlığı kederlendiren bütün haksızlıkların temelini özel mülkiyetin olduğunu kabul etmediği de akıldan çıkmamalıdır. Genel olarak Avrupa ve diğer gayri müslim ülkelerde özel mülkiyetin ciddi haksızlıklara eşlik etmesinin sebebi, mülk sahiplerinin, kanunu yapan ve hükmeden sınıf olması gerçeğidir. Böyle bir sınıfın, kendi çıkarları lehine hükmetmesi, kanun çıkarması gayet tabiî idi.

Ancak İslâm'da böyle hâkim bir sınıf yoktur. Bilindiği gibi kanun da halktan belirli bir sınıfın yaptığı şey değildir. O, herkesin yaratıcısı Allah tarafından gelmiştir. Allah'ın, kullarından birini diğeri hesabına veya bir sınıfı diğer bir sınıf hesabına kayıracağı hayal bile edilemez. Böyle bir tarafgirlik için O'nu haşa hangi şey zorlayabilir? Yüce Allah bütün noksanlıklardan münezzehtir ve O bütün kemâl sıfatların sahibidir. İslâm'da devlet başkanı hür bir seçimle millet tarafından seçilen bir şahıstır. Onu hüküm mevkiine lâyık kılan, herhangi bir sınıf meziyeti değildir. Sonra o, yönetime geçince, kendisini değil, yalnız Allah'ın vazettiği kanunları tatbik ve tenfiz etmekle vazifelidir. Onun halk üzerindeki otoritesi, Allah'ın kanununu uygulamaktan öteye geçemez. İlk halife Hz. Ebu Bekir şöyle demiştir: "Sizi idare hususunda Allah'a itaat ettiğim sürece bana itaat ediniz. Eğer Allah'a âsi olursam, o zaman sizin üzerinize bana itaat etmek lâzım gelmez." İslâm'da yöneticinin, şeriatte bir imtiyaz olarak kendi şahsı veya başkası için kullanabileceği her hangi kanunî yetkisi yoktur. Bundan dolayı o, toplumun bir sınıfını başka bir sınıf üzerinde imtiyazlı kılmaya veya sermayedar zenginlerin siyasî nüfuzuna boyun eğerek mal sahibi olmayan fakirlerin aleyhine kanunlar vazetmeye ne yetkili, ne de muhtaçtır,

İslâmî kurallar hakkında tartışırken, bu prensiplerin ve eğitiminin gerçek anlamda uygulandığı devirlerden bahsetmek gerekmektedir. Saltanat şekline dönüştükten sonraki devirlerde İslâm'ın idaresine giren bozukluklar misal teşkil etmez. Çünkü bozuk şekliyle o sistemler hiçbir vakit gerçek İslâm değildir.

Bütün adaleti ve örnek şekliyle İslâm'ın tatbik edildiği sürenin kısalığı, hiçbir zaman onun, gerçekler dünyasında tatbiki mümkün olmayan hayalî bir sistem olduğunu ifade ve irade edemez. Bir defa vukua gelenin bir defa daha vukua gelmesi haliyle mümkündür. İnsanlar o Örnek devrenin geri dönmesini büyük bir özlemle candan İstiyorlar. Bugün müslümanlar için onu gerçekleştirmek tarihin uzak devirlerinde atalarının elinde gerçekleşmesinden daha kolay ve akla daha yakındır.

İslâmî yönetim altında, imtiyazlı sınıflara, sadece kendi çıkarlarını gözeten kanunlar yapma fırsatı verilmeyecektir. İslâm, tüm insanlara, haklan ve itibarları hususunda, aynı muamele yapılmasını, hiçbir fark gözetilmeden aynı kanunların uygulanmasını emreder.

Nasslardan birisinin yorumunda ihtilaf meydana geldiği zaman -yeryüzündeki her kanunda olduğu gibi- orada da sadece hukukçular (fâkihler) bu hususta son sözü söyleme hakkına sahiptirler. Büyük İslâm fâkihlerinin zengin sınıfı korumak gayesiyle çalışanlar aleyhine içtihat yapmadıklarına tarih şahitlik eder. Onlar daima, çalışanların haklarım korumaya ve onların temel ihtiyaçlarının yerine getirilmesine daha çok Önem vermişlerdir.

İslâm'ın, işçiyi iş sahibine ortak kılması rastlanan hususlardandır.

Diğer tarafta; İslâm, insan tabiatını istismar etmek için, mülkiyeti, daima zulme ve haksızlığa yönlendiren birşeymiş gibi hakirce ...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın