Câriye

III. Câriye

544. Mes’ele: Zeyd cariyesi Hindi, oğlu Amra hîbe edip, teslim etmeden Amr cariyeye vat' eylese, Hinde zina etmiş olur mu?

Elcevap: Olur, "helâl zannettim" der ise had vurulmaz. [584]

545. Mes’ele: Hind zevci Zeyde bir câriye hibe edip, Zeydin cariyeden veledi olduktan sonra Hind hibeyi inkâr edip, beyyineden âciz olsa evlâdının Zeydden nesebleri sabit olur mu?

Elcevap: Hibeyi isbatsız olmaz. [585]

546. Mes’ele: Zeyd-i müteveffanın zevci Hind, "tereke-i Zeydden bir câriye benimdir" deyip, Zeydin verese-i sigarının vasileri yüzüne yemin edip, hâkim ile alıp sonra tezevvüc ettiği Amra hibe edip, Amrın cariyeden oğlan evlâdı olduktan sonra, verese-i Zeyd baliğ olduklarında, câriye-i mezbûreyi "Zeydindir" deyu isbât ettikleri takdirce, hükm-i şer'i şerîf ne veçhiledir?

Elcevap: Hindin cariyede sümün hissesi vardır, Amra hibe-etmekle, Amrın cariyeyi istilâdı meşrû'dur. Cariyenin evlâdının her birinin kıymetlerinin sekiz sehmde yedi sehmini Amrdan alırlar. [586]

547. Mes’ele: Hind zevci Zeyde cariyesi Zeynebi "tasarruf eyle" deyu icazet verse, Zeyd Zeynebi tasarruf edip veled hâsıl olsa, ba'dehu Hind fevt olsa, Hindin mevlâsı, Zeyde "Zeynebin tasarrufuna icazet verdiğini isbat eyle" dese, Zeyd isbata kadir olmadığı takdirce yemini ile musaddak olur mu?

Elcevap: İsbat eylese dahi nesebi sabit olmaz, doğan oğlan Hindin şâir terekesi gibi vereseye kısmet olunur. [587]

548. Mes’ele: Zeyd zevcesi Hind ile müşterek oldukları cariyeyi, mezbûrenin izni ile tasarruf edip veled hâsıl olduktan sonra, Hind râziye olmayıp Zeydi men' eyledikte, Zeyd dahi cariyeden hissesin aldıktan sonra Hind mezbûr cariyeyi veledleri ile bey'a kadire olur mu?

Elcevap: Câriye müstakil Hindin olduktan sonraki tasarruf ile doğurduğu ile bey'a kadiredir. Evvelki tasarruf ile doğana, Zeyd "bendendir" dedi ise nesebi sabittir kadire olmaz. [588]

549. Mes’ele: Zeyd zevcesi Hindin mülk cariyesi Zeynebi tasarruf edip, Zeyd-i mezbûrun Zeynebden evlâdı olup, Hind-i mezbûre fevt oldukta, veresesi, Zeydin Zeynebden olan evlâdın bey' eylemeğe kadir olur mu?

Elcevap: Hind, Zeydin menkûhası iken fevt olucak, irsle Zeynebden ve evlâdından Zeyde hisse değer, eğerçi Zeydden neseb-îcri sabit değildir, amma âzâd olurlar, şâir verese, evlâdı Zeydin hissesine tutup kendiler hisselerin terekeden alırlar. [589]

550. Mes’ele: Zeyd zevci Hinde mülk cariyesi Zeynebi hibe edip, Hind dahi kabz eylese, sonra Zeyd Zeynebi tasarruf eylese veledi olsa şer'an ne lâzım olur?

Elcevap: Recm lâzımdır. [590]

551. Mes’ele: Hind maraz-ı mevtinde "cariyem Zeynebi zevcim nikâhla almazsa âzâd olsun" deyip fevt oldukta Zeyd Zeynebi nikâhla alsa, verese-i Hind Zeynebin bahasın Zeydden almağa kadir olur mu?

Elcevap: Câriye gayrî vârisin hissesine tutulup andan tezevvüç eylediyse sahîhdir. Câriye ol vârisin olur, Zeydin menkûhası olur. Eğer kısmet olunmadan tezevvüç eylediyse cariyede kendinin dahi hissesi olmağın nikâh sahih olmaz, vech-i mezbur üzerine nikahlanmaz ise câriye âzâd olur. [591]

[584] B. 91b

[585] B. 232 a

[586] B. 84 b

[587] A. 48 b

[588] A. 48 b

[589] A. 48 b

[590] B. 90 a

[591] B. 82 a

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın