Allah'ın Hâkimiyeti

Allah'ın Hâkimiyeti

Daha önce de görüldüğü gibi İslâm siyasî sisteminin başlangıç nostası, İslâm Devleti'nin temel kaidesi ve dayanağı Allah'ın hâkimiyetidir. Bu temel kaideye göre tüm insanlar fert fert olduğu gibi topluca da insanlara hâkim olmada, kanun yapmada, insanlara emir vermekte tüm yetki ve güçleriyle gerçek hük-medici (el-Hakem) ve kanun koyucu olan Allah'a itaat etmek zorundadırlar.

Kavram Olarak Hükümranlık: Siyaset terminolojisinde hükümranlık, bir kişi, kişiler ya da bir kurum tarafından insanların kontrol altında tutulması ve insanlara mutlak üstünlük anlamı taşır. Egemen olanların sözleri kanundur; hukuken her şart altında onlara itaat etmek zorunda olan insanlar üzerinde emir ve kanunlarını zorla kabul ettirme hususunda karşı gelinemez haklara sahiptirler. Bu emirleri ihlâl etmek ya da karşı çıkmak hususunda hiç kimse yasal bir güce sahip değildir. Tüm haklar egemenlerin arzularına bağlı olarak verilir ya da alınır. Diğer bir İfadeyle, kanun koyucunun verdiği haklardan başka hak yoktur. Kanunlar egemen olanların isteğiyle yapılır veya iptal edilir; tüm vatandaşlar bu kanunlara itaat etmek zorundadırlar; ancak hükümran hiçbir kanuna bağlı değildir. Bu yüzden o kesin güç ve otoriteye sahiptir; onun kararlarını sorgulayabi-lecek hiç kimse yoktur. Hatta onun davranışları iyi ve kötü, doğru ve yanlış olmanın kriteridir. O ne yaparsa ya da emrederse doğrudur, iyidir; ve neyi yasaklarsa yanlıştır, kötüdür. Hukukçuların görüş açısından egemenlik kavramının anlamı ve mahiyeti budur (Ebu'1-Alâ Mevdudî, The Islamic Law and Constitution).

Tarihî süreç İçerisinde egemenlik kelimesinin kullanılageldiği farklı anlamlar şunlardır;

a- Hukukî hükümran; ülkenin tabi olduğu hukuka göre yasama ya da hükümetin idaresi görevini üstlenen kişi ya da kişiler.

b- Siyasî ya da anayasal hükümran; ... herhangi bir anda gerçek otoritenin nihaî olarak kendilerinde kaldığı kişiler topluluğu. Bazen siyasî hükümranlık "kollektif egemenlik" de belirtilir. Egemenlik tanımları arasından şöyle bir alıntı yapılabilir: "Antlaşma yaparak ya da feshederek savaş ve barış problemlerinde kanunlar, ölüm cezası, sürgün, para cezası hususlarında, görev sürelerinin sonunda kişilerin hesaplarının ve idarelerinin kontrol edilmesi konularında karar vermek." (Encyclopedia Britani-ca, cilt 32, sayfa 737-739). Kısaca egemenlik, kanun yapımında, yönetme yürütme ve yargı alanında mutlak güce sahip olmaktır. Mesela, İngiliz Parlamentosunun egemenliği bunun bir örneği olarak gösterilebilir.

Ancak hukukçular ve siyaset bilimi uzmanları insanlar ya da kurumlarla ilgili olarak bu gücün tam anlamıyla nerede bulunduğu, bu mutlak güce gerçekte kimin sahip olduğunu bulmakta ayrılığa düşmüşlerdir. Toplumda egemenliğin tüm niteliklerini üstünde toplamış bir şahsı henüz bulamamışlardır. Aristo'ya göre, vatandaşların toplam olarak tanımladığı devlette en üstün güç bir, birkaç ya da birçok kişiye teslim edilebilir. Onun görüşünde devletin asıl ayırt edici yönü kendi kendine yeterliliktir, egemenlik değil. Orta çağlarda Roma kanunlarının etkisiyle mutlak egemenlik teorisi hukukçuların yazılarında da gelişti ve imparator hükümran olarak görüldü. Ancak imparatorun gücü zayıfladığında yeni bir hükümranlık ölçüsü kabul edildi; dışa karşı bağımsızlık. Mücadele üç güç arasında idi; Kilise, Roma İmparatorluğu (devlet) ve büyük toprak sahipleri (tüzel kişilikler ile birlikte). Bodin'in devlet kuramı, o yıllarda Fransa'daki mevcut devlete uygun düşen, bir çeşit hukukî egemenlik teorisi de sayılabilecek despotizm teorisiydi.

Egemenliğin toplumsal sözleşmeden kaynaklandığı şeklindeki gözde teori ise Hobbes, Rousseau ve Locke 'in görüşleridir. Sosyoloji uzmanları arasındaki yaygın eğilim egemenlik hususuna çok az ehemmiyet vermeleri ve egemenliğe yüksek organize toplumların önemsiz bir olaymış gibi bakmalarıdır. Bazen egemenlik toplumun organize olmuş şekli ya da genel isteği olarak tanımlanmakta, kralların ya da parlamentoların onun direksiyonu gibi davrandığı düşünülmektedir.

'Egemenlik toplumda mukimdir' (Woodrow Wİlson). Ayrıca Platon ve Aristo kanunun egemenliğinden bahsederler. Plato der ki: "Kanunun yöneticilerden üstün, yöneticilerin kanundan aşağı olduğu ülkenin kurtulduğunu düşünürüm." Aynı görüş birçok Alman hukukçu tarafından da ifade edilmiştir: "Sadece kanunda varlığını bulan, kanun içinde var olan; Özel ve halkla ilişkileri yalnızca hukukî nizam tarafından düzenlenen devlet fikri." (Encyclopedia Britannica,cilt 32, sayfa 737-739).

Böylece egemenliğin hakiki karakteri Özellikle göstermektedir ki insanoğulları arasında tek tek hükümranlığın tüm güç ve niteliklerine sahip herhangi birini bulmak pratik olarak imkânsızdır. Diğer otoriteler, ulusal yapılar ve şirketler arasında bile hükümranlığın tüm özelliklerine haiz olduğunu iddia edebilecek bir yapıyı belirlemek imkânsızdır. "Hüküm ya da her ne olursa olsun egemenlik hiç kimseye ait değildir; ancak ve ancak kadir-i mutlak (el-Kaadir ve el-Muktedir) olan Allah'a mahsustur" şeklindeki hâkimiyet görüşü Kur'an'da tekrar tekrar yinelenerek vurgulanmaktadır; "Bilmez misin ki göklerin ve yerin mülkü (hükümranlığı, mülkiyeti) yalnız Allah'ındır. Ve sizin için Allah'tan başka ne bir koruyucu, ne de bir yardımcı vardır" (2: 107), "Biliyorsanız (söyleyin) her şeyin melekütü (mülkü ve yönetimi) elinde olan, koruyup kollayan, fakat kendisi koruyup kollan(maya muhtaç olmayan kimdir? de" (23: 88), "O Allah'tır ki O1 ndan başka ilâh yoktur, Meliktir (bütün mülkün sahibi ve yöneticisidir), Kuddüs'tür (çok mukaddestir); Selâm'dır (barış ve esenlik verendir); Mümindir (aman ve güvenlik verendir); Müheymin'dir (koruyup gözetendir); Azîz'dir (üstün ve güçlü olandır); Cebbar1 dır (dilediğini zorla da yaptırandır); Müte-kebbir'dir (en büyüktür). Allah (müşriklerin) ortak koştukları şeylerden münezzehtir, O Allah ki, yaratan, var eden, şekil ve suret verendir. En güzel isimler O'nundur. Göklerde ve yerde olanların tümü O'nu teşbih etmekte (şanını yüceltmekte)dir. O, Azız (üstün ve güçlü olan), Hakim (hüküm ve hikmet sahibi)dir." (59: 23-24). O'nun Azîz ve Rabb oluşu ek olarak şu ayetlerde de ortaya konur: "Hakkında ihtilâfa düştüğünüz herhangi bir şeyde hüküm vermek Allah'a aittir. İşte Rabbim Allah budur. O'na dayandım, O'na güvendim. O göklerin ve yerin yaratıcısıdır. Size kendi nefislerinizden çiftler, hayvanlardan da çiftler yaratmıştır. Bu (düzen içi)nda sizi üretiyor. O'nun zâtına benzer hiçbir şey yoktur. O işitendir, görendir. Göklerin veyerinanahtarlanOhundur.O dilediğine rızkı açar-genişletir ve kısar. Çünkü O her şeyi bilendir." (42: 10-12). Rasulullah şu sözlerle sadece Allah'a uymak ve hizmet etmekle öğütlenmiştİr; "(Tarafımdan) de ki: 'Ben, dini yalnızca O'na has kılarak Allah'a ibadet etmekle emrolundum!' 'Ve ben müslümanların ilki olmakla da emrolundum' De ki; 'Ben Rabbime isyan edersem büyük bir günün azabından korkarım.' "De ki; 'Ben dinimi yalnızca O'na halis kılarak Allah'a ibadet ediyorum.' " (39: 11-14). Hiç şüphesiz, üstünlük ve hükümranlık her şeyin başı ve sonu (el-Evvel ve el-Âhir) olan Allah'a aittir. "Herşeyin melekütü (hükümranlık ve mülkü) elinde bulunan (Allah) ne yücedir. Ve siz O'na döndürüleceksiniz" (36: 83).

Bu hususta dikkat edilmesi gerekli diğer bir nokta, herhangi bir kişiyi mutlak egemenlik gücüyle donatmakta bir doğruluk payı yoktur. Herhangi bir birey, birey grubu ya da kurum hangi mantıkî ya da makul temeller üzerine diğer insanlar için neyin doğru ya da yanlış, neyin iyi ya da kötü olduğunu belirleme hakkına sahip bulunduğunu iddia etmektedir? Hangi sebeplere dayanarak ve niçin hükümranlık gücüne sahip olsunlar? Sadece bir teklifin insanlar tarafından kabulü herhangi biri İçin hükümranlık statüsünü haklı çıkarmaya yetmeyeceği için genel konsensüse (fikir birliğine) dayanarak böyle bir yetkiye sahip çıkılamaz. Çünkü hâkimiyetin, kâinatın yaratıcısı ve Rabbi olan Allah'ın zatına ait olması hasebiyle insanlar bu yetkiyi birbirlerine tevdii etme selâhiyetine sahip değillerdir. "Gerçekte sizin Rabbiniz o Allah'tır ki, gökleri ve yeri altı günde yarattı, sonra Arşı istiva etti. (O), geceyi, durmadan kovalayan gündüze bürüyüp örter; güneşi, ayı ve yıldızları buyruğuna boyun eğmiş vaziyette (yaratan O'dur). İyi bilin ki yaratmak da, emretmek de (yalnızca) O'na mahsustur?' (7:34).

Bu ayetler göklerin ve yerin hâkimiyetinin yalnızca Azîz ve Hakîm olan Allah'a ait olduğu hususunda hiçbir şüpheye mahal bırakmaz. Kur'an bunu sık sık zikrederek şunlara dikkat çekiyor; Allah , kâinatın sadece yaratıcısı değil, aynı zamanda hükümranı ve yöneticisidir (el-Melik ve el-Vâli); kâinatı yarattıktan sonra O, kâinatla bütün ilişkilerini kesmiş, kâinat olaylarına bigâne kalmış olmayıp, aksine her an, kâinatın her parçasını yönetir; hâkimiyetin tüm gücü hakikatte O'-nun yed'indedir; her şey O'nun emri altındadır, O'na itaatkârdır; ve herkesin, her şeyin kaderi sadece O'nun yed'indedir. Bu yolla Kur'an, Allah'a karşı şirk ve isyan gibi yanlışlıklara yol açan esas yanlışlıklara, yanlış anlayışlara karşı çıkmaktadır. 'Tanrının kâinat olaylarıyla ilgilenmediği' şeklindeki inanç kaçınılmaz olarak 'insanın kaderinin başka insanlar tarafından yapıldığı ya da yokedildiği' inancına —ki bu yüzden o insan bu insanların önünde eğilecektir— veya 'kendi kaderinin kendisini oluşturduğu' inancına yol açacak ve kişi kendinin Allah-tan bağımsız olduğu sanısına kapılacaktır.

Zikrettiğimiz bu çarpık mülâhazalara inanmak açıkça çok güçtür. Kur'an'da ortaya konan 'göklerde ve yerde Allah'ın hâkimiyeti' kavramı açıkça gösterir ki, bu dünyanın sınırlı bir süre için ve sınırlı bir otoriteye sahip z...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın