Hayatın Zaruretleri

Hayatın Zaruretleri

İnsan hayatı için kesinlikle gerekli" olan ve yokluğunda insanın hayatiyetini sürdüremeyeceği şeyler mesela yiyecek, giyecek, barınak hayatın zaruretleri diye adlandırılırlar.

Yiyecek: Yiyecek insanın temel ihtiyaçlarından en önemlisi olarak kabul edilir. İnsan, belli durumlarda, barınaksız ve giyeceksiz olabilir, ama yiyeceksiz yaşaması mümkün değildir.

Kur'an çeşitli vesilelerle insanın bu temel ihtiyacını vurgular ve taze et, balık, tahıl, süt, sebze, salata, meyve, bal, yağ vs. hemen hemen bütün yiyeceklerden bahseder.

Taha Suresi: "hem siz yiyin hem de davarlarınızı otlatın." (20: 54).

Abese Suresi: "Hakikat biz o suyu şanl şarıl akıtarak döktük, sonra o yeri öyle bir yardık, sonra onda daneler bitirdik, üzümler, yoncalar, zeytinlikler, hurmalıklar sık ve bol ağaçlı bahçelikler, meyveler, otlaklar size ve davarlarınıza bir faide olarak yaptık." (80:25-32).

Mü'minûn sûresi: "Hayvanlarda da sizin için ibret vardır: karınlarının içindekinden size içi-riyoruz. Onlarda sizin için daha birçok faydalar var, aynı zamanda onlardan yersiniz." (23: 21).

Kur'an-ı Kerim'de değişik yiyeceklerin insanoğlu için şerekli olduğunu belirten birçok ayet vardır, insanın Allah tarafından sağlanan yeryüzündeki nzıklardan yemesi istenmiştir. Sebe Suresi: "Rabbinizin rızkından yeyin ve ona şükredin." (34: 15). Hatta cennetteki hayatın tarifinde özellikle yiyeceklerden bahsedilir. Meryem Suresi: "Çok esirgeyen Allah'ın kullarına gayb olarak vadettiği Adn Cennetle-ri-ve orada onların sabah akşam rızıkları da vardır." (19: 61-62).

Yine, Allah'ın Adem ve Havva'ya cennetin bahçesinde yaşamalarını emrettiği aşağıdaki ayet-i kerimede insanın temel ihtiyacı olan yiyeceğin önemi vurgulanmaktadır! Bakara Suresi: "Ve demiştik ki, ey Adem! Eşinle birlikte cennette kal, ondan istediğiniz yerde bol bol yeyin." (2: 35). Bu ayet yiyeceklere ve hayatın diğer gerekli ihtiyaçlarına bol bol sahip olan Adem ve Hz. Havva'nın müreffeh durumlarını göstermektedir.

Giyecek: insanın diğer bir önemli ihtiyacı olan giyecek, yiyecekten sonra gelir. Giyecek insanı soğuk ve sıcaktan koruduğu gibi ona güzellik ve iyi bir görünüm verir. Nahl Suresi'nde elbisenin ilk kullanılışına bir işaret vardır: "Allah sizi sıcaktan koruyacak elbiseler yaptı." (16: 81).

Burada şu husus belirtilmelidir; iki zıt şeyden birinin bahsi daima ikincisini de kapsar. Burada bahsedilen sıcaktan korunma ile, aynı zamanda, hem sıcaktan, hem de soğuktan korunma kasdedilmiştir, Veya meşhur gramerci Zeccac'ın dediği gibi insanı sıcaktan koruyan şey soğuktan da koruduğu için burada soğuktan bahsetmeye gerek duyulmamıştır.

Giyinme ilk önce kişinin sıcaktan ve soğuktan korunması, çıplaklığını ve haya yerlerim örtmesi gibi basit işlemler için kullanılmıştır; ama sonraları kişi süslenmek ve güzelleşmenin yolunu aramıştır. Araf Suresi'nin şu ayetinde elbise kullanımı ile ilgili bir işaret vardır: "Ey Ademoğulları, şüphesiz biz üzerinize çirkin yerlerinizi örtecek bir örtü bir de güzellik elbisesi giydirdik." (7: 26).

Hz. Adem'in cennet bahçesinde hanımı ile birlikte hayatın tüm güzelliklerinden faydalanarak yaşayışından Taha Suresi'nde şöyle bahsedilmektedir: "Ey adem! Hiç şüphe yok ki senin için orada acıkmaman ve hiç çıplak kalmaman var ve hakikat sen orada susamaz-sın ve güneşte kalmazsın." (20: 117-119).

Bu sözlerle Adem @'a onu açlıktan, susuzluktan, sıcaktan ve soğuktan koruyacak yiyecek, içecek ve giyeceğin ihsan edileceği konusunda söz verilmiştir. Bu sözler hayatın konfor, rahatlık ve mutluluk gibi bütün iyi şeylerin bulunduğu hoşnutluk durumunu tasvir etmektedir.

Hayatın bütün zaruretlerini sağladıktan sonra Allah aşağıdaki ayette, insana nasıl yaratıldığını ve kendisine nasıl yiyecek ve giyecek verildiğini hatırlatmaktadır: "O, İnsanı bir damla sudan yarattı ve davarları da yarattı. Onlarda sizin için ısıtıp koruyacak şeyler ve menfaatler vardır, ondan yersiniz de." (16: 45).

Barınak: Yiyecek ve giyecek gibi insanın tabii ihtiyaçlarından biri de barınaktır. İslam insanın bu ihtiyacına da gereken önemi vermiştir. Geçmişte güç kazanmak ve korunmak için insanın inşa etmiş olduğu binalar, saraylar, evler çadırlar vs. den Kur'an'da bahsedilir. Şu-ara Suresinin şu ayetlerinde kuvvetli kaleler ve büyük binaların inşasından bahsedilir: "Her yüksek yerde bir bina mı yaparsınız?

Ve temelli kalacağınızı umarak bir takım kaleler mi edinirsiniz? (26: 128-129). Burada kullanılan kelime bir azamet işareti olarak Hz. Süleyman'ın ordularından korunmak için evlerini sığınak olarak kullanan karıncaların kıssası Nemi Suresinde şöyle anlatılır: "Onlar karınca vadisi üzerine geldikleri zaman bir karınca dedi ki: Ey karıncalar! Yuvalarınıza girin. Süleyman ve orduları kendileri farkında olmadan sakın sizi kırmasınlar." (27: 18). Bu ayetler açıkça, insanın ve Allah'ın diğer yaratıklarının düşmanlarından olduğu kadar tabiattan da sığınmak için barınaklarına ve evlerine girdiklerini gösterir.

Süleyman'ın sırça saraylarından şu ayette bahsedilir: "Ona denildi ki (Belkıs'a): 'Köşke gir', onu derince bir su sandı iki bacağını açtı. Süleyman dedi ki 'hakikat o sırçalardan düzeltilmiş bir meydandır." (27: 44) Süleyman, Belkıs'ı etkilemek için altından su akan düz bir sırça taban yaptırdı. Belkis sırçadan yapılmış olan tabanı akan bir su zannetti.

Sarayın sırça tabanı o kadar düz ve mükemmel idi ki sanki akan bir su gibi görünüyordu. Sure el-Araf da Salih Peygamber'in ve Semud kavminin kıssasında büyük binalar ve kaşaneler inşa edilmesinden şöyle bahsedilmektedir: "Ve hatırlayın o vakti ki, sizi Ad'dan sonra halifeler kıldı ve sizi yerde yerleştirdi, ovalarında köşkler ediniyorsunuz, dağlan ev yapmak üzere oyuyorsunuz." (7: 74). Bu insanların ovalara büyük köşkler inşa ettikleri ve düşmanlarının saldırılarından korunmak için kayalara evler oydukları ortaya çıkmaktadır.

Kur'an-ı Kerim'in bu ayetleri gösteriyor ki, İslam insan hayatının hiçbir yönünü ihmal etmemiştir. Kur'an insan ihtiyaçlarının karşılanması gerçeğine gerekli Önemi vermiştir. Bu yüzden Kur'an-ı Kerim insan hayatını geliştirmek ve muhafaza etmek için, devletin her ferdinin yiyecek, giyecek ve barınak vs. dahil.te-mel ihtiyaçlarının sağlanmasını müslümanlara farz kılmaktadır. Peygamber şu hadîste insanın bütün ekonomik faaliyetlerinin amacını özetlemektedir:

"Adem oğluna barınacağı ev, vücudunu örtecek elbise, yiyecek ekmek, su koyacak kab ve binek yeterlidir, başkasında bir hakkı yoktur."

Rasulullah burada toplumun her ferdinin bütün şartlar altında sahip olması gereken temel ihtiyaçlarını özetlemiştir.

Verimliliğin Şartları: Yiyecek, giyecek, barınak vs. kadar gerekli olmayan, ama randımanın arttırılması için lüzumlu olan şeyler, verimliliğin şartları diye adlandırılırlar. Bir işçinin kendini kuvvetli ve zinde hissedip çalışabilmesi için et, süt, tereyağ gibi iyi yiyeceklere ihtiyacı vardır. Bunlar bir işçi için verimliliğin şartlarıdır. Gerçekte verimi arttıran ve bir kişiyi daha çalışkan yapan herşey verimin şartları diye adlandırılır. Bu, rahat bir yatakta iyi bir uyku ya da insanın ayağını rahat tutan iyi bir ayakkabı olabilir. Eğer bunlar kişiyi mutlu ediyor ve daha iyi bir işçi yapıyorsa verimliliğin şartlan diye mütalaa edilir. Meyvelerin düzenli tüketimi de kişiyi daha sağlıklı ve daha randımanlı bir işçi yapar. Allah, değişik türde meyvelerin yaratılmasındaki cömertliği hatırlatır ve akıllı insanlann bu şeylerin önemini kavramaya çalışmasını ister: "Onunla sizin için ekin, zeytin, hurma ağaçları, üzümler ve meyvelerin her birinden bitiriyor. Şüphesiz, bunda iyi düşünen bir topluluk için bir ibret vardır." (16: 11)

Allah'ın yarattığı değişik türdeki meyvelerin kullanımı üzerinde tefekkür edenler diğer şeyler arasında bir işçinin randımanının arttırılmasında leyvelerin sağladığı büyük faydayı derhal görür.

Konfor: Konfor ne hayati zarurettir, ne de verimin şartıdır. Fakat kişiye rahatlık ve kolaylık sağlayan şeyleri ihtiva eder. Konforlu şeylerin tüketimi, insanın hayatını daha kolay ve daha rahat kılar. Bir insanın sıradan yiyeceği, giyeceği ve bannacağı, onun hayatının ihtiyaçlarıdır ama, iyi ve lezzetli yiyecekler, güzel ve pahalı elbiseler ve iyi döşenmiş binalar

ve köşkler, kişinin konforudur. Bu yUzden konfor, kişiye rahat ve kolaylık sağlayan ve genel olarak kullanılışı maliyetinden daha fazla olan şeyler olarak tanımlanır. İslam'da konfordan hoşlanmaya izin verilmiştir. İslam, kişinin hayatın güzel şeylerinden faydalanma ve takdir etme içgüdüsünü kabul etmiştir. İslam ayrıca insanın kültürel ihtiyaçlarına da gerekli önemi göstermiştir. Güzellik, zerafet ve kültürel ihtiyaçlarıyla ilgili fıtri iç güdüsünü göz Önünde bulundurarak İslam, insanın temel ihtiyaçlarının yanında konfordan da faydalanmasına müsaade eder.

İslam'da hayatın ziynetleri, süsleri ve konforu dahil bütün isteklerin tatmin edilmesi mendup olup tamamen helaldir. Peygamber , Allah'ın kullanmaları için yarattığı dünyanın iyi şeylerinden faydalanmalanm ashabına tavsiye etmiştir. Peygamber'in hayatın güzelliklerinden faydalanmanın İslâm'ın Öğretilerine zıt olmadığım kanıtlayan birçok hadisi vardır.

Ebu Ahvaz babasından rivayet etmiştir. Babası Peygamber'ın yanına pis bir elbise ile gitmişti. Peygamber ona "zengin inisin?" diye sordu, olumlu cevap alınca ne kadar zengin olduğunu sordu. Ebu Ahvaz'm babası, Allah'ın kendisine develer, keçiler, atlar ve köleler verdiğini söyledi. Bunun üzerine Hz. Peygamber "Allah Fazl-ü kereminden sana ihsan ettiğinde, alametlerini senin üzerinde görmekten hoşlanır." buyurdu. (Ebu Davud).

Peyg...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın