Üretim Faktörleri

ÜRETİM FAKTÖRLERİ

Üretimin önemini tartıştıktan sonra toprak, iş, para ve organizasyonu gibi değişik üretim faktörlerini tanımlamak istiyoruz.

Arz

Arz kelimesi burada çok geniş anlamda kullanılmıştır ve havadan, sudan ve dağlardan vs. elde edebileceğimiz tüm maddi kaynaklan kapsar. Hatta coğrafi durumlar, rüzgar ve iklim, arz kelimesinin anlamı içine girer. Kur'an arz kelimesini çok geniş anlamlarda kullanmış ve Önemini farklı vesilelerle açıklamıştır. Kişiye, kendi istifadesi için yaratılmış olan dünyevi şeyleri kullanması tekrar tekrar hatırlatılmıştır. Bütün kainat gerçekte sayıla-mayan isteklerini tatmin için dünyanm gizli ve potansiyel kaynaklarından yararlanabilsin diye insanın hizmetine verilmiştir. Şimdi Kur'an-ı Kerim ve Sünnetin ışığında arzın mal üretiminde kişiye yardımcı olabileceği değişik şekilleri sıralamaya ve açıklamaya çalışacağız.

Toprak

Üretimin en önemli faktörü, şüphesiz, üzerinde yürüdüğümüz, çalıştığımız; evler, fabrika-İar inşa ettiğimiz ve aklımıza gelen herşeyi yaptığımız arzın yüzeyidir. Kur'an-ı Kerim, Bakara sûresinde kişiye yeryüzünde bir ev ve rızk sağlanmıştır buyurur ve şöyle bildirir: "Yeryüzünde sizin için bir vakte kadar yerleşme ve geçinme vardır." (2: 36). Önceden de açıklandığı gibi nzk, günümüzde ya da gelecekte ortaya çıkabilecek olan tüm insan ihtiyaçlarını kapsar. Allah, kişiye bu gezegende hayatın her safhasında devamlı artan İhtiyaçlarını karşılaması için bu dünyada daimi bir servet kaynağı garanti etmiştir. Eğer bazı araziler, yoğun tanm ya da diğer sebeplerden dolayı hektar başına düşük bir verim oranına sahip olursa, bu ayeti kerime ile insan kendisine vadedilmiş olan rızkını elde etmek için toprağın verimini arttıracak yeni yollar keşfetmek hususunda sahip olduğu bütün kabiliyetini kullanmaya teşvik edilir. Kur'an-ı Kerim'de eğer gerçekten Allah'a inanıyorsa, kendisine ait rızkı elde etmek için gayret göstersin diye insana her adımda yeni bir mesaj vardır.

Allame Cessas, Hud suresinin "O ki sizi topraktan yarattı ve sizi onun içine yerleştirdi" ayeti hakkında şu yorumu yapar: "Bu ayet, yeryüzüne yerleşmeyi, onu işlemeyi, bahçeler düzenlemeyi ve onda binalar inşa etmeyi farz kılmıştır." Peygamber'ın Müslümanlara geçimlerini elde etmek için çok sıkı çalışmalarını bildiren pek çok hadisi vardır. Hz. Aişe'nin rivayetine göre Rasulullah; "Geçiminizi toprağın gizlenmiş zenginliklerinde (hazinelerinde) arayınız." buyurmuştur. (M. Menazir Ahsen Geylani; Islami Mu'ashiyat).

Madenler

Yeryüzü, kişinin daha çok servet üretiminde yararlanabileceği maden kaynaklan ile doludur. Kur'an-ı Kerim şu ayetinde demire işaret eder: "Ve kendisinde pek çetin bir sertlik olan ve insanlar için birçok menfaatler bulunan demiri indirdik." (57: 25). İndirme anlamındaki kelime aynı zamanda bazı şeyleri bulmak veya onun vasıtalarını mevcut kılmak anlamındadır. Burada, Allah, kendi İnsanından bu metali yaratmış ve onu insanın kullanması için yeryüzüne indirmiştir, anlamındadır.

Dağlar

Dağlar, mal üretiminde yardımcı olan bir diğer tabii güç kaynaklarıdır. Yüce Kur'an, dağlardan ve onların insan için kullanım imkanlanndan mütemadiyen bahseder. Hicr sûresinde her faydalı şeyin dağlarda yetiştiği gerçeğine bir işaret vardır: "Yere gelince, Biz onu yaydık, onda oturaklı dağlar koyduk ve ölçülü herşeyden bitirdik. Orada sizin için ve kendisini rızıklandırıcı olmadığınız her kimse için geçimlikler yarattık."- (15: 19-20). Bu açıkça gösterir ki, Allah, faydalı olan herşeyi, gelecek insan neslinin büyüyen talebini karşılamak için bollukla yetiştirmiştir.

Ve Nazİat Sûresinde, insan için bir potansiyel servet kaynağı olan dağlar bahsi vardır: "Dağ-lar'a gelince, onları size ve davarlarınıza birer faide olmak üzere yerleştirdi." (79: 32-33). Bu ayet insanoğlunun dağların ürünleriyle karşılanan çok çeşitli isteklerine işaret eder. Dağlar, sağanak yağışları üzerlerine çekerler, nehirlerin kaynaklarıdırlar ve bunlar sayesinde yeryüzünde yaşayan tüm hayvanlar rızıklarını elde ederler.

Ormanlar

Ormanlar, bir ülkenin tabii zenginliklerinin çok önemli bir bölümünü teşkil ederler. Ormanlar, petrol, binalar için malzeme, kağıt için hammadde, gemicilik, mobilya ve sayılması mümkün olmayan diğer üretim imkanlarını sağlar. Kur'an, ormanların bazı kullanımlarından bahseder: Yasin suresinde: "O kî sizin için yemyeşil ağaçtan bir ateş yapmıştır, istifade edersiniz diye." (36: 80) ve Vakıa suresinde de: "Şimdi gördünüz mü o çakmakta olduğunuz ateşi, onun ağacını siz mi yarattınız, yoksa yaratan biz miyiz?" (56: 71-72) buyrulur.

Ve Mü'minûn suresinde: "Tûr-i Sina'dan çıkan, (meyvası) yağlı olarak biten, yiyenlerin (yağına ekmeklerini) batıracakları bir (zeytin) ağac(ı) yetiştirdik." (23: 20) buyrulur.

Büyük önem taşıyan ormanların geliştirilmeleri ve korunmaları gereklidir. Bunun için Peygamber çok kesin bir ifadeyle daha çok ağaç dikmenin lüzumuna işaret etmiştir: Bir defasında Rasulullah şöyle buyurdu: "Eğer kıyamet günü yaklaşsa ve sizden biriniz elinde bir fidan tutuyor olsa, eğer mümkünse onu diksin." (Buhari).

İnsanların menfaati için ağaç yetiştirmek, İslamda Allah'ın rızasını kazanmak için yapılan bir hayırseverlik olarak mütalaa edildiğinden ormanların yetiştirilmesi maddi ve manevi kazanç getirir. Peygamber'ın şöyle buyurduğu rivayet edilir: "Hiçbir Müslüman yoktur ki, o ağaç diksin, yahud ekin" eksin ve mahsulünden insan, kuş, kurt yesin de kendisi müstefid olmasın? Elbette o müslüman da diktiğiyle, ektiğiyle müsab olur." (Buhari).

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın