> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > İslam Tarihi Eserleri > Siret Ansiklopedisi > Îş Organizasyonu Şekilleri
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Îş Organizasyonu Şekilleri  (Okunma Sayısı 848 defa)
18 Haziran 2012, 10:46:48
Vatan Var Olsun !
Dünyalılar
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 8.940


« : 18 Haziran 2012, 10:46:48 »



Îş Organizasyonu Şekilleri
 
Rasulullah zamanında müslümanlar arasın­da çok iş organizasyonu şekilleri yürürlükte idi. En yaygın iş organizasyonu şekilleri or­taklık, anonim şirketler, mudarebe ve görev esasına dayanan iş idi.

Mudarebe: Mudarebede bir kişi (veya taraf) sermayeyi, diğeri emeği sağlar ve taraflar arasında yapılan anlaşmanın şartlarına göre kazancı paylaşırlar.

Mudarebede işçi (bir işverene çalışan) ve or­tak arasındaki farklılık, birinci durumda ser­mayedar (veya işveren) işinde kazansın veya kazanmasın, işçiye ücret ödemeye rnecburdır; ikinci durumda ise, işçi (işletmenin bir ortağı­dır), işletmeden ancak kâr varsa (elde edilmiş­se) payını alır. Böylece ücret durumlarında, işletmedeki durum (kâr veya zarar) ne olursa olsun işçiye ücreti garanti edilmekte; ikinci durumda, işçinin kârdaki payı kârın bulunma­sı halinde garanti edilmektedir. O iş zarara gi­derse hiçbir şey elde edememektedir.

a- İslam Öncesi Dönem: Bu iş şekli Pey­gamber'ın nübüvvetinden önce de Arabis­tan'da hüküm sürmekte idi. Zengin bir kadın olan Hz. Hatice parasını diğer insanlara, bir­likte ticaret yapmak için verir ve sonra onlarla kazancı paylaşırdı. Sonra Hz. Hatice, Muhammed'ın dürüstlüğü ve samimiyetinden etki­lenerek ona ticarî mallarını Suriye'ye götür­mesini rica etti. Bu işte, Muhammed 'in el­de ettiği hissenin dışında büyük bir kâr vardı. (Tarih-i Taberi ve İbni Saad).

b- İslamîyetin Zuhuru: "Müslümanlar Hay-beri fethettiklerinde Peygamber Yahudilere (ricalan üzerine) topraklan ekmek ve üretimi müslümanlarla eşit olarak paylaşmak şartıyla toprak verdi" (Buhari) Peygamber'ın ashabı aynı esaslara göre ti caret ve diğer işleri yapardı. Zeyd b. Esleam babasından rivayet etmiştir:

"Halife Ömer'in İki oğlu, Abdullah ve Ubeydullah İslam ordusuyla cihad için Irak'a gitti­ler.

Dönüşlerinde onlar Basra Valisi Ebu Musa'ya uğradılar. Vali onları karşıladı ve "Size bir yardım yapmak isterim. Halifeye göndermek istediğim hazinede biraz param var. Şİmdî pa­rayı size kredi olarak veririm; onunla Irak'tan bazı mallar satın alırsınız ve onları Medine'de satarsınız; sermayeyi Ömer'e öder ve kendi kazancınızı alırsınız" dedi.

Onlar bu teklifi kabul ettiler ve onlardan hazi­neyi kabul etmesi için Hz. Ömer'e mektup ya­zan Ehu Musa'dan parayı aldılar. Medine'ye geldiklerinde malları sattılar ve biraz kazanç elde ettiler. Sonra onlar kendilerine ordudaki her kişiye böyle bir kredi verip veremeyeceği­ni soran Hz. Ömer'e sermayeyi verdiler. Onlar olumsuz cevap verdiler. Hz. Ömer onlara "Bu para Halifenin oğullan olduğunuz için size verilmiştir; bana sermayeyi verdiğiniz gibi ka­zancını da verin" dedi. Abdullah sessiz kaldı, fakat Ubeydullah "Ya Emirü'l-mü'minîn, bunu (bize) yapmamalısınız. Para kaybolabilirdi ve­ya bir zararla karşılaşabilirdik, sermayeyi Ödeyecektik." dedi. Hz. Ömer "Hayır ödeme­lisiniz" dedi. Ubeydullah yine yalvardı. O za­man Abdurrahman bin Avf bunun Mudarebe olarak kabul edilmesinin daha iyi olacağını teklif etti. Hz. Ömer bunu kabul etti ve ka­zancın yarısını sermayeye aldı ve diğer yansı­nı onlara verdi." (Muvatta).

Fıkıh âlimleri mudarebenin çok faydalı bir iş organizasyonu şekli olduğunu kabul etmekte­dirler. Onlar mudarebeyİ biri sermayeyi, diğe­ri emeği sağlayan iki taraf arasında bir sözleş­me olarak görmektedirler. Biri sermayesine mukabil diğeri emeğine mukabil kazançtan pay alır. Böylece, mudarebede, sermayedar sermayesinden ve emek sahibi emeğinden fayda sağlar. (İbni Rüşd; Hidayetu'l-Müctehid).

Bu iş organizasyonu, İslamm iktisadî siste­minde çok önemlidir. Her toplumda zengin olduğu kadar fakir, zeki olduğu kadar az zeki farklı seviyelerde insanlar vardır. Bütün bu in­sanların işbirliği ile toplumun her ferdi kendi hayatını kazanabilir. Zengin parasını fakir de emeğini ortaya kor. Böylece işbirliği yaparak her ikisi de kâr elde eder.

İslâm âlimlerine göre, İslam mudarebeyi, bu tür finansal kaynaklan kullanmaya ihtiyacı olan fakir kimseler varken para ve zenginliğe sahip kimselerin bunları verimli amaçlar için kullanabilmekten mahrum kimseler genellikle bulunduğundan dolayı halkın ihtiyacı için meşru kılmıştır. Böylece taraflar arasında bir mudarebe anlaşması her iki tarafın istifadesi için zenginin servetini ve fakirin emeğini kul­lanmasına imkan verir.

Bununla birlikte bu iş organizasyonu şekli emek sahiplerinin pozisyonu üzerine çok sağ­lıklı etkiye sahiptir. Onlar kazançdakİ payım aldıklarından memnun kalırlar ve mutlu olur­lar. Hatta onlar gayri safı kazançlarındaki ar­tışlar paylarını arttıracağından daha gayretli çalışırlar. Bundan dolayı mudarebe çok başa­rılı ve yaygın iş organizasyonu şeklidir.

Kapitalist sistemde emek sahipleri bütün ha­yatlarını ücret karşılığı çalışarak geçirirler ve ekseriyetle bağımsızlık duygularım kaybeder­ler. Mudarebe sözleşmesinde çalışan bir kişi­nin özgürlük ve bağımsızlığını asla hisset­mezler. Sonra onlar kişisel bir menfaate ve çalışmada herhangi bir teşvike sahip olmadık­larından gayretli çalışmazlar. Bundan dolayı kapitalist sistemde işi yavaşlatma, ağır ve tam Çalışma şartlarına uymak ve grevlerden dolayı her yıl binlerce iş saatinin ziyan olması istisna değildir.

Mudarebede, kendilerine çok çalışmaları için güçlü bir teşvik sağlayan kârdan bir pay veri­lir. İşçiler, işlerinden çalışmalarının verimlili­ğini arttırmaya yardımcı olan büyük bir zevk almaya başlarlar.

c- Mudarebede Emek Sahiplerinin Hakla­rı: Emek sahipleri Mudarebede aşağıdaki haklara sahip bulunmaktadır:

1- Emek sahibi emeğinden ve çabasından do­layı, kazançdan bir pay alma hakkına sahiptir.

2- Sermaye, güven esasına dayanan bir çalış­ma yapısı olduğundan, işletildiğinde bir zarar meydana gelse emek sahibinden meydana ge­len zararı ödemesi istenilemez.

3- Emek sahibinin durumu; ancak sermayeda­rın izni ile sermayeyi kullanabilen, fakat mal­lan satın alma ve satma, bir başkasını vekil ta­yin etme ve diğer kişilerin muhafazasındaki mallan alıkoyma gücüne sahip bir vekil gibi­dir.

4- İşten bir kâr (kazanç) elde edildiğinde, emek sahibi emeğinin bedeli olarak kârdan bir hisse (pay) alır. Eğer sözleşme feshedilîrse, emeğinin karşılığı olarak bir tazminat alma hakkına sahiptir, ancak sözleşmeyi o bozarsa başka birisinin parasını (veya malını) gasbetti-ği için bir gasbçı olarak kabul edilecektir.

5- Kendi   kasabası   (yurdu)nda  çalışıyorsa, emek sahibi yalnız kazançdaki payını alacak, fakat iş seyahatleri yapmak zorundaysa ye­mek, barınma, nakliye vb. gibi harcamalar yapmaya yetkili olacaktır. (Hidaye).

Özetle, o firmanın işini yürütmek için emek sahibi işçiler kiralama, mallan muhafaza et­mek için binalar ve firma mallannı taşımak için hayvanlar veya diğer nakliye araçlan ki­ralama hakkına sahiptir.

d- Sermayedarın Hakları: Mudarebede ser­maye sahibi de aşağıda zikredildiği gibi şu kesin haklardan istifade eder:

1- Kârlar, emek sahibi kârdan hissesini alırken hazır bulunması gereken sermaye sahibinin huzurunda paylaştırılacaktır.

2- Sermayedann bulunmaması halinde, emek sahibi hissesini alamaz. (Kitabu'l-Harac, Bi-daye).

e- Sözleşmenin feshi:

1. Taraflardan her biri diğer tarafa bildirerek sözleşmeyi sona erdire-bilir.

2- Sözleşme ortaklardan birinin ölümü ve Öle­nin varislerinin isteği ile geçerli olmaz.

Sözleşme şüphesiz, mirasçılar tarafından ye­nilenebilir.

3- Bu, sadece iki kişiyi içeren bir sözleşme için uygulanabilir. Fakat emek, sermayeyi birden fazla kişiden temin etmişse veya mu-darebe sözleşmesinde ikiden fazla kişi varsa sözleşme, bir adam (ölen) olarak dikkate alın­dığı gibi son bulur. Fakat diğer kişiler hâlâ yaşıyorsa, sözleşme geçerli olmaya devam eder.

Ortaklık: Ortaklıkta iki veya daha fazla kişi müşterek olarak sermayeye katkıda bulunurlar ve kârı olduğu gibi zararı da paylaşırlar.Bir kişi diğer kaynaklardan finansal yardım ol­maksızın büyük bir endüstriyel veya ticari te­şebbüse başlamak için sermaye bulmada güç­lükle karşılaştığı da ortaklığı denemek çok faydalı ve kullanışlıdır. İki veya daha çok kişi bir ortaklık kurabilirler ve büyük bir teşebbü­sü (faaliyete) başlatabilirler.

Bir zamanlar çok yaygın olan bir iş (İşletme) şekli Peygamber ve ashabı tarafından isla-mın ekonomik sisteminde korunmuştu.

Ortaklık yalnız sanat ve ticarette değil, aynı zamanda tarım ve bahçıvancılıkta da yaygın­dı.

Rasulullah Medine'de Muhacir ve Ensar arasındaki ortaklığın kurulmasına yardımcı oldu. Ensar bahçelere, muhacir emeğe sahipti ve üretimi aralarında paylaştılar (Buhari).

Hukuk dilinde tarımdaki bir ortaklık muzara'a ve bahçıvanlıkdaki ise musakat olarak adlan­dırılmaktadır. Bütün müslüman hukukçular, kimin mallarının satıldığı ve kimin parası ile malların satın alındığını ayırdetmek imkansız hale gelecek şekilde, her bir ortağın malını veya aynı şekilde parasını yatırıma yöneltmesi ve diğer ortaklar ve onların mallarının karış­mış olması halinde bu ortaklık tipinin meşru ve geçerli olduğunu kabul etmektedirler (Bi-dayet-ül Müctehid).

Eğer ortaklar kâr elde ederse bundan payını alırlar, zarar ederlerse buna katlanırlar (Bidayet-ül Müctehid).

a- Ortaklık Şartları: Bir ortaklık sözleşme­sinde aşağıdaki şartlara uyulmalıdır (Bidayet-ül Müctehid):

1- Ortaklık her iki tarafça kabul edilmelidir.

2- Bazı hukukçulara göre, bir ortaklık sözleş­mesi yalnız kanuni mecrası içinde devam ederse kanuni (meşru)dir.

3- İmam Serahsi yazılı olmayı ortaklık sözleş­mesinin lüzumlu bir şartı sayar. O, Kur'an-ı Kerim'de beyan edildiği gibi, ortaklık bir za­man   süresi için devam eden sözleşme oldu­ğu...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Îş Organizasyonu Şekilleri
« Posted on: 28 Mart 2024, 17:00:40 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Îş Organizasyonu Şekilleri rüya tabiri,Îş Organizasyonu Şekilleri mekke canlı, Îş Organizasyonu Şekilleri kabe canlı yayın, Îş Organizasyonu Şekilleri Üç boyutlu kuran oku Îş Organizasyonu Şekilleri kuran ı kerim, Îş Organizasyonu Şekilleri peygamber kıssaları,Îş Organizasyonu Şekilleri ilitam ders soruları, Îş Organizasyonu Şekilleriönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes