İslâm Kültürü Ve Toplumunun Özellikleri
İslâm medeniyetine modern peşin hükümlerle yaklaşan kimselerin karşılaştığı en büyük sürpriz, Hz. Muhammed'in zamanından 1500'Iere kadar, İslâm kültürü ve kurumlarının son derece medenî (cosmopolitan) ve dinamik olduğunu farketmeleridir. Muhammed kendisi bir bedevî değil, bir şehirli ve tüccardı ve üstün değerlerle mücehhezdi. Buna ilaveten, İslâm kültürü birkaç sebeple kozmopolit hale geldi. İslâm kültürü Bizans ve Pers imparatorluğunun sofistike bilgilerini devraldı. Uzakdoğu ve Batı arasındaki uzun mesafeli ticaretin kesişme noktasında yer aldı. Ve pek çok müslüman memlekette müreffeh şehir hayatı tarımla dengede kaldı. Ticaretin öneminden dolayı fevkalâde coğrafî hareketlilik vardı. Kur'ân, bütün Müslümanların eşitliğini vurguladığından sosyal hareketlilik teşvik görmüş oldu. Sonuç, Bağdat sarayında ve daha sonra merkezden ayrılan Müslüman devletlerinde, yeteneği olan herkese her türlü meslek ve makamın açık kalması olmuştu. Okur yazarlık çok yaygın olduğundan -1000 yıllarında erkek nüfusun %20'si pek çok kimse eğitim vasıtasıyla yükselebiliyordu. Memuriyetler tevarüs edilemiyordu ve "yeni adamlar" teşebbüs ve yetenekleri sayesinde tepeye ulaşabiliyorlardı. Müslümanlar diğer dinlere karşı da hoşgörülü idiler. Yukarıda bahsi geçtiği gibi, kimseyi zorla ihtida ettirmezlerdi ve genellikle devletleri içinde "ehl-İ Kİtâb" kabul ettikleri Yahudilerin ve Hıristiyanların bir yeri olmasını kabul ederlerdi. İncil'i ve Tevrat'ı Kur'ân'ın öncüsü bir kitap olarak kabul ederlerdi. Bu müsamahalı tavrın sonucu olarak erken dönem halifelerinden biri başkâtipliğine bir Hıristiyan'ı seçmiş, Emeviler Arapça şiirler yazan bir Hıristiyanı himaye etmişlerdi. Eski ve yeni zamanlar içinde Yahudi kültürü en büyük gelişimini Müslüman Arapların İspanya'daki idarelerinde gerçekleştirmiştir. Bu Yahudi gelişiminin en büyük meyvesi Musa Meymonides'in (1135-1204) eserleri olmuştur. Dindar bir mütefekkir olan ve bazılarının ikinci Musa diye adlandırdığı bu şahıs hem İbranice hem de Arapça eserler vermiştir."[
Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
