Eğitim Hakları

Eğitim Hakları

Kadın, eğitim ve bilgiyi elde etme hususunda erkekle aynı haklara sahiptir. İslam, öncelikle eğitimin önemine ve bilginin ihtiyacına temas etmiştir. Cehalet ve karanlığın bütün dünyayı kapladığı dönemlerde beşerî yaratılış ve kişiliği takviye eden sebeplere karşı verdiği önem ve takdir öyle bir seviyeye ulaşmıştı ki, bilgiyi ve öğrenmeyi hayati bir zaruret kabul etmiş, bilgili olmanın insanlardan sınırlı bir gruba değil, her kişiye gerekli olan zaruri bir ihtiyaç olduğunu beyan etmiştir. Böylece İslam, Öğrenme hakkını herkese eşit olarak sağlamış, hatta onu Allah'a imandan bir esas ve bir fariza kılmıştır. Yine burada İslam'ın, tarihte kadına beşeri bir yaratık olarak bakan, bilgili olmadıkça insani unsurlarını tamamlayamayacağını ve bu hususta, yani öğrenme işinde statüsünün tamı tamına erkeğinki gibi olduğunu kabul eden ilk sistem ve din olmakla iftihar etmesi hakkıdır. Bilginin elde edilmesi, İslam'ın onların psikolojik yönleriyle birlikte elverişli yönlerini geliştirmek istemesi sebebiyle, erkekler için olduğu gibi kadınlar için de büyük bir görevdi. Böylece ruhî varlığın daha yüksek seviyelerine çıkıldığı zaman Avrupa, çok yakın zamanlara kadar kadın için böyle bir hak bile tanımıyordu. Sonunda Avrupa iktisadi şartların baskısıyla zorlandığında ancak kadına eğitim imkanların; garanti edebildi. (Muhammed Kutub, a.g.e., sh. 90-131)

Rasulullah: "Dim, her müslüman kadın ve erkeğin üzerine farzdır." buyurmaktadır. Bu açık bir şekilde gösteriyor ki, İslam bilgi ve kültürel eğitimin elde edilmesi ile ilgili olduğu kadar, kadın ve erkek arasında bu konuda hiçbir ayırım yapmaz. Bununla birlikte kadın ve erkeği itibarlı bir şekilde görmek için eğitim tarzında bir farklılık ister. İslami bakış açısından kadın için eğitimin doğru şekli, onu iyi bir ev kadını olarak hazırlamaktır. Kadının çalışma sahası evidir... Bu yüzden o, adı geçen sahada kendini daha faydalı hale getiren bu bilgi dallarında öncelikle eğitilmelidir.(Mevdudî, a.g.e.). Böylece günlük mesleki ve teknik konuların seçiminde kadın, kendi psikolojik, biyolojik ve pratik ihtiyaç ve görevlerine uygun olarak erkekten farklı konulan öğrenmesi gerekecektir. Bu, aynı zamanda kadınların fonksiyonel farklılıklarına da uygun düşmektedir.-

Zaten kadın, ahlâkî olduğu gibi kültür ve mevki-sini yücelten iyi bir insan olmaya yardım eden bu ilimlerde de eğitilmeye ihtiyaç duymaktadır.

Böylece bu eğitim, bilgi ve kültürel talimi elde etmek için her müslüman kadına mecburidir. Bununla beraber eğer, bir kadın olağanüstü zihni kabiliyetlere sahip ve bilginin diğer dallarında da yüksek bir eğitimi arzuluyorsa islam, hukuk (fıkıh) ilmi tarafından kadın için emredilen sınırlara tecavüz etmeden, kadının yapısına uygun bir şekilde olmak şartıyla,-bu isteğe engel olmaz. (Mevdûdî, a.g.e.).

peygamber, kadınları, ilmi elde etmek için cesaretlendirmiştir: Kadın din ve ahlâk konularında Peygamberimiz den erkeklerle birlikte ders almaya alışıktı. Fakat onların bu maksat için ayrı toplantıları olurdu. Peygamber efendimizin mübarek hanımları, bilhassa Aişe (r. anha) sadece kadınlara değil, erkeklere de İslamı öğreten birisiydi. Bir çok şöhretli sahabi ve sahabenin takipçileri, Kur'an, hadis ve İslam fıkhını Aişe (r.anha)'dan öğrendiler. Hür ve asil insanlara eğitim serbestti. Yüce Peygamberimiz , önceden zikredildiği gibi müslüman-ların cariyelerine de eğitim yaptırmalarını emretmiştir. Zikredilmeye değer bir başka husus, İslam'daki bilginin laik ve dinî diye ikiye ayrılmadığıdır. İslâmî bilginin hayata tahsis edilmesiyle kültür ve medeniyeti zenginleştirmek ve onlardan İstifade etmek bakımından faydalı olan herhangi bir bilgiyi elde etmek, her müslüman kadın ve erkeğin görevidir.

Eğitim ve Terbiye: İslâm'ın insanlığa en büyük hediyesi, kendi mensupları ve bilhassa bütün diğer cemiyetlerdeki cahil bırakılan kadınlar için gerçek bir eğitimdi. İslam, onlara, doğru ve yanlış hayat tarzları, hukuk dışı davranışlar ve hukuki bilgi ve ahlâkî disiplinleri ihtiva eden yeni bir hayat felsefesi verdi. İslam, müslüman erkek ve kadının her ikisi için mecburi bilginin elde edilmesini gerçekleştirdi.

Peygamber, kadının eğirimi hakkında o derece ilgilendi ki, kendi sözlerinin kadınlar tarafından işitilmeyeceğini hissettiğinde, onların yanına gitti ve sözlerini tekrarladı (Buharı), islâm, bilgi konusunda büyük bir çaba sarfettiği JÇin, müslüman kadın dinî meseleleri öğrenmek ıçn yeterli fırsatın sağlanmadığım hissetti. Bu sebeple onlar Peygamber'den daha fazla zaman istediler. Ebu Said el-Hudri, bazı kadınların Peygamber'e şöyle söylediklerini haber vermektedir: "Yâ Rasûlullah, (sözlerini dinlemek için) erkeklerden bize meydan kalmıyor. Kendiliğinden bize bir gün tahsis et.": Rasûlullah onlara bellirli bir gün tayin etti. Kadınlar belirlenen günde Hz. Peygamber'in huzuruna giderler, o da kendilerine vaaz eder, emir. ve nehiyleri bildirir veya suallerini cevaplardı (Buharı). Huzeyfe'nin kızkardeşi şöyle anlatmaktadır: "Peygamberimiz bize şöyle söyledi: 'Ey kadın ashabım! Neden gümüş süsleri sevmiyor ve onları kullanmıyorsunuz? Aranızda kim ki altın ziynetini gösteriş için takarsa, cezalandırılacaktır." (Ahmed. B. Hanbel Müsned). Peygamberimiz bazan bu görevi başkasına tevdi eder. Ümmü Atiyye: "Peygamberimiz Medine'ye gelince Ensar'ın kadınlarını bir araya topladı ve bizi İslam'ı öğretmesi için Ömer b. Hattab'a gönderdi. O bize geldi ve kapıda 'Allah'ın rasulünün elçisi olarak geldim." dedi. Ona, cenazenin ardından gitmeyi, Cuma namazına iştirakimizi, Bayram namazı mahallerine hayızlı kadın ve kızlarımızı beraber alıp götürmemizin Allah'ın Elçisinin emredip etmediğini bildirmesini sorduk...." (Ebu Davud ve Neseî).

Ana-Babanın ve Kocanın Vazifesi: Kadın için gerçek eğitim ve alıştırma merkezi evidir. Ana-babalara ve kocalara bu yüzden görevleri şu şekilde hatırlatılmaktadır: "Ey İnananlar, kendinizi ve ailenizi bir ateşten koruyun ki onun yakıtı insanlar ve taşlardır..." (66.6) Ve bunun için tek yol eğitim ve alıştırmadır. Ayette geçen "ehl"in gerçekte kadım ifade ettiği zikredilebilir. Mâlik b. Huveyris birkaç genç insanla dinî konular hakkında öğrenim görmek için Rasulullah'a geldiklerini ve onda yirmi gece misafir kaldıklarını haber vermektedir. Gençler eve gitmek için sıkıldıklarında Peygamberimiz: "Gidin ailelerinizin yanına, onlarla birlikte kalarak din ve uygulamaları hakkında bilgi verin." demiştir. (Buhari). Hz. Ömer, Küfe halkına şöyle bir haber göndermiştir. "Hanımlarınıza Sure-i Nur'u öğretiniz." (Tefsir-i Kurtubi, c.XII, sh. 158).

Peygamberimiz kadının eğitimi için çeşitli ölçüler benimsemişti. Peygamberimiz: "Kim üç kız yetiştirir, onlara islâmî kültür ve İyi bir terbiye verip daha sonra onu serbest bırakır ve evlendirirse onun için cennet vardır (Ebu Davud) demektedir. Aynı zamanda kocalara şöyle Öğütte bulunmuştur: üç tür erkek en büyük mükafatı elde edecektir. Onlardan biri de kızına iyi bir terbiye verip sonra onu evlendirendir." (Buhari). Bir defasında Peygamberimiz, bir kadını ona hiç mehir veremeyecek derecede fakir bir erkekle evlendirdi. Peygamberimiz erkeğe, karısına Kur'an'dan birkaç süre öğreterek mehrini ödemesini söyledi. (Buhari) Rasulullah, Kur'an'ın belirli bölümlerine halkın dikkatini çekiyor ve bunları kendi hanımlarına öğretmelerini tavsiye ediyordu. Meselâ Bakara suresinin son iki ayeti gibi. (Dârimi). Peygamberimiz her zaman kadınların kendi tesiri altında kalmalarını; İslam'ın temel esasları konusunda cahil kalmamalarını görmek isterdi. Kendi kızlarından biri, Peygamberimizin onlara şunu öğrettiğini söyler: "Sabahleyin kalktığınızda şunu söyleyin: "Şeref Allah'a, medh ona, O'ndan başka hiçbir kudret yoktur. O ne arzu ederse olur, O neyi istemezse o olmaz. Şunu bilin ki, Allah her şeyin üzerinde bir kuvvete sahiptir. Ve O'nun bilgisi her şeyi kaplamaktadır." (Ebu Davud). O'nun sözlerinden bir kısmı aşağıya alınmıştır. "Eğer bir kimse üç kız evlat veya kız kardeş yetiştirip, ona iyi terbiye öğretir ve şefkatle muamele eder ve bunların kendisine ihtiyacı olmayıncaya kadar onlara muhabbetti bir şekilde davranırsa Allah onu mutlak bir Şekilde cennetine yerleştirecektir." Bir adam dedi ki; "Eğer o kişi, iki kıza sahipse!" Peygamberimiz; "İki kıza da sahipse aynı şekilde olacak." diye cevap verdi. Hadisin râvisi Ibni Ab-bas halktan birisinin, bir kız olması halinde ne olacağı konusunda sual sorduğunu, Peygamberimizin ise aynı cevabı verdiğini söyler.

Bir kimsenin bir kız çocuğuna sahip olup onu canlı olarak gömmeyip kendi erkek çocuğunu onun üzerinde bir değerde görmezse, Allah onu cennete kabul edecek." (Ebu Davud). "Eğer bir kimse üç kız çocuğuna sahip olur, onlara sabırlı bir şekilde bakar ve kendi imkanlarına göre onları giydirirse, onlar, babanın cehennem ateşinden korunması için koruyucu vasıta olacaklardır." (Buharî ve İbni Mace). "Eğer bir müslüman, iki kız çocuğuna sahip olup, onlara iyi bir şekilde bakarsa, onlar babalarını cennete götüreceklerdir. (Buhari) Peygamberimiz, Süraka b. Cüş'um'a şöyle demiştir: "Sana en büyük sadakanın ne olduğunu söyleyeyim mi?

O, "Şüphesiz, bize anlat Ey Allah'ın rasulü" diye cevap verdi."

Boşandıktan veya dul kaldıktan sonra sizden başka hiçbir geçim kapısı olmayarak size dönen kız çocuklarınızı muhafaza etmenizdir." (Buhari ve İbni Mace).

Bu tür eğitim şekli, sadece Arabistan'da değil, Hz. Muhammed eğitiminden istifade eden dünyanın bütün bölgelerindeki diğer toplulukların kız çocukları hakkında halkta mevcut bütün anlayışlarını değiştirmiştir. İslam, kendini sadece bir tür reform ve yeniliklerle sınırlamadı, bundan başka kadının statüsünü cemiyette itibarını ve gerçek durumunu yükseltti. Peygamberimiz her, zaman kadının hakl...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın